(CMO) Ai đã từng có dịp đến viếng Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Cà Mau, sẽ dễ dàng nhìn thấy ngôi mộ tập thể lớn án ngữ ở vị trí gần như trung tâm của nghĩa trang hiện nay. Ngôi mộ có từ bao giờ? Tại sao lại là mộ tập thể? Những người anh hùng liệt sĩ đang yên nghỉ là ai? Câu hỏi đó cứ thôi thúc chúng tôi tìm kiếm các thông tin liên quan. Rồi cơ may đã đến. Trong những lần gặp gỡ, tiếp xúc với thương binh 3/4 Lâm Anh Lữ, nguyên Thị đội phó Thị đội Cà Mau, nguyên Tiểu đoàn trưởng Tiểu đoàn K8 thời điểm giải phóng thị xã Cà Mau, những thông tin liên quan về ngôi mộ tập thể ấy dần hé mở.
Xin nói thêm, báo Cà Mau đã có khá nhiều bài viết cung cấp nguồn tư liệu quý, đáng tin cậy từ nhân chứng lịch sử Lâm Anh Lữ mà độc giả có thể tìm đọc, tham khảo. Bài viết này chỉ là một lát cắt nhỏ trong ký ức của ông Út Lữ, tuy nhiên lại đong đầy những tình cảm thiêng liêng về tình đồng chí, đồng đội. Ðây cũng là sự thôi thúc lớn lao, để ông Út Lữ chấp bút, sáng tác nên một bài văn tế đặc biệt, mà theo ông, phải mất 50 năm mới hoàn thành.
 |
| Ðảng bộ, quân và dân Cà Mau luôn tri ân các anh hùng liệt sĩ. Ảnh: HUỲNH LÂM |
Ngày mùng 1 Tết Mậu Thân 1968. Tiếng súng nổ ran trời. Ông Lâm Anh Lữ thời điểm đó đang hoạt động nội thành, thực hiện nhiệm vụ trinh sát nắm tình hình. Ðến ngã năm “Phòng thông tin”, ông Lữ chết lặng khi tận mắt nhìn thi thể các đồng chí, đồng đội của mình. Sau đó, ông Lữ cho biết, giặc dùng xe thùng chở thi thể rồi hướng về vị trí của khu Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh Cà Mau hiện nay để vùi lấp. Theo mô tả của ông Lữ, khu vực này khi đó còn hoang vu, thi thể của các đồng chí hy sinh bị giặc bỏ bừa xuống một đìa nước rồi lấp lại.
Ðiều ấy cứ mãi ám ảnh ông Út Lữ, ông dặn lòng: “Ngày toàn thắng, điều đầu tiên là tìm đến nơi các anh bị vùi lấp để cải táng làm mồ mả đàng hoàng, cho yên lòng người đã nằm xuống vì Tổ quốc”. Thực hiện đúng lời ước nguyện, ngay sau khi giải phóng thị xã Cà Mau, Thị đội Cà Mau đã tập trung lực lượng để thực hiện nghĩa cử thiêng liêng với đồng chí, đồng đội. Ông Lữ nhớ về thời điểm đó: “Khi đào đất lên, anh em bật khóc khi nhìn thấy các di vật là vải dù, dây dù, quần ni-lông và hài cốt của anh em nằm ngổn ngang, không cách nào sắp xếp được”. Khi đó, mọi người nhất trí là xếp riêng hộp sọ một bên, xương cốt một bên. Kiểm đếm, trong ngôi mộ tập thể có 70 chiếc hộp sọ. Thị đội xin ván, vun lại hài cốt của đồng đội rồi tiến hành làm lễ truy điệu và an táng lại ngay cửa Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh. Ngôi mộ liệt sĩ tập thể hình thành ngay sau giải phóng thị xã Cà Mau, những ngày tháng 5/1975.
50 năm sau, ông Út Lữ đã hoàn thành bài văn tế để gởi đến anh linh của đồng chí, đồng đội. Báo Cà Mau xin đăng tải nguyên văn bài văn tế này.
Ðêm giao thừa năm ấy,
Bỗng pháo tấn công vang dậy.
Lửa căm hờn bốc cháy
Trút vào đầu Mỹ nguỵ.
Bọn cướp nước và bán nước
Một phen khiếp vía, kinh hồn
Từ Quảng Trị đến Cà Mau,
Không nơi nào yên ổn.
Với một kẻ thù tàn bạo
Mạnh hơn ta gấp trăm lần
Với lệnh Ðảng, với quyết tâm!
Các anh xem cái chết nhẹ tựa lông hồng.
Với ngọn cờ độc lập tự do
“Thà hy sinh tất cả
Chứ nhất định không chịu mất nước”!
Thế là các anh dũng mãnh xung phong...
Sáng mùng Một Tết Mậu Thân,
Với nhiệm vụ trinh sát nắm tình hình
Khi tôi đến ngã năm “Phòng Thông tin”
Bỗng nhìn thấy các anh... nằm đấy
Thân không lành nhưng khí phách hiên ngang
Tôi sửng sốt, ngậm ngùi, nghiến răng bước tới
Chí căm hờn cao vút trời xanh
Thúc giục lòng, bước chân càng táo bạo...
Rồi bảy năm trời ròng rã, máu lửa cuồn cuộn trôi qua
Mãi đến Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử
Tôi cùng đồng đội tiến quân vào thị xã.
Ðiều trước tiên, tôi tìm đến các anh...
Máu các anh đã thắm rực màu cờ Tổ quốc
Thịt các anh vun bón cho đất mẹ
Xương các anh còn đây, làm gương cho hậu thế
Các anh ơi!
Có các anh, mới có hôm nay.
Lấy thân mình đổi lấy ngày mai tươi sáng
Cho đời đời con cháu mai sau.
(Út Lữ, sáng ngày 30/4/2018)
Và rồi, những người cựu chiến binh của Thị đội năm xưa đã thống nhất lấy ngày 30/4 hàng năm bắt đầu từ năm 2018 để trịnh trọng làm lễ dâng tế hương hồn các anh linh đồng đội. Ðến ngày ấy, tất cả sẽ tề tựu, làm mâm cơm đồng đội, mang ra ngôi mộ tập thể ở Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh để dâng cúng và đọc bài tế này. Lời tế hay lời núi sông còn vang vọng mãi...
 |
| Thắp nến tri ân là hoạt động được tổ chức vào ngày 27/7 hàng năm. Ảnh: HUỲNH LÂM |
Xin cúi đầu tưởng nhớ, tri ân các anh hùng liệt sĩ đã xả thân vì Tổ quốc! Xin cúi đầu trước anh linh của những người con Cà Mau bất tử!
Phạm Quốc Rin
Xem thêm bình luận