Xây dựng “tam nông” phát triển bền vững

Thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, thời gian qua Bạc Liêu đã huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, tạo nên những tiền đề, động lực cho “tam nông” phát triển và khai thác có hiệu quả các tiềm năng, lợi thế vốn có.

Các doanh nghiệp ngoài tỉnh tham quan mô hình nuôi tôm công nghệ cao trong bể nổi ở huyện Đông Hải.

“TAM NÔNG” PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Sau khi có Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X), Tỉnh ủy Bạc Liêu đã xây dựng và ban hành Chương trình hành động số 39 về thực hiện Nghị quyết gắn với 7 nhiệm vụ, giải pháp và 7 nhiệm vụ cấp bách cần tập trung thực hiện. Đồng thời, ban hành 11 chỉ thị và các nghị quyết chuyên đề về phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân và xây dựng nông thôn mới (NTM).

Về phát triển nông nghiệp, một trong những nhiệm vụ và giải pháp quan trọng chính là tập trung tái cơ cấu sản xuất và xây dựng nền nông nghiệp toàn diện theo hướng hiện đại, bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu, phát triển mạnh công nghiệp và dịch vụ ở nông thôn. Qua thực hiện tái cơ cấu sản xuất, sẽ thúc đẩy sản xuất nông nghiệp tăng trưởng khá nhanh và từng bước hình thành nên những vùng chuyên canh sản xuất hàng hóa lớn.

Đến năm 2021, diện tích gieo trồng lúa đạt trên 191.000ha và cho sản lượng thu hoạch hơn 1,2 triệu tấn. Trong đó, mô hình sản xuất lúa chất lượng cao gắn với cánh đồng lớn và lợi nhuận tăng thêm so với ruộng không áp dụng từ 3 - 3,5 triệu đồng/ha/vụ. Sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết tiêu thụ sản phẩm được các địa phương triển khai, nhân rộng đã mang lại hiệu quả kinh tế và đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Cùng với phát triển cây lúa, các mô hình sản xuất khác không ngừng được đầu tư, nâng chất và mở rộng về quy mô như: mô hình luân canh cây bắp nếp với lợi nhuận tăng thêm trên 21 triệu đồng/ha/vụ so trồng lúa, mô hình trồng các loại rau màu cho lợi nhuận tăng từ 59 - 92 triệu đồng/ha/vụ so trồng lúa và các mô hình chăn nuôi khác cũng phát triển mạnh, hình thành các vùng chăn nuôi trọng điểm với các trang trại chăn nuôi gia súc, gia cầm, động vật hoang dã…

Đặc biệt, lĩnh vực nuôi trồng thủy sản phát triển nhanh về quy mô, chất lượng và giá trị kinh tế. Diện tích nuôi trồng thủy sản đến nay đạt trên 142.910ha và cho tổng sản lượng trên 295.880 tấn. Trong đó, đã hình thành nên những mô hình nuôi tôm hiện đại và bền vững cao như: mô hình nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng thâm canh theo hướng VietGAP; mô hình nuôi tôm tiên tiến, sử dụng chế phẩm sinh học, hạn chế sử dụng hóa chất, kháng sinh cấm trong nuôi tôm thâm canh, bán thâm canh; mô hình nuôi tôm sinh thái (mô hình tôm - lúa, tôm - rừng...) có sức cạnh tranh trên thị trường, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cho nâng suất, giá trị kinh tế cao.

Cùng với phát triển sản xuất nông nghiệp, việc nâng cao đời sống và thu nhập cho người nông dân được Đảng bộ và các cấp ủy đảng đặc biệt quan tâm. Trong đó, công tác xóa đói giảm nghèo được tập trung dồn lực và huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị, xã hội cùng tham gia. Theo đó, có hàng loạt dự án, chương trình tạo sinh kế cho hộ nghèo như: Dự án khuyến nông - lâm - ngư và hỗ trợ phát triển sản xuất, phát triển ngành nghề thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững; Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất thuộc Chương trình 135 được triển khai thực hiện trên địa bàn 14 xã, với tổng vốn đầu tư gần 13,5 tỷ đồng…

Tính theo tiêu chí cũ, đến cuối năm 2021 toàn tỉnh chỉ còn 842 hộ nghèo, chiếm 0,37% và 3.267 hộ cận nghèo, chiếm 1,45%. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đến nay đạt gần 48 triệu đồng/năm (tăng gần 5 lần so với năm 2008).

Về phát triển nông thôn, phong trào xây dựng nông thôn mới (NTM) luôn được quan tâm chỉ đạo gắn với đẩy mạnh thực hiện nâng cao chất lượng các tiêu chí xã NTM và triển khai thực hiện các tiêu chí xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Năm qua có 16 xã đạt tiêu chí NTM nâng cao, 2 xã NTM kiểu mẫu, huyện Phước Long và TP. Bạc Liêu được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM…

Nông dân huyện Hồng Dân trúng mùa tôm càng xanh.

QUYẾT TÂM ĐI NHANH VÀ BỀN VỮNG

Phải khẳng định rằng, xây dựng và phát triển “tam nông” trong thời gian qua tuy đạt được nhiều thành tựu quan trọng nhưng đánh giá trên tổng thể vẫn còn đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức.

Đó là nền nông nghiệp có điểm xuất phát thấp, phát triển chưa bền vững, việc tổ chức thực hiện quy hoạch và quản lý quy hoạch chưa được thực hiện nghiêm túc. Sản xuất còn phân tán, manh mún, không gắn kết giữa vùng nguyên liệu với chế biến, tiêu thụ sản phẩm. Việc chuyển dịch cơ cấu trong nội bộ từng ngành nông - lâm - diêm nghiệp và thủy sản còn chậm; nhiều tiềm năng, thế mạnh chưa được phát huy tốt, các nguồn lực cho đầu tư phát triển sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm còn yếu và thiếu…

Mục tiêu nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân vùng nông thôn vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều vấn đề bức xúc chưa được giải quyết triệt để, nhất là các vụ việc khiếu kiện về tranh chấp đất đai, tình trạng thiếu việc làm, không vốn sản xuất, khoảng cách giàu nghèo giữa thành thị và nông thôn vẫn còn cao. Tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn ở mức cao, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng có đông đồng bào dân tộc Khmer và dự báo sẽ còn tăng lên khi áp dụng tiêu chí giảm nghèo mới theo phương pháp tiếp cận đa chiều.

Chương trình xây dựng NTM cần nhu cầu vốn rất lớn, trong khi sự hỗ trợ của Nhà nước có giới hạn và việc huy động các nguồn lực gặp nhiều khó khăn. Công nghiệp, dịch vụ, ngành nghề nông thôn phát triển chậm và việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động nông thôn còn chưa đúng hướng.  Quá trình đô thị hóa nông thôn diễn ra chậm, nhưng tình trạng môi trường sống bị ô nhiễm do chất thải công nghiệp, chất thải sinh hoạt, chăn nuôi chưa có biện pháp xử lý hiệu quả. Điều kiện kết cấu hạ tầng ở nông thôn còn thiếu và chưa đồng bộ, nguồn lao động chất lượng thấp và các chính sách khuyến khích chưa thật sự hấp dẫn các nhà đầu tư…

Tuy gặp nhiều khó khăn, nhưng với quyết tâm tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết về “tam nông”, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã đề ra mục tiêu chung đến năm 2025 và tầm nhìn năm 2030 là phát triển “tam nông” nhanh và bền vững. Đó là phát triển nền nông nghiệp hữu cơ có giá trị gia tăng cao, bền vững, thân thiện với môi trường, gắn với kinh tế nông nghiệp tuần hoàn phục vụ tiêu dùng trong, ngoài tỉnh và xuất khẩu. Phát triển nông nghiệp thông minh theo hướng bền vững, hội nhập quốc tế, thích ứng với biến đổi khí hậu, trọng tâm là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, quản trị hiện đại, liên kết chuỗi giá trị tôm, lúa gạo trên cơ sở thực hiện cơ cấu lại ngành Nông nghiệp.

Tuyến đường kiểu mẫu trên địa bàn huyện Phước Long. Ảnh: K.T

Nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của dân cư nông thôn, nhất là ở vùng có đông đồng bào dân tộc. Tạo điều kiện cho nông dân nâng cao trình độ sản xuất, ứng dụng khoa học - kỹ thuật tiên tiến vào sản xuất, đóng vai trò làm chủ NTM kiểu mẫu. Xây dựng nền nông nghiệp công nghệ cao, sản xuất hàng hóa đạt chất lượng, hiệu quả, bảo đảm vững chắc an ninh lương thực của tỉnh và của quốc gia. Tiếp tục xây dựng NTM kiểu mẫu, góp phần đưa nông thôn trở thành “nơi đáng sống” gắn với thực hiện chuyển đổi cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị hóa nông thôn theo quy hoạch được duyệt. Xây dựng xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hóa dân tộc và không ngừng nâng cao thu nhập, dân trí, bảo vệ môi trường sinh thái…

KIM TRUNG

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh - Lê Tấn Cận: Nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững

Trên cơ sở các mục tiêu, giải pháp cho giai đoạn tiếp theo được đề ra tại Hội nghị tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo các ngành và địa phương phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị để tiếp tục thực hiện thắng lợi nghị quyết này.

Theo đó, Bạc Liêu tiếp tục tập trung chỉ đạo thực hiện kế hoạch, đề án, cơ cấu lại ngành, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững đã được phê duyệt. Khuyến khích các doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao và các cơ sở chế biến tôm xuất khẩu hợp tác liên kết sản xuất, xây dựng thương hiệu sản phẩm tôm sạch, chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu truy xuất nguồn gốc tôm, đảm bảo an toàn thực phẩm. Tiếp tục tạo điều kiện và môi trường thuận lợi cho doanh nghiệp hợp tác, liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị với nông dân, xây dựng mối liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nông dân, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa người sản xuất và doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp, ngành nghề, dịch vụ, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn, tạo việc làm và thu nhập tại chỗ cho dân cư nông thôn. Đồng thời, thực hiện các chính sách đặc thù khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn. Tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi để đầu tư đổi mới công nghệ, trang thiết bị, mở rộng quy mô sản xuất, chế biến các mặt hàng xuất khẩu có giá trị gia tăng cao. Bảo tồn, phát triển các ngành nghề, dịch vụ nông thôn, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái gắn với triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), nhằm tạo việc làm mới, nâng cao chất lượng sản phẩm làng nghề, đảm bảo môi trường bền vững và vệ sinh an toàn thực phẩm.

Song song đó, đẩy mạnh xây dựng NTM văn minh, hiện đại gắn với đô thị hóa. Phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn và cải thiện nhanh điều kiện sinh sống ở các vùng nông thôn. Phấn đấu thực hiện đạt mục tiêu Nghị quyết của Đại hội Đảng bộ tỉnh (khóa XVI), hoàn thiện cơ chế, chính sách phát triển hệ thống hạ tầng cơ bản ở nông thôn, bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị di sản văn hóa. Nâng cao chất lượng công tác giáo dục, y tế, văn hóa - văn nghệ, thể dục - thể thao, phấn đấu hoàn thành các chỉ tiêu trên lĩnh vực văn hóa - xã hội trên địa bàn nông thôn. Khuyến khích người dân tham gia xây dựng NTM nâng cao, tiến tới xây dựng NTM kiểu mẫu, tạo chuyển biến tích cực rõ nét hơn đối tới từng hộ gia đình và cuộc sống của mỗi người dân sinh sống ở nông thôn.

Đặc biệt là thực hiện có hiệu quả công tác giảm nghèo bền vững và tăng cường hơn nữa vai trò, trách nhiệm trong lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền về công tác giảm nghèo. Xem đây là nhiệm vụ thường xuyên, là một chỉ tiêu quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương hằng năm. Tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp để thực hiện có hiệu quả Chương trình giảm nghèo bền vững giai đoạn từ nay đến năm 2025; cải thiện và từng bước nâng cao điều kiện sống của hộ nghèo, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện và thu hẹp khoảng cách chênh lệch giàu - nghèo giữa thành thị với nông thôn…

Bí thư Huyện ủy Hồng Dân - Ngô Vũ Thăng: Tập trung sản xuất “lúa thơm, tôm sạch”

Với thế mạnh kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp nên Đảng bộ huyện Hồng Dân xác định phải tạo ra những đột phá trong việc tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Để tiếp tục thực hiện tốt nghị quyết này gắn với các nghị quyết chuyên đề của tỉnh về phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM và nâng cao đời sống, thu nhập cho người nông dân, huyện Hồng Dân sẽ tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp quyết liệt trong thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị hàng hóa và phát huy hiệu quả tiềm năng đất đai trên cùng một đơn vị diện tích sản xuất. Trong đó, trọng tâm là nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nâng cao hiệu quả sản xuất tôm, lúa gạo và các mô hình xen canh, luân canh kết hợp có hiệu quả.

Cùng với đó là chủ động xây dựng quy hoạch vùng sản xuất theo hướng an toàn, truy xuất nguồn gốc với định hướng trong thời gian tới là tập trung sản xuất “lúa thơm, tôm sạch”, nhằm không ngừng nâng cao giá trị hàng hóa và góp phần cải thiện, nâng cao thu nhập, đời sống cho người nông dân.

Để tạo nên những đột phá từ định hướng chiến lược này, huyện sẽ tập trung khuyến khích và tạo mọi điều kiện trong phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã. Bởi kinh tế tập thể được xác định là một thành phần kinh tế quan trọng, năng động trong việc liên kết sản xuất giữa nông dân với các doanh nghiệp, nông dân với các thành phần kinh tế khác, nhằm tạo ra sản lượng hàng hóa chất lượng, đủ lớn để dần từng bước xây dựng các sản phẩm tiềm năng, sản phẩm chủ lực, tiến tới nâng cao chất lượng, giá trị hàng hóa làm ra, góp phần phát triển kinh tế huyện nhà.

Bên cạnh đó, huyện sẽ tăng cường công tác chuyển giao khoa học - công nghệ vào trong ứng dụng sản xuất theo chuỗi giá trị hàng hóa nông nghiệp với điều kiện, tiêu chuẩn như: SRP, VietGAP, GlobalGAP cho người nông dân thông qua cầu nối “liên kết 4 nhà” trong việc phát triển sản xuất nông nghiệp khu vực nông thôn. Đồng thời, gắn với xây dựng kết cấu hạ tầng sản xuất nông nghiệp, hạ tầng giao thông, thủy lợi…, thúc đẩy việc tiêu thụ hàng hóa nhanh, hiệu quả, góp phần nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm nông nghiệp, cải thiện thu nhập của người dân nông thôn trong giai đoạn hiện nay. Tạo sự chuyển biến tích cực trong công cuộc xây dựng NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, tiến tới xây dựng nông thôn văn minh, hiện đại gắn với kết nối đô thị…

L.D (lược trích)