Tiến tới nền nông nghiệp bền vững

Năm 2014, mặc dù gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi, dịch bệnh, giá cả biến động, nhưng ngành nông nghiệp vẫn duy trì sự phát triển. Quá trình chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất tiếp tục được đẩy mạnh. Giá trị sản xuất toàn ngành ước đạt 8.819 tỷ đồng, tăng 6,9% so với năm 2013. Cơ cấu kinh tế ngư, nông, lâm nghiệp chiếm 36,5% tổng GDP của tỉnh.

Năm 2014, mặc dù gặp nhiều khó khăn do thời tiết bất lợi, dịch bệnh, giá cả biến động, nhưng ngành nông nghiệp vẫn duy trì sự phát triển. Quá trình chuyển dịch cơ cấu cây trồng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả sản xuất tiếp tục được đẩy mạnh. Giá trị sản xuất toàn ngành ước đạt 8.819 tỷ đồng, tăng 6,9% so với năm 2013. Cơ cấu kinh tế ngư, nông, lâm nghiệp chiếm 36,5% tổng GDP của tỉnh.

Giám đốc Sở NN&PTNT Lê Văn Sử nhận định: “Năm 2014 là năm thời tiết không thuận lợi, dịch bệnh trên cây trồng, vật nuôi diễn biến phức tạp, gây nhiều khó khăn cho sản xuất nông nghiệp. Tuy nhiên, với sự chỉ đạo kỳ quyết, kịp thời của các cấp, cùng với tinh thần lao động của bà con nông dân, hiệu quả sản xuất nông nghiệp tiếp tục được nâng lên. Tổng sản lượng lúa trong năm 2014 ước đạt 554.716 tấn, tuy có giảm 2,08% nhưng năng suất tăng 1,09% so với cùng kỳ năm trước. Ngoài việc bảo đảm an ninh lương thực, còn góp phần cùng cả nước xuất khẩu gạo nhiều nhất trong khu vực và thế giới.

Cánh đồng lớn mang lại hiệu quả cao

Năm 2014, diện tích sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng lớn (CÐL) tăng thêm 3.397 ha. Trong đó, mô hình liên kết 4 nhà trong CÐL là 946 ha, với 2.691 hộ tham gia, nâng tổng diện tích đến nay lên 8.567 ha, với 7.390 hộ tham gia. Năng suất lúa bình quân tăng 0,76 tấn/ha, sản lượng lúa tăng thêm 4.700 tấn, chi phí sản xuất giảm hơn 1,2 triệu đồng/ha.

Thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp giảm chi phí và thất thoát nông sản.

Lợi nhuận bình quân tăng thêm 4 triệu đồng/ha. Với CÐL, người nông dân đã tuân thủ quy trình kỹ thuật liên hoàn từ khâu làm đất, chọn giống đến chăm sóc, thu hoạch, nhiều hộ dân áp dụng tường tận kỹ thuật canh tác, qua đó nông dân không chỉ giảm chi phí, tăng hiệu quả sản xuất mà còn biết cách bảo vệ đất, bảo vệ nông sản sau thu hoạch, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu.

Kỹ sư Lê Văn Sử cho biết: “Sản xuất lúa theo CÐL còn giúp nông dân làm quen với cách làm ăn tập thể liên kết, hợp tác cùng có lợi, tiến tới sản xuất lúa hàng hoá theo quy mô lớn đạt chất lượng, hiệu quả cao, tiến đến sản xuất nông nghiệp hiện đại. Thắng lợi lớn nhất của CÐL chính là đã làm thay đổi tập quán canh tác lạc hậu lâu nay của nông dân; đồng thời, thay đổi cách nhìn nhận của nông dân và doanh nghiệp theo hướng đôi bên cùng có lợi. Hiện nay, rất nhiều nông dân mong muốn được sản xuất theo mô hình này”.

Xã Trần Hợi, huyện Trần Văn Thời là địa phương được đánh giá thực hiện thành công sản xuất CÐL với 377 ha. Theo Chủ tịch UBND xã Trần Hợi Ngô Ðình Trường, để CÐL thực sự tăng thu nhập cho nông dân, là động lực thúc đẩy người nông dân hăng say sản xuất phải xây dựng mối liên kết "4 nhà". Ðồng thời, Nhà nước cần quy hoạch lại vùng sản xuất, đầu tư xây dựng hoàn thiện các công trình thuỷ lợi phục vụ sản xuất của người dân.

Sau 2 năm thực hiện thành công CÐL, anh Phạm Văn Toàn cho biết, CÐL không chỉ làm giảm chi phí, tăng năng suất, làm tăng lợi nhuận cho nông dân, mà còn giúp nông dân từng bước tiếp cận các tiến bộ khoa học - kỹ thuật, áp dụng vào thực tiễn, hạn chế được dịch bệnh, giảm lượng thuốc bảo vệ thực vật làm hại môi trường, bảo vệ sản xuất ngày càng bền vững hơn.

Tái cơ cấu theo hướng giá trị gia tăng

Ðể thực hiện tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng giá trị gia tăng, tỉnh đang tập trung rà soát, điều chỉnh quy hoạch phát triển nông nghiệp và các quy hoạch từng lĩnh vực, tập trung đầu tư, nâng cao hiệu quả sử dụng cơ sở hạ tầng gắn với xây dựng nông thôn mới. Tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất lúa theo CÐL gắn với củng cố, đổi mới và phát triển mạnh kinh tế tập thể, xây dựng chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo. Ðồng thời tạo mọi điều kiện hỗ trợ, khuyến khích phát triển hợp tác xã nông nghiệp, các mô hình hợp tác, liên kết 4 nhà, liên kết giữa các hộ sản xuất, tạo ra những vùng sản xuất chuyên canh nông sản có sản lượng lớn, chất lượng ổn định.

Tập trung nguồn lực tương xứng, đầu tư trọng điểm vào các chương trình, dự án phát triển nông nghiệp. Gắn công tác khuyến nông, đào tạo nghề với các vùng dự án sản xuất nông nghiệp. Ðặc biệt, việc tái cơ cấu nông nghiệp phải xuất phát từ thị trường, lợi thế từng vùng, từng loại cây, con, gắn với việc xây dựng nhãn hiệu, thương hiệu, tạo ưu thế cạnh tranh, nâng cao hiệu quả kinh tế, năng suất lao động trong sản xuất, chuyển dần nền sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ, lẻ sang nền sản xuất hàng hoá có sự liên kết, tập trung quy mô lớn, bền vững. Năng suất - chất lượng - hiệu quả là mong muốn của người nông dân.

Tại hội nghị trực tuyến tổng kết hoạt động ngành nông nghiệp năm 2014 và triển khai kế hoạch năm 2015, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Ðức Phát chỉ đạo: Ðể đạt mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng giá trị gia tăng và phát triển bền vững, hiệu quả phải có sự liên kết giữa 4 nhà tạo thành chuỗi sản xuất hàng hoá. Sản xuất phải song hành với bảo vệ môi trường sinh thái - đó là hướng đi tất yếu để phát triển nông nghiệp mang tính bền vững, lâu dài./.

Bài và ảnh: Trúc Ly