Sáng 28/1/2016, cống phân ranh mặn ngọt tại khu vực 3 ấp, gồm: ấp Long Đức, ấp Phước Thành và ấp Nội Ô (thuộc thị trấn Phước Long, huyện Phước Long) bị vỡ, nước mặn tràn sâu vào vùng ngọt ổn định chuyên sản xuất lúa. Hiện 12.000ha lúa đông xuân của huyện đang trong tình trạng thiếu nước lại phải đối mặt với nguy cơ xâm nhập mặn, vì vậy khả năng mất mùa rất cao.
* Vỡ cống phân ranh mặn - ngọt tại thị trấn Phước Long, huyện Phước Long.
* Tập trung khắc phục hậu quả sự cố vỡ cống. Ảnh: P.Đ
Cửa cống vỡ vì xuống cấp
Cửa cống phân ranh mặn - ngọt tại thị trấn Phước Long vỡ vào lúc 7 giờ 45 phút sáng 28/1/2016 và nước mặn bắt đầu tràn vào các kênh vùng ngọt chuyên trồng lúa của huyện Phước Long. Khoảng 30 phút sau thì cửa cống thứ 2 tiếp tục vỡ làm cho lượng nước tràn vào dữ dội hơn. Có mặt tại hiện trường, ông Huỳnh Quốc Huy (thị trấn Phước Long) cho biết: “Đầu tiên bà con ở đây nghe một tiếng “ầm” rất lớn, sau đó thấy cửa cống phía bờ ấp Nội Ô bị vỡ. Một lúc sau, do nước chảy quá mạnh nên lỗ hổng được mở rộng ra. Tin cống vỡ và nước mặn tràn vào làm cho nông dân trong vùng hoang mang. Hàng trăm người kéo đến cống với hy vọng có thể góp sức chặn đứng dòng nước. Tuy nhiên, do miệng cống vỡ quá lớn, nước chảy xiết nên bà con chỉ có thể đứng nhìn”.
Sau khi sự cố xảy ra, chính quyền huyện Phước Long đã nhanh chóng có mặt tại hiện trường xác định nguyên nhân vỡ cống. Theo ông Trương Phước Hiền, Phó trưởng phòng NN&PTNT huyện Phước Long: “Cống phân ranh mặn - ngọt tại thị trấn Phước Long có tuổi thọ hơn 11 năm. Nguyên nhân ban đầu được xác định là phần cửa cống được làm bằng chất liệu composite đã xuống cấp, cộng thêm nắng nóng kéo dài làm cho độ chênh lệch mực nước giữa 2 vùng mặn - ngọt khá cao. Do đó, cửa cống không chịu được áp lực nước nên bị vỡ. Đây là cống được xây dựng theo thiết kế công nghệ cũ nên khi sự cố xảy ra thì không có cách nào chặn đứng dòng nước ngay lập tức”.
Vấn đề người dân đặt ra là công tác kiểm tra, bảo trì sửa chữa các cống ngăn mặn trên địa bàn huyện thời gian qua được thực hiện thế nào mà lại để sự cố vỡ cửa cống? Đồng thời còn bao nhiêu cửa cống xuống cấp nữa chưa được phát hiện đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ hư hại gây nên tình trạng xâm nhập mặn?...
Khẩn trương cứu lúa
Độ mặn ghi nhận tại cửa cống bị vỡ dao động từ 1,4 - 2,1%o. Tính trung bình cứ mỗi giây sẽ có 8m3 nước mặn tràn vào vùng ngọt. Cống vỡ dẫn đến 12.000ha lúa đông xuân của huyện Phước Long có nguy cơ bị xâm nhập mặn. Những địa phương chịu ảnh hưởng trực tiếp là các xã Vĩnh Phú Đông, Vĩnh Phú Tây, Hưng Phú, Vĩnh Thanh, thị trấn Phước Long... Chỉ 3 giờ sau khi cửa cống thứ nhất bị vỡ, anh Hữu Nghiệm (ấp Bình Thạnh A, xã Vĩnh Phú Tây) lo lắng bày tỏ: “Nước mặn tràn vào, trong khi lúa đông xuân sớm đang trỗ đòng, còn đông xuân muộn được hơn 20 ngày tuổi. Chúng tôi đang lo thiếu nước, giờ lại bị thêm nước mặn thì vụ này có nguy cơ mất trắng”.
Sau khi cống vỡ, ngành Nông nghiệp tỉnh cùng chính quyền địa phương nhanh chóng triển khai các giải pháp khắc phục sự cố, ngăn dòng nước mặn. Theo đó, một khung cửa lưới sắt kiên cố được đặt chặn ngay chỗ vỡ và dùng các bao cát để chặn dòng chảy. Song, vì sự cố xảy ra bất ngờ lại phải chờ đợi phương tiện xáng múc khá lâu, đến 13 giờ cùng ngày (28/1/2016) sự cố mới bắt đầu được khắc phục. Quá trình ngăn dòng chảy cũng phải mất nhiều giờ sau đó. Đến 21 giờ cùng ngày, sau hơn 8 tiếng “vật lộn” với dòng nước mặn, cán bộ các ban ngành cùng lực lượng công an, bộ đội và người dân đã vá được cửa cống vỡ, ngăn không cho nước mặn rò rỉ vào vùng ngọt.
Để xử lý lượng nước mặn đã xâm nhập vào vùng trồng lúa của huyện, ông Trần Quốc Hùng, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Phước Long, đề ra giải pháp: “Trước hết, ngành Nông nghiệp huyện thông báo trên các phương tiện thông tin đại chúng cho nông dân ngừng bơm nước vào ruộng. Sau khi chặn dòng nước mặn, chúng tôi tiếp tục gia cố để đảm bảo nước mặn không rò rỉ qua chỗ vỡ và những nơi khác. Về xử lý lượng nước mặn đã xâm nhập hệ thống kênh ngọt hóa, huyện tập trung các máy bơm di động để bơm rút nước mặn. Ngành Nông nghiệp huyện sẽ kiểm tra lại toàn bộ hệ thống cống phân ranh mặn - ngọt trên địa bàn để tránh sự cố tương tự. Khi độ mặn giảm xuống mức an toàn, chúng tôi sẽ thông báo cho nông dân tiếp tục lấy nước vào ruộng để đảm bảo vụ lúa đông xuân không bị giảm năng suất”.
PHẠM ĐOÀN
Xem thêm bình luận