Năm 2018 là năm đầu tiên hệ thống Tòa án nhân dân (TAND) trong tỉnh thực hiện chỉ đạo của TAND Tối cao về tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm. Có 51/58 thẩm phán đã tổ chức thành công phiên tòa này, góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng hoạt động xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp.
Một phiên tòa sơ thẩm vụ án kinh tế diễn ra tại TAND tỉnh có sự giám sát của phóng viên báo chí. Ảnh: T.Đ
HIỆN ĐẠI HÓA HỆ THỐNG TÒA ÁN
Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 đã xác định:“Đổi mới việc tổ chức phiên tòa xét xử … là bước đột phá của hoạt động tư pháp”. Theo đó, hệ thống TAND trong tỉnh đang đổi mới tổ chức phiên tòa theo đúng tinh thần cải cách tư pháp. Trong đó, yêu cầu phiên tòa rút kinh nghiệm phải được thực hiện thường xuyên, nghiêm túc, thiết thực, có hiệu quả và đúng luật định đối với tất cả các loại án. Thực hiện hướng dẫn của TAND Tối cao, năm 2018, TAND tỉnh yêu cầu mỗi thẩm phán phải lựa chọn để chủ tọa xét xử ít nhất một phiên tòa rút kinh nghiệm. Kết quả của việc tổ chức phiên tòa rút kinh nghiệm được xác định là một trong các tiêu chí để bình xét thi đua đối với cá nhân thẩm phán và tập thể đơn vị.
Trước thực tiễn đó, TAND tỉnh đã triển khai giải pháp đổi mới phiên tòa rút kinh nghiệm theo hình thức trực tuyến tại TAND hai cấp trong tỉnh. Ông Dương Công Lập, Chánh án TAND tỉnh, cho biết ngay từ đầu năm 2018, tỉnh đã chủ trương tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xét xử, hướng tới mục tiêu xây dựng Tòa án điện tử. Theo đó, 7 đơn vị tòa án cấp huyện đều được lắp đặt và vận hành hệ thống camera truyền hình trực tuyến phiên tòa và cài đặt kết nối tín hiệu âm thanh, hình ảnh từ phòng xét xử của Tòa án đến hệ thống truyền hình tại các phòng làm việc của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) cùng với Chánh án TAND cấp huyện, cấp tỉnh, lãnh đạo Ban Nội chính Tỉnh ủy... Phiên tòa rút kinh nghiệm không chỉ tổ chức trong phạm vi nội bộ “khép kín” từng đơn vị mà được tổ chức công khai thông qua hệ thống camera trực tuyến, có sự giám sát của tất cả cán bộ có chức danh tư pháp trong TAND hai cấp trong tỉnh và các thành phần tham dự.
Việc khai thác triệt để các tiện ích, công năng của hệ thống truyền hình trực tuyến vừa tiết kiệm kinh phí, vừa khắc phục được các hạn chế, khó khăn của hình thức tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm theo trước đây (hình thức không trực tuyến). Cụ thể, các thành phần được mời tham dự (khác cấp, ngành) không phải mất thời gian đi lại, chờ đợi; hạn chế tốn kém chi phí tổ chức phục vụ nhiều phiên tòa…
Đây được xem là mô hình mới, thể hiện sự kết hợp chặt chẽ giữa TAND và Viện KSND hai cấp trong hoạt động tố tụng. Mô hình này đang góp phần từng bước đổi mới phương thức lãnh đạo, lề lối làm việc của hệ thống tòa án trong tỉnh theo hướng khoa học, hiện đại… Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp đổi mới tổ chức phiên tòa xét xử theo tinh thần cải cách tư pháp cho thấy đang được Ban chỉ đạo cải cách tư pháp tỉnh và lãnh đạo tỉnh đặc biệt quan tâm.
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG XÉT XỬ
Theo ông Dương Công Lập, Chánh án TAND tỉnh, việc nâng cao chất lượng xét xử và chất lượng rút kinh nghiệm sau phiên tòa và công khai minh bạch hoạt động của tòa án đang được hệ thống tòa án trong tỉnh thực hiện nghiêm theo tinh thần cải cách tư pháp. Thành phần tham dự hoặc theo dõi phiên tòa rút kinh nghiệm bao gồm: Ban chỉ đạo cải cách tư pháp, Ban Nội chính Tỉnh ủy, Viện KSND tỉnh, Công an tỉnh; các cơ quan ban ngành có liên quan, phóng viên báo chí và toàn bộ thẩm phán, thư ký, thẩm tra viên, kiểm sát viên hai cấp trong tỉnh.
Ghi nhận từ các phiên tòa rút kinh nghiệm cho thấy, chất lượng hoạt động nghiệp vụ của Hội đồng xét xử, kiểm sát viên, thư ký, hội thẩm nhân dân tại phiên tòa được nâng lên rõ rệt do tâm lý phiên tòa đang được đặt dưới sự theo dõi, giám sát công khai. Trên cơ sở nghiên cứu hồ sơ kỹ càng, chuẩn bị tốt các tài liệu, bản cáo trạng, đề cương xét hỏi, dự thảo luận tội, dự kiến các tình huống phát sinh…, Hội đồng xét xử đã thể hiện bản lĩnh vững vàng, chủ động, kiểm soát tốt các hoạt động tại phiên tòa cũng như tham gia xét hỏi, điều hành tranh luận các nội dung liên quan đến tình tiết vụ án, chứng cứ buộc tội, gỡ tội… một cách thuyết phục.
Theo Chánh án TAND tỉnh - Dương Công Lập, so với việc tổ chức rút kinh nghiệm trong nội bộ của các phiên tòa rút kinh nghiệm trước kia, các phiên tòa theo hình thức trực tuyến đã tổ chức việc họp rút kinh nghiệm một cách thẳng thắn, chuyên sâu tập trung vào hoạt động xét hỏi và tranh luận của kiểm sát viên với luật sư, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, bị cáo, bị hại và những người tham gia tố tụng khác. Hội đồng xét xử có sự tiếp thu sâu sắc hơn về những ưu điểm, tồn tại về hoạt động xét xử tại phiên tòa. Do đó, cả về chất lượng hoạt động tranh tụng nói riêng và chất lượng xét xử nói chung được nâng lên rõ rệt.
Năm 2018 là năm thành công nhất của hệ thống TAND trong tỉnh từ trước đến nay. Cụ thể, tỷ lệ án bị hủy chiếm dưới 1,16%; án bị sửa dưới 4,20%. Có 51/58 thẩm phán tổ chức được phiên tòa rút kinh nghiệm. Chỉ tiêu chất lượng được TAND tỉnh đưa ra cho năm 2019 là tỷ lệ án bị hủy, sửa thấp hơn năm 2018. Phấn đấu mỗi thẩm phấn phải tổ chức từ 2 phiên tòa rút kinh nghiệm trở lên. Đây chính là một trong những tiền đề quan trọng để TAND hai cấp trong tỉnh vững bước trên lộ trình thực hiện cải cách tư pháp.
TẤN ĐẠT
Xem thêm bình luận