(CMO) Bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng ngập mặn ven biển là giải pháp căn cơ để hạn chế sạt lở mà Cà Mau tập trung nguồn lực thực hiện nhiều năm qua bằng nhiều giải pháp từ công trình cho đến phi công trình. Sau nhiều nỗ lực, đến thời điểm này nhiều dự án mang lại hiệu quả tích cực, nhiều khu vực đai rừng phòng hộ được phục hồi.
Xót xa khi chứng kiến hàng trăm héc-ta đất và rừng phòng hộ từ Tây sang Đông hàng năm bị cuốn trôi ra biển, lo lắng cho cuộc sống và sản xuất của hàng trăm hộ dân bên trong… khoảng 10 năm trở lại đây, hàng loạt các dự án gây bồi tạo bãi khôi phục rừng phòng hộ đã được tỉnh triển khai thực hiện.
Phục hồi vành đai xanh
Khu vực vàm Lung Ranh, xã Khánh Tiến là điểm nóng về tình trạng sạt lở của huyện U Minh. Nơi đây, đai rừng phòng hộ đã mất hoàn toàn, sóng biển đánh trực tiếp vào thân đê, nguy cơ vỡ đê luôn trong tình trạng báo động đỏ, tỉnh phải triển khai các giải pháp hộ đê khẩn cấp… Đó là câu chuyện của khoảng 10 năm trước. Để cứu đất, khôi phục rừng và bảo vệ đời sống người dân, vào năm 2010, tỉnh đã đầu tư thí điểm 300 m kè ngầm tạo bãi nơi đây.
Qua bao năm vật lộn với những cơn sóng to gió lớn, đến nay giải pháp này đã mang lại hiệu quả tích cực. Bên trong kè chẳng những phù sa vào gây bồi tự nhiên nhanh mà nhiều loại cây đặc trưng của rừng ngập mặn như mắm, đước đã tái sinh và phát triển tốt. Nhìn thấy cảnh này, ông Nguyễn Văn Toàn, Ấp 4, xã Khánh Tiến, huyện U Minh, không giấu được niềm vui, chia sẻ: "Nhìn thấy rừng cứ lấn dần ra biển theo từng năm thì ý định di dời đi nơi khác cũng không còn. Trước đây, dù ở trong đê nhưng không sao ngủ được, một phần vì lo lắng đê bị vỡ, một phần vì sóng biển đánh trực tiếp vào đê ầm ầm suốt ngày đêm, giờ hoàn toàn yên tâm".
Khu vực Đất Mũi là một điển hình cho những nỗ lực giữ đất, khôi phục rừng của tỉnh. Trước tình trạng sạt lở nhanh, từng có nhiều ý kiến cho rằng Đất Mũi sẽ mất. Nhưng kể từ khi đoạn kè ly tâm nơi đây được hoàn thành vào năm 2014 đến nay đã chứng minh điều ngược lại, phù sa bồi lắng tạo thành bãi và rừng đước dần phục hồi.
Từng là điểm nóng về tình trạng sạt lở, nhưng kể từ khi có kè ly tâm tạo bãi đến nay, rừng khu vực vàm Lung Ranh đã được khôi phục. |
Trước thực tế hơn 100 km bờ biển từ Đông sang Tây luôn trong tình trạng sạt lở, từ nguồn vốn hỗ trợ của Chính phủ, ngân sách của địa phương và các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp trong thời gian qua, tỉnh Cà Mau đã nỗ lực khắc phục sạt lở nhiều vị trí xung yếu với nhiều giải pháp. Phó giám đốc Sở NN&PTNT Tô Quốc Nam cho biết, tỉnh đã áp dụng nhiều giải pháp, nhiều công nghệ từ công trình cho đến phi công trình nhằm tìm phương án tối ưu nhất, vừa hiệu quả, vừa tiết kiệm trong việc khắc phục sạt lở ven biển, khôi phục rừng phòng hộ.
Công nghệ kè đê trụ rỗng là một minh chứng cho nỗ lực của tỉnh. Cuối năm 2016, Viện Thuỷ công đã triển khai thí điểm tuyến kè đê trụ rỗng đoạn từ vàm Đá Bạc đến cống Kênh Mới, xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời. Sau hơn 2 năm đưa vào sử dụng, công trình phát huy hiệu quả, lượng phù sa lắng đọng lại phía trong đê trụ rỗng đã hình thành bãi bồi, cây mắm bắt đầu phát triển, có thể trồng thêm rừng phòng hộ. Hiển nhiên khi rừng được phục hồi tuyến đê sẽ được bảo vệ ổn định. Điều đặc biệt, giải pháp công nghệ đê trụ rỗng với mức đầu tư 18-19 tỷ đồng/km, thấp hơn so với hơn 30 tỷ đồng như trước.
Thời gian qua, tỉnh đã triển khai được hơn 23 km kè với tổng nguồn vốn đầu tư gần 700 tỷ đồng bằng các giải pháp công trình. Phó chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Sử đánh giá, các đoạn đã có kè giảm sóng từ xa, việc khôi phục rừng phòng hộ đều đạt hiệu quả, rừng phía sau kè chắc chắn sẽ được phục hồi.
Tập trung mọi nguồn lực
Dù sức đầu tư đã giảm xuống gần một nửa, nhưng với chiều dài sạt lở hiện nay, nhiệm vụ bảo vệ bờ biển, khôi phục rừng phòng hộ rất nặng nề. Phó chủ tịch UBND tỉnh Lê Văn Sử nhận định, với sức đầu tư như hiện nay, trong khi sạt lở nguy hiểm của tỉnh khá dài (biển Tây có 17 km, biển Đông hơn 40 km) thì nhu cầu và sức đầu tư cho việc bảo vệ bờ biển vô cùng lớn. Điều này cho thấy việc khắc phục sạt lở, khôi phục rừng phòng hộ ven biển là nhiệm vụ rất nặng nề mà tỉnh đã và sẽ tập trung mọi nguồn lực để thực hiện.
Không chỉ triển khai các dự án kè, hiện tỉnh đang đẩy nhanh tiến độ dự án xây dựng và nâng cấp đê biển Tây để bảo vệ đời sống, sản xuất của người dân bên trong. |
Từ năm 2008 đến nay, tỉnh đã áp dụng nhiều giải pháp để giảm mức đầu tư từ 32 tỷ đồng/km hiện xuống chỉ còn 18 tỷ đồng/km. Về mặt công nghệ, đã phát triển được rất nhiều giải pháp, từ cây gỗ địa phương, kè rọ đá cho đến kè bản nhựa, đê trụ rỗng, vật liệu đúc sẵn; Từ bê tông cốt thép trước kia giờ chuyển sang bê tông cốt sợi để chống bị ăn mòn, gỉ sét trong môi trường nước mặn và có thể bốc dỡ, di dời đi nơi khác khi hoàn thành nhiệm vụ…
Không chỉ phụ thuộc vào kinh phí, việc thi công các công trình trên biển cũng như trồng rừng ven biển phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Thực tế đã có không ít công trình phải chậm tiến độ, rừng trồng và hàng rào giảm sóng bị thiệt hại do sóng, gió bão, áp thấp nhiệt đới, cụ thể là Dự án bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng ngập mặn ven biển tỉnh Cà Mau giai đoạn 2015-2020. Dự án được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 1253/QĐ-UBND ngày 26/8/2015. Tuy nhiên, chỉ qua hơn 3 năm dự án đã phải qua 2 lần điều chỉnh để phù hợp hơn với thực tế diễn biến của thời tiết.
Không chỉ vậy, bên cạnh việc tăng cường tuyên truyền, phổ biến, nâng cao nhận thức của người dân về biến đổi khí hậu, thiên tai, Luật Bảo vệ và Phát triển rừng, tăng cường công tác tuần tra, kiểm tra, xử lý vi phạm về rừng…, ông Nam cho biết tỉnh còn tập trung giải quyết đồng thời sinh kế cho người dân ven biển thông qua các mô hình sản xuất, phát triển du lịch sinh thái cộng đồng dựa vào rừng. Cách làm thiết thực này góp phần giúp người dân ổn định cuộc sống, giảm số vụ vi phạm Luật Bảo vệ và Phát triển rừng hàng năm./.
Hơn 23 km kè ven biển được triển khai xây dựng cùng nhiều dự án khác như: Bảo vệ, phục hồi và phát triển rừng ngập mặn ven biển tỉnh Cà Mau giai đoạn 2015-2020; Dự án gây bồi và trồng cây ngập mặn bảo vệ bờ biển khu vực Đất Mũi; Dự án chống xói lở, gây bồi và trồng cây ngập mặn bảo vệ bờ biển khu vực huyện Trần Văn Thời..., đến nay, tỉnh đã khôi phục được hơn 709 ha rừng phòng hộ ven biển. Theo mục tiêu đến năm 2020, tỉnh nỗ lực khôi phục hơn 1 ngàn héc-ta rừng ngập mặn. |
Nguyễn Phú