Giữ biển vững bờ bằng pháp luật và ý thức ngư dân

Trong không khí thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Cà Mau lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, lực lượng Bộ đội Biên phòng, đặc biệt là cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Nhà Mát, phường Hiệp Thành, đã phát huy vai trò chủ lực trong công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững chắc.

• Bộ đội Biên phòng tỉnh: Xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh
• Bộ đội Biên phòng Cà Mau kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn chống khai thác IUU
• Ứng dụng chuyển đổi số chống khai thác IUU
• Quyết tâm chống khai thác IUU

Một trong những nhiệm vụ trọng tâm hiện nay là nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của ngư dân trong khai thác thuỷ sản, gắn liền với việc thực hiện nghiêm các quy định tại Nghị quyết số 04 của Hội đồng Thẩm phán Toà án Nhân dân Tối cao về việc áp dụng các quy định xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực thuỷ sản. Đây được xem là vấn đề sống còn, góp phần đảm bảo khai thác bền vững, bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản, giữ gìn chủ quyền biển đảo và khẳng định uy tín ngành thuỷ sản Việt Nam trên trường quốc tế.

Ý thức chấp hành pháp luật - "la bàn" ra khơi 

Phường Hiệp Thành là một trong những địa phương có số lượng lớn ngư dân hành nghề lưới rê, loại hình đánh bắt truyền thống, phổ biến tại Cà Mau. Thực tế cho thấy, phần lớn bà con nơi đây đã có sự chuyển biến tích cực trong ý thức chấp hành pháp luật khi vươn khơi bám biển.

Lưới rê là nghề đặc trưng của của ngư dân cửa biển Nhà Mát.

Không chỉ đơn thuần là để tránh vi phạm, việc tuân thủ các quy định còn được bà con xem như một trách nhiệm đối với nghề, với cộng đồng và với uy tín thuỷ sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đặc biệt trong bối cảnh nước ta đang nỗ lực gỡ bỏ “thẻ vàng” của Uỷ ban châu Âu (EC) liên quan đến khai thác thuỷ sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến từng thành viên trên các phương tiện khi vươn khơi bám biển.

Ngư dân Phạm Văn Vũ, ngụ khóm Nhà Mát, phường Hiệp Thành, chia sẻ: “Ngư dân hành nghề lưới rê như tụi tôi thì luật pháp phải thuộc, phải hiểu. Những gì Nhà nước, Chính phủ quy định, nhất là trong Nghị quyết 04, chúng tôi đều nghiêm túc thực hiện để ra khơi đúng luật, về bờ an toàn”.

Không riêng gì ông Vũ, nhiều ngư dân tại đây đã hình thành thói quen cập nhật quy định mới, trang bị kiến thức pháp luật trước mỗi chuyến biển. Một số hộ còn chủ động đầu tư nâng cấp thiết bị định vị, thông tin liên lạc để đảm bảo an toàn và tuân thủ vùng biển được phép hoạt động.

Ngư dân Châu Phương Bình, phường Hiệp Thành cho biết: “Tàu thuyền giờ đều có máy định vị. Chúng tôi biết rõ khu vực nào được phép đánh bắt, khu nào không. Trên loa biên phòng hay báo đài cũng nhắc nhở liên tục. Quan trọng là mình phải ý thức và thực hiện cho nghiêm”.

Biên phòng đồng hành cũng ngư dân giữ biển, giữ nghề 

Trong hành trình chuyển biến nhận thức ấy, lực lượng Bộ đội Biên phòng giữ vai trò nòng cốt. Với phương châm “đi từng ngõ, gõ từng tàu, gặp từng chủ phương tiện”, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Nhà Mát đã triển khai đồng bộ nhiều hoạt động tuyên truyền, phổ biến pháp luật, tập trung vào các nội dung liên quan đến Luật Thủy sản, Luật Biển Việt Nam, Luật Biên giới quốc gia và các nghị quyết, chỉ thị liên quan đến chống khai thác IUU.

Trung tá Hoàng Văn Dũng, Đồn trưởng Đồn Biên phòng Nhà Mát, thông tin: “Ngư dân khi vươn khơi bám biển cần tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật. Đặc biệt, cần nắm rõ nội dung Điều 60 của Luật Thuỷ sản, trong đó quy định cụ thể 14 nhóm hành vi bị nghiêm cấm liên quan đến khai thác bất hợp pháp, như: không có giấy phép khai thác; đánh bắt trong vùng cấm, xâm phạm vùng biển nước ngoài; không lắp thiết bị giám sát hành trình hoặc cố tình tắt thiết bị khi đang hoạt động…”.

Việc từng bước xây dựng nghề cá hiện đại, có trách nhiệm từng bước được thực hiện hiệu quả.

Hiện tại, Đồn Biên phòng Nhà Mát đang quản lý tuyến bờ biển dài 12,5 km với tổng cộng 312 phương tiện đánh bắt, trong đó có trên 210 tàu cá có chiều dài trên 15m, thuộc diện bắt buộc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS). Để quản lý hiệu quả, đơn vị đã chủ động phân loại nhóm phương tiện, khoanh vùng các chủ tàu có nguy cơ vi phạm để tăng cường tuyên truyền, kiểm tra, giám sát.

“ Chúng tôi xác định công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho bà con là nhiệm vụ then chốt. Vì vậy, ngoài các buổi tuyên truyền trực tiếp, chúng tôi còn sử dụng hệ thống loa phát thanh tại Trạm kiểm soát biên phòng, phát tờ rơi để bà con dễ tiếp cận. Các nhóm hành vi như không ghi nhật ký, hoặc ghi không đầy đủ nhật ký khai thác thuỷ hải sản, tắt thiết bị giám sát khi đang khai thác… đều được cảnh báo rõ ràng và thường xuyên nhắc nhở”, Trung tá Hoàng Văn Dũng thông tin thêm.

Từng bước xây dựng nghề cá có trách nhiệm 

Bên cạnh việc tuân thủ pháp luật, việc hình thành thói quen ghi chép nhật ký khai thác, minh bạch nguồn gốc xuất xứ thủy sản cũng đang dần trở thành nếp trong cộng đồng ngư dân. Nhiều hộ đánh bắt chủ động phối hợp với lực lượng chức năng để cập nhật dữ liệu khai thác, chấp hành nghiêm quy định về báo cáo hoạt động, tạo điều kiện thuận lợi trong truy xuất nguồn gốc thuỷ sản, một yêu cầu bắt buộc trong xuất khẩu hiện nay.

Đặc biệt, dù các tàu cá dưới 15m chưa thuộc diện bắt buộc lắp VMS, song Đồn Biên phòng Nhà Mát vẫn tích cực tuyên truyền, hướng dẫn để bà con sẵn sàng chủ động thích ứng nếu chính sách thay đổi trong thời gian tới.

Mỗi chuyến vươn khơi hôm nay không chỉ là hành trình mưu sinh, mà còn là hành trình gìn giữ chủ quyền, khẳng định vị thế của thuỷ sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Việc nâng cao nhận thức và xây dựng thói quen hành nghề đúng luật không chỉ giúp ngư dân tránh được các rủi ro pháp lý, mà còn góp phần khẳng định trách nhiệm của cộng đồng ngư dân với nghề, với môi trường biển và với cam kết quốc tế của Việt Nam về phát triển nghề cá bền vững, có trách nhiệm.

Những việc làm cụ thể của lực lượng Bộ đội Biên phòng như tuyên truyền pháp luật, hướng dẫn ngư dân lắp thiết bị VMS, ghi nhật ký khai thác, giám sát hành trình… chính là những bước đi thiết thực để cụ thể hoá Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh trong xây dựng khu vực biên giới biển ổn định, vững mạnh về quốc phòng, an ninh, phát triển bền vững về kinh tế - xã hội.

Mỗi chuyến vươn khơi hôm nay không chỉ là hành trình mưu sinh, mà còn là góp phần gìn giữ chủ quyền, khẳng định vị thế của thủy sản Việt Nam trên thị trường quốc tế. Và để hành trình ấy bền vững, không thể thiếu sự đồng hành sát cánh của lực lượng biên phòng và ý thức trách nhiệm của mỗi ngư dân./.

Kim Cương- Phong Nguyên