Hiện nay, nông dân ở các huyện: Phước Long, Hồng Dân, TX. Giá Rai, Hòa Bình, Vĩnh Lợi đang bước vào vụ thu hoạch trà lúa đông xuân. Dù năng suất lúa khá cao và thu hoạch đến đâu đều được thương lái đến tận ruộng thu mua hết đến đó, tuy nhiên nhiều nông dân cho biết không vui vì thu nhập từ vụ lúa này không cao do các khoản chi phí đầu vào đều tăng, trong khi giá lúa lại thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái.
Nông dân huyện Hồng Dân thu hoạch lúa đông xuân.
CHI PHÍ ĐẦU VÀO TĂNG CAO
Vụ lúa đông xuân 2021 - 2022, nông dân tỉnh Bạc Liêu xuống giống trên 48.000ha. Theo ghi nhận, vụ này nông dân trúng mùa nhưng giá bán không cao, cộng chi phí đầu vào tăng khiến cho lợi nhuận thấp hơn so với các vụ trước. Ngồi trên bờ bao nhìn máy cắt lúa đang chạy hết tốc lực để vượt qua khoảng bùn lầy trên mặt ruộng, ông Huỳnh Công Trứ (xã Vĩnh Phú Đông, huyện Phước Long) than: “Mới có đầu tháng 4 mà trời đã xuất hiện mấy trận mưa khiến cho nhiều diện tích lúa đang trổ chín chờ ngày thu hoạch bị đổ sập, nằm bẹp trên đồng. Tưởng vụ này trúng mùa, bán được giá, giờ thì chỉ mong thu hồi được vốn”.
Không chỉ gặp bất lợi do thời tiết, từ đầu vụ cho đến nay, giá các khoản chi phí đầu vào phục vụ sản xuất như: phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, xăng dầu, thuê nhân công chăm sóc, thu hoạch... đều tăng khoảng 30% so với vụ trước. Theo tính toán của nông dân, giá thành sản xuất vụ lúa đông xuân này tăng gấp 2 - 3 lần so với vụ lúa hè thu năm 2021, trong khi giá bán lúa hàng hóa tại ruộng chỉ ở mức khoảng 6.100 đồng/kg lúa chất lượng cao, lúa thường khoảng 5.800 đồng/kg... đã kéo lợi nhuận giảm hơn cùng kỳ năm trước khoảng 5 triệu đồng/ha. Ngồi nhẩm tính chi phí giá sản xuất và khoản thu nhập khi vừa cắt bán xong hơn 1ha lúa, ông Trần Văn Kiệm (xã Ninh Quới A, huyện Hồng Dân) chia sẻ: “Nếu vụ trước, với 1ha lúa, gia đình tôi thu lợi nhuận khoảng 28 triệu đồng, thì nay giảm xuống còn 22 triệu đồng, mặc dù chúng tôi đã tiết kiệm phân, thuốc bảo vệ thực vật, giống và tận dụng công lao động trong gia đình. Nếu giá thành sản xuất cứ tiếp tục tăng vào những vụ tới thì lợi nhuận cuối vụ chắc còn giảm hơn nữa”.
Theo đánh giá của cơ quan chuyên môn, trong cơ cấu giá thành sản xuất lúa thì giống chiếm 9%, phân bón chiếm 22%, thuốc bảo vệ thực vật chiếm 16%, công lao động chiếm 28%... Vì vậy, việc nông dân lạm dụng quá nhiều các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... đã làm tăng chi phí sản xuất. Trước tình hình giá cả các mặt hàng phục vụ sản xuất nông nghiệp liên tục tăng trong thời gian qua, các nhà khoa học đã khuyến cáo và khuyến khích nông dân áp dụng các biện pháp canh tác thông minh, các quy trình mới, giảm dần thói quen sử dụng phân, thuốc hóa học vào canh tác.
Nông dân huyện Phước Long phơi lúa sau thu hoạch. Ảnh: C.L
TỪNG BƯỚC THAY ĐỔI QUY TRÌNH SẢN XUẤT
Năm 2022, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh thực hiện mô hình canh tác lúa có bổ sung phân hữu cơ với diện tích 60ha tại Hợp tác xã (HTX) Thanh Sơn (huyện Hòa Bình). Ông Trần Văn Ngỗ - Giám đốc HTX Thanh Sơn, cho biết: “Qua thực hiện mô hình cho thấy, chi phí sản xuất giảm 4 - 5 triệu đồng/ha do giảm lượng phân đạm từ 10 - 20%, lúa ít sâu bệnh nên giảm thêm chi phí thuốc bảo vệ thực vật nhưng năng suất vẫn bảo đảm. Bên cạnh đó, do canh tác lúa theo tiêu chuẩn an toàn nên giá thành lúa thương phẩm cũng cao hơn so với lúa sản xuất truyền thống. Thời gian tới, HTX sẽ nghiên cứu để tiếp tục mở rộng diện tích canh tác lúa theo mô hình này”.
Theo các nhà khoa học, bón phân theo phương pháp thủ công thông thường, cây trồng chỉ hấp thụ được khoảng 50% hàm lượng dinh dưỡng, còn áp dụng kỹ thuật vùi phân có thể tăng tỷ lệ hấp thụ lên 80%, vừa giảm lượng phân bón thực tế mà vẫn đạt hiệu quả. Chính vì vậy, ngành Nông nghiệp tỉnh khuyến cáo nông dân trồng lúa cần mạnh dạn áp dụng quy trình giảm giống, giảm phân bón, giảm thuốc bảo vệ thực vật và quản lý dịch hại để gia tăng lợi nhuận. Nông dân tham gia mô hình sử dụng giống lúa chất lượng cao, giảm lượng giống gieo sạ xuống còn 80kg/ha (trước đây 120kg/ha). Nhờ vậy, chi phí sản xuất đã giảm được 4 triệu đồng/ha, đồng thời còn góp phần bảo vệ môi trường do giảm đáng kể dư lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật.
Bên cạnh việc triển khai và nhân rộng các mô hình canh tác mới, ngành Nông nghiệp tỉnh đã và đang khuyến cáo nông dân tận dụng các phụ phẩm trong sản xuất nông nghiệp để làm phân hữu cơ bón cho lúa; đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn nông dân sử dụng vật tư nông nghiệp đúng kỹ thuật.
Tuy nhiên, để giúp nông dân thay đổi tập quán và phương thức sản xuất từ cảm nhận chủ quan, tự bắt bệnh và tự mua phân, thuốc về sử dụng như cách làm lâu nay, ngành Nông nghiệp và các địa phương cần đẩy mạnh việc chuyển giao các phương pháp canh tác lúa đã được kiểm chứng như “1 phải - 5 giảm” (phải sử dụng giống lúa cấp xác nhận hoặc nguyên chủng; giảm lượng hạt giống gieo trồng, giảm phân bón, giảm sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, giảm lượng nước tưới, giảm thất thoát sau thu hoạch); đồng thời đẩy mạnh sản xuất lúa theo mô hình cánh đồng lớn nhằm tạo điều kiện cho cơ giới hóa, ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, từ đó tăng năng suất, chất lượng, giảm giá thành sản xuất, nâng cao lợi nhuận trên cùng đơn vị diện tích.
CHÍ LINH
Xem thêm bình luận