ĐT: 0939.923988
Chủ nhật, 24-11-24 06:19:06
Báo Cà Mau Báo Cà Mau
Tiếng Việt | ភាសាខ្មែរ

Liên hệ

Gửi thư cho toà soạn 0939.923988

Phóng sự - Ký sự

Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Nhớ chú Tám Nguyễn ở đồng Bìm Bịp

26 tháng 01 2018 16:13

Báo Cà Mau (CMO) Soạn giả Trọng Nguyễn là ngòi bút sắc bén trong kháng chiến và cả thời bình. Ông bệnh nặng do té ngã phải cấp cứu tại Bệnh viện Chợ Rẫy (TP. HCM), sau đó đưa về Bệnh viện Đa khoa Bạc Liêu và qua đời lúc 10 giờ ngày 25/1 do căn bệnh viêm phổi cấp tính, hưởng thọ 81 tuổi. Sự ra đi của ông để lại nhiều thương tiếc cho công chúng và văn nghệ sĩ. Báo Cà Mau xin trân trọng giới thiệu bài viết của Nhà báo Nguyễn Bé, Phó chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam viết về ông – một người nghệ sỹ tài hoa.

Soạn giả Trọng Nguyễn tại buổi lễ nhận giải thưởng Phan Ngọc Hiển năm 2005. Ảnh: Huỳnh Lâm

“Đước đứng ven sông mang nhiều vết đạn
Đầu đội lá vàng tím ruột trải than cây
Giặc Mỹ hung hăng cho tàu hạm đến đất này
Cả quê hương nổi sóng
Sông biển đầy chiến công”

Sáng sớm tôi đang tưới cây, vợ tôi chay ra vườn rau thảng thốt: “Anh ơi, chú Tám Nguyễn mất rồi!” Tôi bàng hoàng và chợt nhớ mấy câu thơ trên. 

Thực ra đó là mấy câu nói lối của bài ca vọng cổ “Rừng biển quê nhà”, một trong những tiết mục chính của Đoàn Văn công giải phóng Khu Tây Nam Bộ vào những năm 70 thế kỷ 20. Đó là thời kỳ Mỹ - ngụy dùng chiến thuật “Hạm đội nhỏ trên sông” hòng phong tỏa sông Tam Giang, chia cắt vùng Duyên hải (địa phận huyện Ngọc Hiển ngày nay) vì chúng biết rằng nơi đây là kho tàng vũ khí – bến của Đoàn tàu không số - Đường Hồ Chí Minh trên biển.

Soạn giả Trọng Nguyễn - ảnh chụp năm 2005. Ảnh: Huỳnh Lâm

Tôi lớn lên trong rừng đước sông nước Cà Mau nên chèo xuồng một chèo “lạo” khá giỏi. Chú Hai Ớt (Võ Hồng Quang, nguyên Thứ trưởng Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch) và chú Tám Nguyễn đi công tác chung quanh vùng kinh Ông Đơn – Thanh Tùng thường biểu tôi theo.
Một lần, tôi vừa lạo xuồng xuôi nước êm ru trong kinh Sọ Đầu. Ngồi trong xuồng dưới tán đước xanh thẳm, chú Tám có vẻ hài lòng, sảng khoái. Thấy vậy, tôi hỏi: “Chú viết bài “Rừng biển quê nhà” hồi nào mà nghe đã quá vậy, nghe qua một hai lần mà con thuộc gần hết”. Mặt ông rạng rỡ: “Tao đẻ nó ra hồi năm ngoái (1972). Hồi mình đánh banh chành cái Hạm đội nổi Năm Căn mà tụi Mỹ - Thiệu cho là bất khả xâm phạm. Mà đâu chỉ có vậy. Trên sông này mình còn nhận chìm hơn 200 tàu sắt Mỹ. Có cả tiểu pháo hạm cao như tòa nhà 5 từng nữa chớ. Một bài vọng cổ có thấm vào đâu. Tao đang ấp ủ một vở tuồng…”

“À mà sao chú nói “đước đầu đội lá vàng, tím ruột…”? Biển có bờ mà chú nói “biển nhớ ai mà biển rộng không bờ”?”

Ông trầm ngâm: “Cây đước xứ mình cùng chịu số phận chiến tranh như con người. Còn biển à? Thì biển có bờ và biển không biết nhớ. Nhưng con người thì nhớ biển. Tao nhớ biển. Mà nỗi nhớ thì đâu có bờ con ơi!”

Được chèo xuồng dù trong nắng mưa hay sông sâu nước chảy mệt lã mồ hôi, đưa một người như chú Tám tôi thấy lòng mình sung sướng hơn cực nhọc. Bởi trước đó cả chục năm, tôi đã xem vở cải lương “Giọt máu oan cừu” mà chưa biết mặt tác giả Trọng Nguyễn ra sao.
Sau tết Mậu Thân, mẹ dắt tôi đến huyện Đầm Dơi (lúc đó có tên là huyện Tư Kháng) để đưa tôi vào trường Trung học kháng chiến Lý Tự Trọng của Khu Tây Nam Bộ. Tôi lớn lên nhờ chén cơm manh áo của bà con đồng bào, 6 tuổi mới được sống bên mẹ. Tính ra có 5 năm nay lại chia xa.

Soạn giả Trọng Nguyễn tại Festival Đờn ca tài tử quốc gia lần thứ nhất tổ chức tại Bạc Liêu, tháng 4/1014. Ảnh: Huỳnh Lâm

Trong nắng chiều ngả dài nghiêng theo đám lá dừa nước ven sông, xuồng gần khuất lái, mẹ tôi nghiêng nón lá ngoái lại nhìn phía bờ nơi tôi còn đứng như chôn chân. Mẹ tôi đi về phía Cần Thơ tuyến lửa. Còn tôi ở lại phía sau không một người bà con máu mủ ruột rà… Một bàn tay ấm nóng đặt lên vai tôi. Ngoái lại, tôi nhận ra cậu Bảy Tửng (sau này là Đại tá, Phó giám đốc Công an tỉnh Cà Mau) và dì Tư Xuân, cán bộ huyện đoàn mà tôi mới vừa biết sáng nay. Dì Tư Xuân biểu: “Thôi lên nhà đi con. Chút nữa cậu với dì Tư dắt con đi coi cải lương”.

Vượt cánh đồng rạ mới sau mùa gặt còn ngọt ngào hương lúa, từ Tân Đức qua Tân Phước, tốp chúng tôi đến với đêm cải lương trong ánh đèn măng-xông sáng lòa cùng tiếng nhạc đờn màng hối thúc. Đó là đêm Đoàn Văn công xã Quách Phẩm B diễn vở “Giọt máu oan cừu” của tác giả Trọng Nguyễn. Người đóng vai chị Minh - vợ người nông dân sau là cán bộ cách mạng, là cô Út Nhiều, người con gái ở ấp Ông Đơn đẹp mỹ miều. 

Cảnh chồng chị Minh là anh Luân đi nhấp cá về cho vợ ăn trong lúc nằm ở cử bị bọn địa chủ cường hào ác bá đánh đập cho đến chết làm khán giả sôi sục căm thù. Với tôi hình ảnh đó không thể phai mờ và cũng chính đêm cải lương đó làm tôi vợi đi nỗi nhớ mẹ oặn thắt trong lòng. 

Cho nên khi đi công tác chung với chú tôi mới hỏi: “Hồi đó ở đồng Bìm Bịp xứ chú địa chủ ác lắm hả? Mà gia đình chú Luân có bà con họ hàng gì với chú không?” Ánh mắt ông xa xăm: “Ông bà chú ở vùng trên, miệt Long An, bị địa chủ cường hào ác bá ức hiếp mới về đất Cà Mau này khai phá. Chuyện trong tuồng cải lương là do chú hư cấu điển hình hóa thôi, chứ đâu là người cụ thể. Mà cụ thể, thực tế còn thảm thương hơn con ơi…”. Lúc đó tôi chưa biết hư cấu, điển hình hóa là gì.

Năm 1974, từ bìa rừng kinh Ông Đơn, tôi đưa chú Tám về nhà ở đồng Bìm Bịp, kinh Khai Hoang, xã Quách Văn Phẩm, sau đó chở gạo về cơ quan. Trước lúc tôi quay xuồng trở lại, chú nói: “Lúa nhà đang chín rộ, thiếm Tám với mấy đứa em mày làm không xuể. Chú ở lại gặt tiếp bả mấy bữa. Con về kẻo nước ngược. Nhớ chừng máy bay, hễ nghe tiếng là tấp vô rừng liền nghen”.

Tôi chèo xuồng về một mình và trong đầu miên man những điều mà tôi vừa kể lại nãy giờ.

Mới cách nay chừng vài tháng, nhạc sỹ Hoàng Bửu, nguyên Phó giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Cà Mau cùng các văn nghệ sỹ hưu trí ở Cà Mau và Đoàn Cải lương Hương Tràm rước chú Tám về Cà Mau họp mặt trong niềm vui ấm áp nghĩa tình và xúc động. Và đó là lần cuối cùng họ được bên nhau.

Tôi tiếc là mình không có mặt trong buổi đoàn viên ấy mà những người đồng nghiệp, đồng chí đã dành cho nhau như vậy. Và… sáng nay… Chú Tám ơi, không còn kịp nữa rồi! Những dòng này thay con thắp nén nhang kính viếng hương hồn chú vậy. 

Từ đất Sài Gòn, hình bóng người chú đen sạm, mặn mòi, nụ cười nhân hậu giữa rừng bông bồn bồn bung trắng xóa trên đồng Bìm Bịp không bao giờ mờ nhạt trong tôi.

Nguyễn Bé Ngân Phương

 

Từ khóa: báo Cà Mau Cà Mau tin mới Cà Mau thời sự Cà Mau tin tức Cà Mau

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

TIN MỚI

Tô thắm vườn hoa tử tế - Bài cuối: Thầm lặng việc thiện nguyện

Gương mặt đôn hậu, nụ cười tươi tắn luôn nở trên môi là điều dễ tạo thiện cảm với bất cứ ai khi gặp cô Phạm Thị Ngọc Thảo, giáo viên Trường Tiểu học Phường 6/2, TP Cà Mau. Nhiều năm duy trì “Tủ bánh mì yêu thương”, lặng thầm trao hàng trăm món quà thiết thực tới những hoàn cảnh kém may mắn, cô Thảo cảm nhận được niềm hạnh phúc khi được sẻ chia.

Tô thắm vườn hoa tử tế - Bài 2: Người gieo hạnh phúc

Mỗi ngày trôi qua, trên khắp quê hương Cà Mau xuất hiện nhiều tấm gương bình dị mà cao quý. Ðó là câu chuyện của người phụ nữ vượt qua nỗi đau của bản thân để dìu dắt những người khuyết tật hoà nhập cộng đồng, là câu chuyện của những cựu chiến binh giàu nghĩa cử cao đẹp... Họ thầm lặng đóng góp cho đời, gieo hạt giống yêu thương, điểm tô cho cuộc sống thêm những gam màu tươi sáng.

Tô thắm vườn hoa tử tế

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn thường nói, xã hội ta có rất nhiều những tấm gương người tốt, việc tốt. Họ có mặt khắp nơi, đó là những bông hoa đẹp trong rừng hoa đẹp. Ðiều đó được minh chứng ở Cà Mau, nơi tình đất - tình người bền chặt thuỷ chung, sâu nặng nghĩa tình. Trong hành trình phát triển quê hương, bằng những việc làm trượng nghĩa, người Cà Mau đã tô thắm thêm vườn hoa tử tế, làm lay động bao trái tim và lan toả giá trị sống tốt đẹp.

Cửa Lớn mở tương lai

Những năm 1990 của thế kỷ trước, mỗi dịp nghỉ hè, tôi lại được theo ghe bán hàng bông của ba má, xuôi ngược từ xứ ngọt Trần Văn Thời về đất mặn Ngọc Hiển xa xôi và lạ lẫm.

Đội ngũ hoạt động ở ấp, khóm: Tựa tre, chăm măng - Bài cuối: Bàn về giải pháp

Thực tiễn công tác xây dựng đội ngũ người hoạt động ở ấp, khóm kế cận ở Cà Mau đầy sinh động, với nhiều cách làm hay, kinh nghiệm hữu ích. Bằng việc kết nối, đảm bảo tính kế thừa để phát huy tối đa những ưu điểm, bổ trợ những hạn chế giữa các thế hệ; đội ngũ này vừa ổn định vừa có những điểm sáng đột phá gắn với xu hướng trẻ hoá, chuẩn hoá. Bên cạnh đó, sự phát triển khởi sắc của tỉnh nhà cũng đang tạo ra môi trường tốt để nhiều người trẻ chọn trở về gắn bó lập thân, lập nghiệp.

Đội ngũ hoạt động ở ấp, khóm: Tựa tre, chăm măng - Bài 2: Những tín hiệu tích cực

Năng nổ, nhiệt huyết, nhạy bén và dám nghĩ, dám làm đang là những ghi nhận, đánh giá của các cấp uỷ đảng, chính quyền và Nhân dân khi nói về những người trẻ tuổi hoạt động ở ấp, khóm. Không khí tươi mới với nguồn năng lượng tích cực của đội ngũ trẻ đã thực sự trở thành điểm sáng ở nhiều địa bàn ấp, khóm ở Cà Mau trong hành trình phát triển. Ðó cũng là gợi ý hữu ích để Cà Mau tiếp tục công việc chuẩn hoá, trẻ hoá; tăng cường chất lượng và xây dựng đội ngũ kế thừa đảm đương nhiệm vụ ở khóm, ấp trong bối cảnh hiện nay.

Đội ngũ hoạt động ở ấp, khóm: Tựa tre, chăm măng

Thực tế đã khẳng định vai trò vô cùng quan trọng của đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở ấp, khóm trong việc cụ thể hoá đường lối, chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn đời sống. Ðây là cánh tay nối dài của cấp uỷ, chính quyền cơ sở, nơi trực tiếp, sâu sát nhất với Nhân dân. Mọi chuyển động của cấp “cơ sở của cơ sở” sẽ quyết định đến việc thành hay bại của một quyết sách, một chủ trương, một phong trào... gắn với nhiệm vụ chính trị và sự phát triển của từng địa phương.

Tín dụng chính sách - Xây dựng niềm tin, hướng đến phát triển bền vững - Bài cuối: Hướng đến tín dụng "xanh"

Thông qua các khoản vay ưu đãi, nông dân và các hợp tác xã (HTX) có cơ hội mở rộng quy mô sản xuất, áp dụng công nghệ tiên tiến, từ đó xây dựng nền tảng cho các mô hình kinh tế nông nghiệp bền vững. Bên cạnh đó, tín dụng chính sách (TDCS) không chỉ giới hạn trong việc hỗ trợ sản xuất mà còn mở rộng sang các lĩnh vực quan trọng, như bảo vệ môi trường và phát triển tín dụng xanh.

Tín dụng chính sách - Xây dựng niềm tin, hướng đến phát triển bền vững

Tín dụng chính sách xã hội (CSXH) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng cuộc sống của các nhóm yếu thế và phát triển kinh tế địa phương. Các chính sách đổi mới đã giúp hàng ngàn người tiếp cận vốn hỗ trợ, vượt qua khó khăn và xây dựng sinh kế bền vững. Bên cạnh đó, các hợp tác xã và mô hình nông nghiệp xanh ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong nền kinh tế địa phương. Nỗ lực đổi mới trong quản lý và triển khai tín dụng đã phá vỡ rào cản, mở ra cánh cửa cho một tương lai phát triển toàn diện.

Tín dụng chính sách - Xây dựng niềm tin, hướng đến phát triển bền vững - Bài 2: Xoá rào cản, mở cửa cơ hội

Trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, tín dụng chính sách xã hội (CSXH) không chỉ là công cụ hỗ trợ người dân thoát nghèo mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế địa phương. Các khoản vay ưu đãi đã tạo điều kiện cho hàng ngàn hộ khởi nghiệp, mở rộng sản xuất, cải thiện đời sống và đóng góp vào sự phát triển bền vững. Ðặc biệt, CSXH đã hỗ trợ những nhóm yếu thế và các cá nhân chấp hành xong án phạt tù vượt qua rào cản xã hội, tạo điều kiện cho họ tái hoà nhập cộng đồng và xây dựng cuộc sống mới. Không chỉ dừng lại ở việc cung cấp tài chính, tín dụng này đã trở thành nền tảng vững chắc để họ từng bước vươn lên, thay đổi cuộc sống.