(CMO) Ðể chuyển đổi tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, khâu sản xuất giống là nhân tố đặc biệt quan trọng. Giống cây trồng, vật nuôi không chỉ đáp ứng đủ số lượng, có năng suất, chất lượng, kháng sâu bệnh, dễ canh tác, thích ứng với biến đổi khí hậu, mà còn phải đúng nhu cầu của thị trường, tức phải đáp ứng cả nhu cầu người sản xuất và người tiêu dùng.
“Nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống", kinh nghiệm trong sản xuất nông nghiệp này của các thế hệ đi trước đang dần được thay đổi. Ngày nay, khi hạ tầng thuỷ lợi ngày một được đầu tư hoàn thiện hơn; phân bón đa dạng và phong phú, từ phân hoá học cho đến sinh học, hữu cơ; các phương tiện máy móc đang dần thay thế sức lao động của con người trong quy trình sản xuất, thì giống lại trở thành nhân tố hàng đầu, có tính quyết định sự thành bại của mùa vụ.
Với diện tích hiện nay hơn 280.000 ha nuôi thuỷ sản, chủ yếu là tôm, do đó giống luôn là nhu cầu bức thiết trong mọi thời điểm, nhất là nguồn giống chất lượng. Thời gian qua, dù rất nỗ lực để nâng cao năng lực sản xuất của địa phương, nhưng đến nay việc sản xuất giống trên địa bàn tỉnh chỉ đáp ứng được khoảng 50% nhu cầu nghề nuôi, số còn lại với khoảng 12 tỷ con phải nhập tỉnh mỗi năm.
Ðiều đáng mừng là công tác kiểm tra, kiểm dịch nguồn giống trước khi nhập vào tỉnh đang được tăng cường và người nuôi tôm, nhất hộ nuôi thâm canh, siêu thâm canh đều xây dựng được mối liên kết với các doanh nghiệp uy tín, giống được xét nghiệm, kiểm dịch một số bệnh... trước khi thả nuôi. Giải pháp linh hoạt này góp phần đáng kể tháo gỡ phần nào khó khăn trong công tác sản xuất giống phục vụ nhu cầu nghề nuôi trên địa bàn tỉnh thời gian qua.
Với tiêu chí kết hợp những giá trị truyền thống và ứng dụng khoa học công nghệ, thời gian qua, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh (Trung tâm) đã cung cấp giống cây trồng, vật nuôi cho người dân không chỉ đảm bảo đủ số lượng mà còn phong phú, đa dạng chủng loại, đảm bảo chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Thạc sĩ Phạm Ngọc Thơ, Giám đốc Trung tâm, cho biết, việc ứng dụng công nghệ sinh học đã góp phần chọn tạo được nhiều giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, chất lượng tốt, có sức chống chịu cao, góp phần hình thành nên những nhóm sản phẩm chủ lực của tỉnh.
Chỉ tính riêng trong năm 2022, Trung tâm đã cung cấp cho thị trường hơn 699.687 kg lúa giống các loại, hơn 365.380 cây giống lâm nghiệp, sản xuất và cung ứng 7.010 con gà giống, 15.379 cây giống ăn trái và hơn 140 con heo giống, hơn 2,54 triệu con giống tôm càng...
 |
| Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh năm 2022 đã sản xuất và cung cấp cho người dân hơn 699.687 tấn lúa giống các loại. |
Ðặc biệt, bà Thơ cho biết thêm, nhiều mô hình, dự án sản xuất giống hiệu quả đang được triển khai, nhân rộng nhằm cung ứng đa dạng giống loài phục vụ sản xuất của người dân, trong đó phải kể đến sản xuất giống lúa chịu hạn, mặn cao, thích hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng của các địa phương. OM576, OM5451, OM18, ST24, ST25, OM1352, TBR39, Ðài thơm 8 THM… là những giống lúa tiêu biểu mà Trung tâm đã tổ chức nghiên cứu, thực nghiệm mang lại hiệu quả và hiện nay đã được trồng rộng rãi trên đồng đất của tỉnh. Các giống này đều được đánh giá rất phù hợp với nhiều vùng đất của tỉnh và cho năng suất, chất lượng vượt trội hơn các giống lúa địa phương.
Ngoài ra, Trung tâm đã chọn tạo và phục tráng được nhiều giống lúa mùa địa phương, như Một bụi đỏ, Một bụi lùn, Tài nguyên (hạt lựu), Tép hành, Ba bông mẳn, Một bụi bờ liếp chịu mặn... chất lượng gạo cao, đang được phổ biến nhân rộng trong vùng lúa mùa, lúa - tôm của tỉnh. Ðặc biệt, đã chọn tạo được các giống lúa mới: Camau 1, Camau 2, Camau 3. “Ðây là những giống lúa có đặc tính tốt như năng suất cao, ít nhiễm sâu bệnh, chịu phèn, mặn tốt, là những giống chủ lực trong vùng sản xuất lúa - tôm của tỉnh”, bà Thơ cho biết thêm.
Thời gian qua, Trung tâm đã và đang tiếp tục phối hợp với các viện nghiên cứu, trường đại học và các công ty giống để ứng dụng công nghệ tiên tiến, như chỉ thị phân tử, công nghệ nuôi cấy mô tế bào, ly trích ADN và điện di protein trong chọn tạo, đánh giá giống lúa mới nhằm lựa chọn tạo và phục tráng giống lúa mùa địa phương có khả năng chống chịu mặn, phèn, kháng rầy nâu, bệnh cháy...
Ðể phát triển sản xuất theo hướng nâng cao giá trị, phát triển bền vững trước tác động của biến đổi khí hậu theo định hướng của tỉnh, cần có nhiều hơn nữa những giải pháp trong nghiên cứu, thực nghiệm lai tạo và sản xuất giống. Ðể tiếp tục tạo ra những bước đột phá trong công tác sản xuất giống, hiện nay Trung tâm đang tập trung nguồn lực khai thác Trại giống Khánh Lâm 2, tại Ấp 7, xã Khánh Lâm, huyện U Minh. Theo ông Lương Thanh Nha, Phó trại trưởng Trại giống Khánh Lâm, hiện nay lò sấy công suất hơn 20 tấn, trong 8 giờ, với dây chuyền hoàn toàn tự động và cả kho chứa đã cơ bản hoàn thành, dự kiến sẽ đưa vào hoạt động trong vụ đông xuân này.
Nguồn vốn, quy hoạch, cơ chế chính sách là những giải pháp chủ yếu để phát huy hiệu quả, căn cơ, bền vững trong công tác sản xuất giống của tỉnh, tạo ra sự biến đổi căn bản về chất của nền nông nghiệp. Bà Thơ chia sẻ, mục tiêu của Trung tâm thời gian tới là tận dụng nguồn lực đất đai để triển khai nhiều mô hình, dự án sản xuất ứng dụng công nghệ cao, từ đó tạo nên sự lan toả, nhân rộng, là nơi để bà con nông dân trong tỉnh đến tham quan, học hỏi và hình thành tư duy sản xuất mới, năng động, sáng tạo hơn trong tương lai gần.
 |
| Nhờ ứng dụng thành công công nghệ nuôi cấy mô một số dòng keo lai mà tỉnh đã có thể sản xuất được từ 1,5-2 triệu cây giống mỗi năm. |
Việc chọn tạo giống cây trồng, vật nuôi trên địa bàn tỉnh thời gian qua đã đạt được thành tựu đáng khích lệ. Các cơ quan nghiên cứu, doanh nghiệp ứng dụng khoa học công nghệ vào công tác chọn lọc, phục tráng giống đã nâng cao năng suất, chất lượng giống cây trồng, vật nuôi trên địa bàn tỉnh. Hàng năm toàn tỉnh có trên 100 giống lúa được đề xuất bổ sung vào cơ cấu giống lúa của tỉnh; chất lượng đàn heo được nạc hoá; giống gà tàu vàng địa phương được phục tráng; đã thành công trong công nghệ nuôi cấy mô một số dòng keo lai và sản xuất được từ 1,5-2 triệu cây giống mỗi năm, phục vụ cho công tác trồng rừng… Tất cả những thành tựu này góp phần thực hiện chủ trương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tái cấu trúc ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế, cải thiện đời sống cho nông dân./.
Nguyễn Phú
Xem thêm bình luận