Trong những năm qua, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh (gọi tắt là Trung tâm) đã lai tạo thành công nhiều giống lúa mới, thích ứng với biến đổi khí hậu (BĐKH), cho năng suất, chất lượng cao. Bên cạnh đó, Trung tâm cũng xây dựng mạng lưới, tổ chức phát triển các điểm sản xuất giống cộng đồng trong nông dân. Hiện Trung tâm nỗ lực lai tạo, chọn lựa để phát triển thành giống lúa mang thương hiệu Bạc Liêu.
Cán bộ Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh kiểm tra chất lượng giống lúa BL413.
Chọn tạo các loại giống lúa đạt hiệu quả cao
Thực hiện Đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, Trung tâm đã tập trung nghiên cứu, chọn tạo các giống lúa mới ngắn ngày, có năng suất cao, chất lượng gạo tốt, chống chịu sâu bệnh và phèn mặn, thích ứng với BĐKH, mang lại hiệu quả cao cho nông dân trong tỉnh.
Trung tâm đã phối hợp với Trường đại học Cần Thơ thực hiện các chương trình Bảo tồn đa dạng sinh học cộng đồng (CBDC) và Tăng cường hợp tác nông dân trong nghiên cứu nông nghiệp và khuyến nông (FARES). Qua đó đã giúp Trung tâm có được các nguồn vật liệu và kinh nghiệm trong công tác nghiên cứu chọn tạo giống lúa mới. Từ các giống lúa mùa có những đặc tính tốt tại địa phương như Một bụi đỏ, Tài nguyên, lai tạo với các giống lúa ngắn ngày năng suất cao, có phẩm chất gạo ngon, thơm và đã thích nghi với sinh thái, thổ nhưỡng của tỉnh để tìm chọn ra giống lúa có các đặc tính như mong muốn.
Thời gian qua, Trung tâm đã lai tạo và chọn lọc được một số giống tiêu biểu: Nhóm các giống lúa chịu mặn tốt, chất lượng gạo trung bình như BLR103, BLR105; nhóm giống lúa năng suất cao, chất lượng cao như BLR203, BLR214; nhóm lúa thơm, chất lượng gạo ngon như BLR413, BLR404… Trong đó, BLR413 được chọn để phát triển thành giống mang thương hiệu Bạc Liêu bởi các đặc tính: năng suất đạt khá, thích nghi rộng, dễ canh tác, hạt gạo thơm nhẹ, cơm dẻo, ngon ngọt và có khả năng chịu mặn ở nồng độ khoảng 4‰, thích nghi với vùng sản xuất tôm - lúa. Hiện giống lúa BLR413 đang trình xin công nhận lưu hành.
Thời gian gần đây, Trung tâm còn tiếp tục lai tạo thành công 3 tổ hợp: ST24/BLR101, ST24/BLR103, ST24/BLR105; phát triển thêm 11 giống lúa mới triển vọng, đáp ứng được mục tiêu lai tạo. Các giống lúa này đang trong giai đoạn đánh giá tiềm năng năng suất, khả năng chống chịu phèn, mặn, sâu bệnh hại và khả năng thích nghi với điều kiện canh tác tại địa phương, thích ứng với BĐKH. Sau đó sẽ tiến hành gửi khảo nghiệm VCU (quá trình đánh giá giá trị canh tác và giá trị sử dụng các giống mới như năng suất, chất lượng, tính chống chịu sâu bệnh, điều kiện bất lợi) và khảo nghiệm DUS (quá trình đánh giá tính khác biệt, tính đồng nhất, tính ổn định của giống lúa mới). Ngoài ra, các tổ hợp đã lai tạo được đang ở giai đoạn chọn lọc và các tổ hợp mới liên tục được lai tạo để tạo ra giống lúa mới đáp ứng yêu cầu sản xuất trong tỉnh…
Nông dân thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp. Ảnh: M.Đ
Định hướng việc chọn tạo giống
Trong thời gian tới, Trung tâm cho biết sẽ tiếp tục phát huy công tác nghiên cứu chọn tạo giống lúa mới, đẩy nhanh quá trình chọn tạo để kịp thời phát triển giống, tiến tới công nhận lưu hành, nhất là các giống lúa thích ứng với BĐKH, có năng suất cao, chất lượng gạo ngon. Trung tâm sẽ tiến hành thực hiện việc lưu giữ khoảng 50 giống lúa có nguồn gen tại Trung tâm Giống để làm vật liệu lai tạo. Phấn đấu lai tạo thành công khoảng 16 tổ hợp giống lúa mới. Đồng thời, chọn khoảng 16 dòng lúa mới triển vọng, đăng ký giữ khảo nghiệm các giống lúa mới triển vọng. Công bố lưu hành và bảo hộ từ 2 giống lúa mới với năng suất, chất lượng cao, thích nghi với điều kiện BĐKH. Riêng giống lúa BLR413, khi thực hiện xong các khảo nghiệm diện hẹp, diện rộng, khảo nghiệm DUS, khảo nghiệm có kiểm soát và kết quả khảo nghiệm bổ sung vụ đông xuân 2022 - 2023, Trung tâm sẽ hoàn thành hồ sơ theo quy định để xin công bố lưu hành.
Ông Nguyễn Phương Hùng - Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh, cho biết: “Để công tác chọn tạo lúa giống ngày càng đạt hiệu quả cao, đáp ứng yêu cầu giống sản xuất trong giai đoạn mới, bên cạnh việc tăng cường công tác đào tạo, đào tạo lại việc lai tạo, chọn giống trong cộng đồng; tổ chức học tập, trao đổi kinh nghiệm, hợp tác với các viện, trường, các đơn vị sản xuất cung ứng giống để nâng cao trình độ về nghiên cứu khoa học, nhất là nghiên cứu chọn tạo giống nông nghiệp mới…, Trung tâm rất cần được tỉnh đầu tư về nguồn kinh phí”.
Minh Đạt
Xem thêm bình luận