Giữa nhịp sống hiện đại, nhiều người dân Cà Mau vẫn gắn bó với nghề truyền thống. Các nghề này đã trải qua hàng chục năm, thậm chí hàng trăm năm được hậu nhân kế thừa, như nghề làm tương, nước mắm, lạp xưởng, hủ tíu, làm bánh dân gian, làm khô... Với họ, việc gắn bó với nghề không chỉ vì thu nhập, sinh kế cuộc sống, mà còn là cách để giữ nghề gia truyền, giữ nét văn hoá đặc trưng xứ sở.
- Phát triển du lịch từ những làng nghề truyền thống
- Bộ phim tài liệu “Mùa muối tan”: Truyền tải thông điệp mạnh mẽ về bảo tồn nghề truyền thống
Tâm nguyện giữ nghề gia truyền
Trong căn nhà chứa đầy thùng ủ mắm, đều đặn 3 lần mỗi ngày, vợ chồng ông Trần Văn Ngọc (84 tuổi, phường Hiệp Thành) tỉ mỉ kiểm tra từng thùng, sau đó hứng nước mắm từ vòi dẫn cho đầy thùng rồi chuyển ra lu phơi nắng. Khi nước mắm đủ độ thơm thì chiết ra chai, bọc ni-lông giao cho khách.
.jpg)
Ông Trần Văn Ngọc tỉ mỉ theo dõi thùng ủ mắm.
Ông Ngọc kể, nơi ông sinh ra và lớn lên là miền biển nắng gió, nhà nhà sống bằng nghề biển, ngày đó cá rất nhiều nên một số hộ tranh thủ làm nước mắm để dùng trong gia đình. Riêng nhà mình, ông Ngọc không nhớ nghề làm nước mắm hình thành tự bao giờ, ông chỉ nhớ rằng bà ngoại làm nước mắm ngon nhất xóm, bán rất đắt hàng, nghề này sau đó được mẹ ông nối tiếp. Trưởng thành, nên bề gia thất, ông Ngọc theo nghề biển, đánh bắt xa khơi. Những chuyến về khoang tàu đầy ắp cá, nhìn thấy nguyên liệu tươi ngon, ông lại quay quắt nhớ nghề làm nước mắm của ngoại. Đến tuổi trung niên, ông quyết định bỏ nghề biển, gom hết vốn liếng, cùng vợ nối nghề làm nước mắm truyền thống của gia đình.
Ông Ngọc cho biết, làm nước mắm tuy tưởng đơn giản nhưng đòi hỏi nhiều công đoạn và thời gian ủ từ 7 tháng đến 1 năm. Những ngày đầu, vợ chồng ông từng nhiều lần thất bại, phải vay mượn để làm lại. Nhờ tích lũy kinh nghiệm và bí quyết ướp cá riêng, sản phẩm nước mắm của gia đình ông luôn thơm ngon, làm đến đâu bán hết đến đó.
.jpg)
Ông Trần Văn Ngọc đổ nước mắm vô lu, đem phơi nắng để tạo độ thơm.
Ban đầu, bình quân mỗi ngày ông Ngọc bán khoảng 100-150 lít nước mắm. Khoảng vài năm trở lại đây, khi nước mắm công nghiệp phong phú hương vị xâm chiếm thị trường thì lượng người dùng nước mắm truyền thống ít dần. Tuy nhiên, vẫn còn một số người ưa thích vị nước mắm của gia đình ông, nhất là các quán ăn, nhờ đó ông duy trì được lượng khách sỉ, lẻ ổn định.
“ Nghề gia truyền nên mình phải ráng giữ. Nhờ nghề này mà vợ chồng tôi đã vượt qua năm tháng khó khăn, lo cho con ăn học đến nơi đến chốn. Tôi sẽ giữ nghề đến khi nào không còn sức để làm nữa”, ông Trần Văn Ngọc khẳng định.
Giữ hương vị bánh dân gian
Trên thị trường hiện có hàng chục loại bánh bông lan được làm cách tân như: bánh bông lan phô mai, kem, trứng muối; bánh bông lan cuộn... Các công đoạn làm bánh từ nhào bột, đánh trứng đến nướng bánh rất tiện lợi khi có máy móc hiện đại thay thế sức người. Thế nhưng, bà Trương Thị Tiến (76 tuổi, xã Hoà Bình) vẫn trung thành với cách làm bánh truyền thống. Bà đánh trứng, đánh bột thủ công và nướng trực tiếp trên lửa than, tuy cực nhọc, mất nhiều thời gian nhưng thành quả là từng cái bánh bông lan có hình vỏ sò, hoa mai cổ điển do chính tay bà làm ra có độ mịn, thơm, vỏ bánh có màu vàng đẹp mắt mà bánh công nghiệp không thể sánh bằng.
Bà Trương Thị Tiến làm bánh bông lan truyền thống theo cách thủ công.
Bà Tiến chia sẻ, bà được ngoại và mẹ dạy làm bánh từ nhỏ, đến khi lập gia đình, mỗi lần tết đến hay nhà có đám tiệc, bà đều nướng bánh bông lan đãi khách, ai ăn cũng tấm tắc khen rồi đặt mua. Vậy là từ đó, mỗi khi nhà nào trong xóm có đám tiệc, hay vào những dịp tết, chiếc khuôn đồng làm bánh bông lan bên hông bếp nhà luôn đỏ lửa, bà phải làm không ngơi tay mới kịp giao.
Ngoài bánh bông lan, bà Tiến còn làm bánh nhúng, bánh đúc, bánh tét, bánh bò, bánh xèo... Mỗi loại bánh bà đều sử dụng công thức riêng, thơm ngon, được nhiều người ưa thích.
Bà Tiến xếp bánh vô hộp giao cho khách.
“Mong muốn con cháu sẽ tiếp nối, giữ gìn nghề truyền thống của gia đình để hương vị bánh dân gian còn lưu mãi, nên mỗi khi có đứa nào về thăm, tôi tranh thủ truyền nghề lại. Hiện các cháu nhà tôi đều biết làm nhiều loại bánh dân gian, khi nhà có đám tiệc hay đến ngày tết, các cháu lại quây quần cùng nhau làm bánh tạo nên không khí đầm ấm, sum vầy không khác gì thời ông bà ngày trước”, bà Tiến bộc bạch.
Xã hội bước vào kỷ nguyên số, máy móc dần thay thế sức người tạo nên những sản phẩm mới, hiện đại phù hợp với nhu cầu xã hội, nghề truyền thống vì thế ngày càng chật vật tìm chỗ đứng trên thị trường. Song, bằng tình yêu và tâm huyết giữ gìn, nhiều hậu nhân nghề truyền thống có thêm động lực vượt qua mọi khó khăn để gắn bó, giữ lửa nghề, truyền lại cho thế hệ tiếp nối.
Thuỳ Lâm
Xem thêm bình luận