Qua 5 năm xây dựng nông thôn mới (XDNTM), Bạc Liêu đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, tạo nên những tiền đề vững chắc cho thực hiện thắng lợi mục tiêu công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp - nông thôn. Tuy nhiên, với xuất phát điểm thấp, hạn chế về nguồn lực, nên trong quá trình XDNTM vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn và cần có ngay giải pháp tháo gỡ.
Nhiều mô hình nhưng chưa phát huy hiệu quả
Một thực tế không thể phủ nhận qua 5 năm XDNTM là phần lớn các địa phương chỉ tập trung và ưu tiên đầu tư cho phát triển hạ tầng, chưa quan tâm nhiều đến chỉ đạo phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho nông dân.
 |
 |
| * Bí thư Tỉnh ủy - Võ Văn Dũng (bìa phải), Trưởng Ban chỉ đạo chương trình XDNTM tỉnh thăm mô hình sản xuất lúa - tôm càng xanh ở huyện Phước Long. * Nông dân huyện Vĩnh Lợi thu hoạch lúa bằng máy gặt đập liên hợp. Ảnh: L.D |
Đơn cử như mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, nông dân phải tập trung làm 3 vụ lúa (gồm đông xuân, hè thu, thu đông) thì mới có thể đạt được lợi nhuận 50 triệu đồng/ha. Hoặc ở mô hình tôm - cua - cá, nông dân phải thả 3 vụ tôm sú kết hợp với nuôi cua, cá mới đạt lợi nhuận khoảng 70 triệu đồng/ha… Các mô hình sản xuất trên chỉ đạt được lợi nhuận trong điều kiện sản xuất thuận lợi, còn nếu gặp rủi ro như tôm chết, hay lúa bị mất giá, ruộng bị ngập úng, xâm nhập mặn… thì nông dân sẽ thua lỗ. Do thiếu và chưa có mô hình sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao nên thu nhập của người nông dân bấp bênh, thiếu bền vững. Trong khi đó, nông dân lại giữ vai trò quyết định trong thực hiện các tiêu chí XDNTM, nhất là đóng góp vốn xây dựng các công trình công cộng.
Phát huy vai trò doanh nghiệp
Qua thống kê của Ban chỉ đạo XDNTM tỉnh, vốn đầu tư cho XDNTM từ năm 2011 - 2014 không nhiều. Cụ thể, vốn chương trình XDNTM chỉ chiếm 2,04%, vốn ngân sách địa phương chiếm 10,91%. Do vậy, phải tranh thủ, lồng ghép từ các chương trình mục tiêu quốc gia và các dự án khác (cũng chỉ chiếm 19,92%). Riêng vốn đầu tư của doanh nghiệp chỉ chiếm 12,10%, vốn tín dụng chiếm 43,81%, vốn dân đóng góp chiếm 11,18% và vốn huy động chiếm 0,04%.
Thống kê trên cho thấy, nguồn vốn đầu tư từ Trung ương không nhiều, vốn huy động thấp và phải lệ thuộc vào nguồn vốn tín dụng vay từ các ngân hàng. Đặc biệt, trong XDNTM vẫn chưa có sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp, mặc dù doanh nghiệp được xác định là nguồn lực quan trọng, thậm chí mang tính quyết định trong thực hiện tiêu chí chuyển dịch cơ cấu sản xuất, cơ cấu lao động, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, giảm nghèo…
Thiếu và chưa có những doanh nghiệp lớn tham gia cũng là nguyên nhân chính làm cho nhiều mô hình sản xuất chưa phát huy hiệu quả, còn các mô hình mới phát sinh thì nhanh chóng bị “chết yểu”. Điển hình như việc nông dân ở xã Vĩnh Phú Đông (huyện Phước Long) chuyển trồng lúa sang trồng bắp và lợi nhuận mang lại cao gấp 5 lần so với sản xuất lúa, nhưng cây bắp vẫn không thể giúp nông dân làm giàu do đầu ra không có, nông dân chủ yếu đem bán lẻ ở các chợ quê, hoặc luộc bán.
Theo ông Nguyễn Quốc Ngữ (xã Vĩnh Phú Đông, huyện Phước Long): “Nếu có sự tham gia của doanh nghiệp thì chắc chắn mô hình này sẽ phát huy hiệu quả kinh tế cao và hình thành các trang trại sản xuất hàng hóa lớn. Bởi, ngoài việc bán bắp trái, các phế phẩm từ cây bắp sẽ làm thức ăn cho trâu, bò, và phân trâu bò được ủ để nuôi trùn quế. Sau đó bán trùn quế làm thức ăn cho các trại tôm giống, nuôi cá chình, xuất đi các tỉnh ngoài. Còn phân nuôi trùn quế sẽ bán cho các doanh nghiệp kinh doanh hoa kiểng với giá vài chục ngàn đồng/kg. Mô hình khép kín này vừa tận dụng tốt nguồn phế phẩm, tránh lãng phí, hạn chế gây ô nhiễm môi trường, vừa giúp nông dân tăng thu nhập, hướng đến sản xuất hàng hóa lớn và hỗ trợ các mô hình khác.
Cùng với phát huy vai trò của doanh nghiệp, một số địa phương cũng xác định phải phá thế độc canh cây lúa và xây dựng mô hình nông nghiệp công nghệ cao. Ông Trương Văn Nhớ, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lợi, cho rằng: “Nếu chỉ tập trung cho cây lúa thì không biết bao giờ Vĩnh Lợi mới phát triển. Vì vậy, gắn với XDNTM, huyện đã ban hành Đề án tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững cho giai đoạn 2015 - 2020. Trong đó, tập trung chuyển đổi mạnh cơ cấu sản xuất gắn với đầu tư phát triển hạ tầng, ứng dụng khoa học - công nghệ, đặc biệt sẽ thành lập tổ công tác đẩy mạnh thu hút, kêu gọi đầu tư và xây dựng các nhà máy chế biến hàng nông, thủy sản. Huyện đang xây dựng mô hình sản xuất tổng hợp, lúa chất lượng cao kết hợp với trồng mè, đậu có sự liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân tại xã Châu Hưng A”.
Đẩy mạnh chương trình XDNTM, ông Lương Ngọc Lân, Giám đốc Sở NN&PTNT, kiêm Phó trưởng Ban chỉ đạo chương trình XDNTM tỉnh, chỉ đạo: Các địa phương tập trung và tăng cường công tác chỉ đạo phát triển sản xuất, tái cơ cấu ngành Nông nghiệp gắn với XDNTM bền vững trên cơ sở đẩy mạnh hợp tác, liên kết. Đồng thời tổ chức rà soát điều chỉnh, bổ sung quy hoạch huyện nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020, tầm nhìn 2030. Trong đó, cần nêu rõ sự kết nối, hợp tác giữa các xã đạt chuẩn với nhau (phối hợp liên xã) và vùng phụ cận (phối hợp liên huyện, liên tỉnh) trong phát triển kinh tế - xã hội; trong khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên; trong xây dựng, sử dụng cơ sở hạ tầng. Huy động mọi nguồn lực, tập trung dồn sức thực hiện nhiệm vụ nâng cao chất lượng các tiêu chí cho các xã đã đạt chuẩn nông thôn mới. Bên cạnh đó, quan tâm chỉ đạo tổ chức thực hiện và phấn đấu đạt chuẩn tiêu chí huyện nông thôn mới (giai đoạn 2016 - 2020) sắp ban hành, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng cuộc sống của người dân…
LƯ LÂM KIẾT TƯỜNG
Xem thêm bình luận