Sau khi thu hoạch dứt điểm vụ lúa đông xuân, nông dân bắt tay vào chuẩn bị vụ lúa hè thu. Trước tình hình khô hạn tiếp tục kéo dài, nguy cơ xâm nhập mặn vẫn có thể xảy ra. Do đó, để sản xuất vụ lúa hè thu 2025 thành công, bà con cần tuân thủ lịch thời vụ của ngành Nông nghiệp.
Đo độ mặn ở cống đầu nguồn để điều tiết nguồn nước ở huyện Hồng Dân. Ảnh: C.L
Lợi bất cập hại
Theo chia sẻ của nhiều lão nông, xuống giống trước lịch thời vụ theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp sẽ “né” được những cơn mưa sòng cuối vụ - một trong những nguyên nhân chính khiến nhiều diện tích lúa hè thu bị đổ sập, nảy nầm, không thể thu hoạch. Tuy nhiên, việc xuống giống rời rạc, không tập trung đã gây áp lực không nhỏ trong việc điều tiết nước, vận hành các cống phân ranh của nhiều địa phương. Đồng thời, phải cho đắp nhiều con đập tạm để ngăn dòng, chặn nước mặn từ đầu nguồn đổ về, đến cuối vụ lại phải phá bỏ để thông dòng…, rất tốn kém. Bên cạnh đó, do nguồn nước trên các nhánh kênh nội đồng vào mùa khô hạn rất nhanh suy kiệt, nếu không phân chia, phân dòng sẽ làm ảnh hưởng nguồn nước đến những nông dân xuống giống sau, đúng theo lịch thời vụ.
Ông Nguyễn Văn Thới - Chủ tịch UBND huyện Hồng Dân, cho biết: “Thời gian qua, huyện đã tập trung tuyên truyền để người dân nắm rõ các diễn biến thời tiết trong vụ sản xuất; khuyến khích nông dân xuống giống đúng theo khuyến cáo lịch thời vụ để từ đó chủ động phòng, tránh các rủi ro đến sản xuất và đời sống, ứng phó với hạn hán, xâm nhập mặn”.
Bên cạnh đó, ngành Nông nghiệp cũng khuyến cáo nông dân sử dụng các giống lúa chất lượng cao, giống xác nhận hoặc tương đương, hạn chế canh tác giống chất lượng thấp. Trong đó, nhóm giống lúa chủ lực có khả năng thích ứng rộng, tiêu thụ nội địa và xuất khẩu tốt như: OM5451, OM4900, OM6976, Đài thơm 8, OM18… Nhóm giống lúa bổ sung thích ứng tốt với hạn, mặn: OM2517, OM9577, OM9955…
Sẵn sàng các phương án
Trước diễn biến ngày càng khó lường của biến đổi khí hậu, ngành Nông nghiệp các địa phương cũng đã xây dựng các kịch bản chủ động ứng phó với từng tình huống để đảm bảo việc vận hành các cống, đập, điều tiết nguồn nước phục vụ sản xuất cho nông dân. Dự báo tình hình hạn hán, xâm nhập mặn năm nay tuy không diễn ra gay gắt như những năm trước nhưng nếu lơ là, chủ quan, nông dân sẽ gánh chịu thiệt hại bởi các hình thái thời tiết, xâm nhập mặn gây ra. Thêm vào đó, để tranh thủ xuống giống sớm, nhiều nông dân cải tạo, vệ sinh đồng ruộng rất sơ sài, dễ dẫn đến nguy cơ lúa non đầu vụ bị ngộ độc hữu cơ, vàng lá, thậm chí là chết non.
Với kinh nghiệm nhiều năm gắn bó với ruộng đồng, nông dân Trần Văn Tùng (xã Vĩnh Hưng A, huyện Vĩnh Lợi), chia sẻ: “Thu hoạch vụ đông xuân xong nhiều người thường chọn phương pháp đốt đồng, sau đó bơm nước vào ngâm đất và tiến hành cải tạo. Tuy nhiên theo tôi, vụ hè thu nếu làm không kỹ lúa đầu vụ rất èo ọt vì trên thì nắng nóng, dưới thì gốc rạ chưa phân hủy hết bốc lên thấm vào rễ, lá khiến lúa kém phát triển. Do đó sau khi bừa xong tôi thường chờ rơm rạ phân hủy hết mới tiến hành xuống giống. Nhờ cách làm này mà ruộng lúa nhà tôi luôn tươi tốt”.
Bên cạnh việc khuyến khích nông dân tuân thủ lịch thời vụ, chủ động điều tiết nước, ngành Nông nghiệp còn tiến hành kiểm tra nguồn nước ở các tuyến kênh đầu nguồn, bố trí trực ban để kịp phản ứng khi có tình huống xấu diễn ra. Đồng thời, thường xuyên kiểm tra, vận hành máy móc, trang thiết bị để khi có việc cần sử dụng tất cả đều hoạt động tốt, đáp ứng nhanh chóng, kịp thời việc tiêu úng, tháo mặn.
“Để đảm bảo việc xuống giống vụ lúa hè thu 2025, khung lịch thời vụ cho từng vùng, tiểu vùng đã được xây dựng từ trước. Tuy nhiên hiện nay, trước tình hình diễn biến phức tạp, khó lường của thời tiết, đơn vị đã phối hợp với các cấp chính quyền địa phương tiến hành điều tra, rà soát lại tất cả các cống, đập, nhất là các cống phân ranh mặn, ngọt. Đồng thời, có phương án điều tiết nguồn nước ngọt cho vùng sản xuất lúa, nước mặn cho vùng chuyển đổi. Dù đã có nhiều kinh nghiệm trong việc thực hiện nhưng Sở vẫn khuyến cáo các phòng, ban, địa phương không được chủ quan, lơ là, hạn chế thấp nhất những tác động do thời tiết, kiểm soát dịch hại để bảo vệ thành công trà lúa hè thu 2025 cho bà con”, ông Lưu Hoàng Ly - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết.
Chí Linh
Xem thêm bình luận