Ngày 25/1/2013, tại thị trấn Ngan Dừa diễn ra sự kiện quan trọng, đó là hội nghị đánh giá kết quả 3 năm liên kết giữa hai “người bạn” kết nghĩa: UBND huyện Hồng Dân và trường Đại học Cần Thơ (ĐHCT). Đánh giá trong “cuộc gặp” này, mặc dù thời gian chưa dài để khẳng định hiệu quả cuối cùng của sự liên kết, nhưng ấn tượng đẹp mà các nhà khoa học đã, đang và sẽ mang đến cho huyện Hồng Dân là một bức tranh nông nghiệp sinh động với những gam màu tươi sáng.
 |
| Lúa Sỏi trĩu hạt bên “cha đẻ” - PGS-TS Võ Công Thành. Ảnh: T.Đ |
Đến hẹn lại lên, năm mới đang về và cũng là lúc hai “người bạn” kết nghĩa cùng nhau giải quyết một số vấn đề về sản xuất. PGS-TS Nguyễn Thanh Phương, Phó Hiệu trưởng trường ĐHCT dẫn đầu đoàn các nhà khoa học về dự hội nghị.
Tháng 9/2009, sự kiện đánh dấu một bước ngoặt mới cho nền nông nghiệp Hồng Dân bắt đầu bằng lễ ký kết hợp tác chuyển giao khoa học - công nghệ (KH-CN) giữa huyện Hồng Dân với trường ĐHCT. ĐHCT chuyển giao KH-CN cho huyện Hồng Dân 1 dự án lớn và 3 đề tài. Đó là dự án: “Chuyển giao KH-CN, phát triển mô hình sản xuất hiệu quả và bền vững tại huyện Hồng Dân”. Các đề tài gồm: “Thực nghiệm xây dựng mô hình nuôi tôm sú và tôm càng xanh trên ruộng lúa theo tiêu chuẩn GAP”, “Nghiên cứu và chọn tạo giống lúa có khả năng chịu mặn (lúa Sỏi)”, “Nghiên cứu và chọn tạo giống lúa Một bụi đỏ gạo hồng cho huyện Hồng Dân”.
Sự liên kết ấy cho thấy hàng chục mô hình sản xuất theo phương pháp mới bắt đầu đi vào đời sống nông dân, mang lại hiệu quả thiết thực. Có nhiều “cái nhất” của dự án có thể nhân rộng cho cộng đồng như: mô hình trồng nấm rơm theo phương pháp mới, dùng meo chất lượng cao; mô hình trồng rau an toàn sử dụng màng phủ, giống chất lượng cao; mô hình truyền giống heo, nấu rượu gạo, làm mắm cá trắm cỏ; mô hình tuyển chọn giống lúa... cho năng suất, chất lượng, hiệu quả gấp 3 - 5 lần so với phương pháp truyền thống. Đặc biệt, chuyên đề phục tráng giống lúa Một bụi đỏ đã phát huy tối đa hiệu quả. Tổng kinh phí mà huyện dành cho việc chuyển giao này gần 3,5 tỷ đồng.
Trước tình cảm sâu nặng của lãnh đạo huyện Hồng Dân, PGS-TS Võ Công Thành người được coi là “cha đẻ” của giống lúa Sỏi bày tỏ: “Tôi rất quý và ngưỡng mộ lãnh đạo huyện Hồng Dân. Mặc dù là huyện nghèo, nhưng địa phương đã tiết kiệm cả tỷ đồng (và sẽ còn nhiều hơn nữa) để đầu tư cho việc nghiên cứu, chọn tạo giống lúa chịu mặn, phục tráng giống lúa thương hiệu nổi tiếng. Vì với kinh phí đầu tư như vậy, nhiều tỉnh còn chưa dám làm. Nhưng tôi đánh giá đó là tầm nhìn sáng suốt, khôn ngoan. Kết quả hiện tại đang trả lời cho đồng tiền đầu tư hiệu quả đó”.
Không chỉ PGS-TS Võ Công Thành mà cả Ban giám hiệu trường ĐHCT, các nhà khoa học tên tuổi của trường cũng đều xem huyện Hồng Dân như quê hương thứ hai của họ. Họ đã đến đây bằng cái tâm và cái tài của một “người bạn” tri kỷ, làm thay đổi nhận thức người dân về tập quán canh tác lạc hậu, kém hiệu quả.
Biến đất trống thành đồng vàng
Ở huyện Hồng Dân có những vùng đặc biệt khó khăn (gồm xã Ninh Thạnh Lợi, Ninh Thạnh Lợi A). Đã bao đời nay, trên vùng đất ấy không có lúa nào sống nổi với phèn và mặn. Vậy mà hôm nay đã có lúa Sỏi hiên ngang, sừng sững tươi tốt trên vùng đất này. Ở “vùng đặc biệt khó khăn” này hiện đang nhân giống 270ha lúa Sỏi. Nghiên cứu sinh Nguyễn Trung Hiếu, Phó trưởng phòng NN&PTNT huyện, nói trong vui mừng: “Lúa Sỏi hiện đang được chuẩn bị gặt hái mùa vàng thứ hai”. Theo thông tin từ “cha đẻ” của lúa Sỏi là PGS-TS Võ Công Thành, đặc tính đáng quý của lúa này là có khả năng đẻ nhánh nhanh, chống chịu sâu bệnh tốt, lúa kháng được đạo ôn và rầy nâu, thích ứng tốt với phèn mặn.
Trong niềm phấn khích, ông Võ Văn Út, Bí thư Huyện ủy Hồng Dân, phát biểu: “Ở vùng đặc biệt khó khăn, lâu nay, người nông dân có đất mà vẫn xách tiền đi mua gạo. Nhưng giờ thì họ đã có gạo Sỏi để ăn. Trên vùng đất trống 5.000ha của huyện rồi đây sẽ được phủ một màu xanh bạt ngàn của lúa. Chúng tôi sẽ triển khai tiếp dự án phá quang kỳ lúa Sỏi chuyển từ lúa mùa sang lúa ngắn ngày. Kết hợp tôm, cua và cá, nông dân vùng mặn của huyện chắc chắn sẽ khá, giàu”.
Không chỉ có lúa, PGS-TS Dương Nhật Long (ĐHCT) cho biết, ông vừa chuyển giao xong quy trình nuôi tôm sú và tôm càng xanh xen canh trên ruộng lúa theo tiêu chuẩn GAP cho nông dân vùng mặn của huyện. Hiệu quả là năng suất và lợi nhuận tăng gấp đôi, tạo được sản phẩm sạch phục vụ xuất khẩu.
Ông Lương Ngọc Lân, Giám đốc Sở NN&PTNT cho rằng, sản xuất lúa sạch, tôm sạch ở huyện Hồng Dân là đi đúng hướng với chỉ đạo của tỉnh. Tuy nhiên, các nhà khoa học cần có khuyến cáo cụ thể, dễ hiểu hơn và dễ làm để người dân dễ áp dụng. Nếu lúa Sỏi thật sự chịu được độ mặn cao là điều kiện tốt để mở rộng diện tích lúa - tôm không chỉ trong huyện Hồng Dân mà còn nhân rộng ra cả vùng Nam Quốc lộ 1A.
Tấn Đạt
Xem thêm bình luận