ĐT: 0939.923988
Chủ nhật, 6-7-25 02:38:20
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Tôi đi học

Báo Cà Mau

Minh hoạ:  Lý Kiều Loan

Cơn mưa lớn hồi sáng sớm làm chiếc xuồng be chín đậu dưới mé sông lé đé nước, gần chìm.

Sau một hồi lắc cật lực, tát mỏi cả tay thì nước cũng khô. Tôi chỉnh lại mấy cái sạp rồi lấy cây sào tre cặp sát xuồng vô bờ.

Nghe tôi réo, anh Tư vác “đồ nghề” xuống bến, rồi hai anh em chuyển xuống xuồng. Ðồ nghề mà tôi nói là mấy cây trâm bầu chừng bằng cườm tay, mớ ván còng mới xả, mặt ván còn bám bụi, cây cưa, cây búa, bọc đinh và vài thứ lặt vặt khác. Sắp xếp xong xuôi, anh Tư cầm sào chống sau lái, tôi ngồi mũi bơi đi. Hôm nay là ngày tôi tựu trường.

Từ nhà tôi đến trường học chừng hơn một cây số, vừa chống, vừa chèo khoảng mười lăm phút là tới.

Trường tôi học những năm tiểu học là điểm trường ấp, có 5 phòng học, vừa đủ cho 5 lớp học buổi sáng và 5 lớp học buổi chiều.

Trường cũng mái ngói, vách xây gạch nhưng cơ sở vật chất vẫn còn lắm khó khăn. Mái ngói thì nơi lành nơi thủng, tường thì xây gạch đã lâu nhưng chưa trát bê-tông.

Trường có rất nhiều cái không: không tường rào, không nhà vệ sinh, không sân bê-tông. Cửa chính và cửa sổ cứ để tênh hênh, không che chắn, mặc cho gió từ ngoài sông thổi vào lồng lộng. Nền trường, từ trong ra ngoài toàn bằng đất lổm chổm, nứt nẻ. Và còn một cái “không” nữa, là lý do khiến anh em nhà tôi phải mang vác đồ nghề lỉnh kỉnh khi đi tựu trường, đó là không bàn ghế. Chính vì vậy, mỗi đầu năm học, phụ huynh phải mang cây ván tới đóng bàn học cho con em mình. Một cái bàn hai đứa ngồi, theo nguyên tắc thời đó là phụ huynh có con em học cùng lớp sẽ tự “bắt cặp” với nhau, tức là tìm một ai đó rủ nhau hùn vật liệu, đóng bàn cho tụi nhỏ ngồi chung. Nhà có nhiều con em đi học thì xin nhà trường xếp phòng học sao cho cái bàn ấy có thể phục vụ cho cả hai buổi sáng, chiều. Ngoài đóng bàn cho tôi và hai chị gái học khác buổi, anh Tư còn phải lo đóng bàn cho mình, vì anh là giáo viên của trường.

Xuồng chống tới nơi, đã thấy nhiều xuồng khác buộc dưới bến. Mỗi người một tay, giúp nhau khẩn trương chuyển vật liệu lên các phòng học, rồi bắt đầu công đoạn đóng bàn học cho đám học sinh. Tuỳ theo sức vóc, khả năng mà mỗi người một việc. Người thì đẽo cây, vạt nhọn rồi đóng thật chặt xuống đất; người thì đo đạc, cưa ván, bào nhẵn để đóng mặt bàn, làm chỗ ngồi. Những cái bàn năm học trước còn sót lại được gia cố, sửa lại cho chắc chắn rồi xài tiếp.

Bàn học sinh thời đó không có cái hộc phía dưới như bây giờ. Học sinh đến lớp cũng không đứa nào có cặp mang. Sách vở, đứa thì gộp chung lại rồi cứ thế ôm từ nhà tới trường, đứa nào kỹ hơn thì đựng trong cái bọc xà bông. Cũng may là những năm đó sách vở, đồ dùng học tập khá ít và đơn giản, chứ nhiều như chương trình bây giờ không biết tính sao?

Trong khi người lớn lo đóng bàn ghế, đám học sinh, dưới sự chỉ huy của thầy cô chủ nhiệm và lớp phó học tập thì lo làm vệ sinh bên trong, bên ngoài lớp học; sắp xếp lại khu vực bục giảng, lau chùi bảng đen; chặt cây, dọn cỏ bên hè cho thoáng đãng.

Do trường nằm gần khu vực nhà ở của người dân, 3 tháng hè không có người coi sóc nên khâu vệ sinh đầu năm học khá gian nan. Bà con gần đó thường nhân khoảng thời gian nghỉ hè, lấy sân trường, phòng học làm chỗ thả gà, vịt nuôi và mang… heo vào buộc. Vài người thiếu ý thức còn nhổ bàn, ghế học sinh về làm… củi chụm hoặc lấy ván, lấy đinh; trên tường thì dấu vẽ bậy, viết bậy chi chít. Thế nên, cứ vào năm học là thầy cô, phụ huynh và học sinh lại một phen vất vả, dọn dẹp cả ngày thì phòng học mới tươm tất để kịp ngày khai giảng và học tập trong năm học mới.

Tới ngày khai giảng, học sinh thường chọn bộ đồ đẹp nhất, tóc tai cắt tỉa gọn gàng, khăn quàng đỏ tươi tới lớp. Thời tôi học cấp một, tuyệt nhiên không có đồng phục, áo cũng không phù hiệu. Tập, vở đi học được bao bằng những tờ báo cũ, nhà nào có điều kiện thì bao bằng báo Liên Xô. Trường không yêu cầu dán nhãn nên trên góc tập thường ghi nắn nót cái tên vậy thôi, không ghi lớp vì phòng cái bìa bao ấy năm sau còn tốt thì dùng lại. Một tờ báo Liên Xô có khi bao tập được 2, 3 năm học; mặt bao phía ngoài cũ thì lộn ra, lấy mặt trong xài tiếp.

Ði học trong điều kiện kinh tế, cơ sở vật chất khó khăn, nhưng bạn bè tôi đứa nào cũng ngoan, chăm học. Ðặc biệt, trong mắt học sinh thời đó thầy cô là “số một”. Ở nhà với cha mẹ có khi còn dám ương bướng, không nghe lời chứ gặp thầy cô là sợ một phép. Những đứa trò hư, bày trò quậy phá hoặc không thuộc bài, không làm bài tập về nhà… bị thầy cô phạt thường xuyên. Các hình thức phạt phổ biến là đứng tại chỗ, ra đứng trước cửa, hay đứng trong góc lớp. Những lỗi nặng còn bị bắt quỳ tại chỗ, quỳ trên bục giảng. Ðứng, quỳ bao lâu tuỳ vào lỗi nặng hay nhẹ. Trong một tiết học có khi đến 5, 7 đứa bị phạt, lớp đứng lớp quỳ. Thậm chí, nếu mắc lỗi nặng, học sinh còn bị thầy cô bắt xoè bàn tay ra rồi đánh bằng thước bảng.

Tuy bị phạt nặng, nhưng chưa thấy đứa học trò nào dám phàn nàn hay oán trách thầy cô; phụ huynh học sinh cũng chẳng ai bênh vực, phản ứng. Sau này, nhiều đứa trưởng thành, thành đạt, khi gặp lại thầy cô cũ còn nói tiếng cảm ơn, vì nhờ những lần bị phạt năm xưa mà sửa được thói hư, tật xấu.

Trường cũ của tôi nằm cách con sông xáng, bề rộng chừng 20 m. Những hôm đi bộ tới bờ sông, không có xuồng quá giang qua bờ bên kia, tôi và đám bạn lại cởi quần áo, bọc sổ sách rồi bơi qua. Tan học, chúng tôi lại lượm gạch tàu, ngói bể mài đạn bắn, hoặc chơi trò rượt đuổi trên sông. Mới tí tuổi đầu, chứ đứa nào cũng bơi, lặn giỏi như rái cá.

Ngày tháng qua đi, hết tiểu học chúng tôi chuyển lên trường xã. Ðám bạn cũ rơi rụng dần dần, bởi đứa thì qua xã khác học, đứa thì bỏ đèn sách theo gia đình vào cuộc mưu sinh. Lên cấp ba, rồi đại học thì còn hơn chục đứa thường xuyên gặp nhau, bạn cũ vài đứa vẫn còn nghèo, đứa trở thành nông dân sản xuất giỏi, đứa trở thành “ông này, bà nọ”. Xã hội hiện đại, thông tin liên lạc thuận tiện cũng khiến việc kết nối bạn bè dễ dàng hơn, nhưng cũng có những đứa hồi xưa rất dễ thương, nhưng hơn 30 năm rồi chưa một lần gặp lại. Trên đường về quê, thỉnh thoảng tôi dừng lại để ngắm ngôi trường thân yêu của mình khi xưa, hầu tìm lại chút dĩ vãng đẹp, với hình bóng thầy cô, bạn bè thân thiết. Trường giờ đã khang trang hơn nhiều. Chắc vì nằm ở vị trí thiết yếu, nên dù là điểm lẻ, nhưng trong các đợt sắp xếp trường lớp vừa rồi, ngôi trường ấy vẫn được giữ lại. Tôi thấy vui vui.

Dịch Covid-19 khiến cuộc sống đảo lộn. Theo lịch cũ thì đúng một tuần nữa học sinh Cà Mau sẽ tựu trường, ngày 5/9 khai giảng năm học mới. Hai ngày trước, dịch diễn biến phức tạp, UBND tỉnh đã chỉ đạo hoãn ngày khai giảng, chờ thông báo mới. Vậy là hai đứa con tôi cùng hàng vạn học sinh khác vẫn chưa biết được ngày đến trường của mình.

Tình hình này, có lẽ học sinh đến trường phải làm bạn với chiếc khẩu trang một cách lâu dài, và thậm chí nếu dịch phức tạp thì phải học tại nhà qua truyền hình hay Internet. Những phương pháp ấy, có chăng cũng chỉ là tình thế, không thể hiệu quả bằng học ở trường, nơi có thầy cô tận tình chỉ bảo và bạn bè thân thiết xung quanh. Những ngày này, sự tương tác, giao lưu giữa người với người vốn là chuyện tự nhiên xưa nay, bỗng chốc trở thành xa xỉ.

Học sinh thời nay trường lớp khang trang, vật chất đủ đầy, nhưng xem ra chưa hẳn là sướng hơn chúng tôi đi học hồi 30 năm trước. Nếu là ngày ấy, từ hôm nay, tôi đã sẵn sàng để đến trường rồi.

Gần đây, người ta vẫn hay nói một câu tưởng ngược đời, mà lại đúng “Bao giờ cho đến ngày xưa”!

 

Tuấn Ngọc

 

"Lá chắn thép" nơi cực Nam Tổ quốc - Bài cuối: Dệt nghĩa tình nơi vùng biên

Thắt chặt tình quân - dân, Bộ đội Biên phòng (BÐBP) Cà Mau tích cực tham gia xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội ở các địa bàn biên giới biển, đảo, thường xuyên thực hiện các hoạt động nghĩa tình, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho bà con. Ðiều này góp phần củng cố sức mạnh đại đoàn kết, tạo nên thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc, phát huy sức mạnh tổng hợp để bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

"Lá chắn thép" nơi cực Nam Tổ quốc - Bài 2: Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng

Là lực lượng chủ công trên mặt trận phòng chống các loại tội phạm trên biển, Bộ đội Biên phòng (BÐBP) Cà Mau ngày đêm tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi xâm phạm chủ quyền, vi phạm pháp luật. Những chiến công liên tiếp trong việc triệt phá các chuyên án, bắt giữ tội phạm đã góp phần giữ vững an ninh trật tự, tạo môi trường ổn định cho sự phát triển kinh tế biển.

"Lá chắn thép" nơi cực Nam Tổ quốc

Năm 2025 là năm đặc biệt đối với Bộ đội Biên phòng (BÐBP) Cà Mau khi đánh dấu 50 năm xây dựng, chiến đấu và không ngừng lớn mạnh, trở thành “lá chắn thép” nơi cực Nam Tổ quốc, đảm bảo sự bình yên và vững chắc cho vùng biển, đảo quê hương. Cán bộ, chiến sĩ BÐBP còn là những người bạn, người thân của Nhân dân, cùng chung tay xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh, góp phần tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của Bộ đội Cụ Hồ.

Lớn lên từ những chuyến đi

Trong suốt chặng đường theo nghề báo hơn 25 năm, có những lúc áp lực, tưởng chừng sẽ phải dừng lại. Song, khi nhìn lại, tôi thầm cảm ơn và tự hào với những gì mà nghề đã mang lại cho tôi, đó là những chuyến đi, khám phá những vùng đất mới, xa xôi, đặc biệt là những chuyến đi biển, đảo. Chính những hành trình ấy đã tiếp thêm sức mạnh, tình yêu quê hương, đất nước, bùng thêm ngọn lửa nghề trong tim tôi.

Khi ý Ðảng gặp sức dân - Bài cuối: Nâng cao hiệu quả quản trị cộng đồng

Bức tranh toàn cảnh về sự hình thành và những thành công bước đầu của mô hình tổ Nhân dân tự quản (NDTQ) tại Cà Mau, cho thấy một thiết chế đầy tiềm năng trong việc kết nối ý Ðảng với sức mạnh cộng đồng. Tuy nhiên, hành trình xây dựng và phát triển mô hình này không tránh khỏi những “gập ghềnh”, những “nút thắt” cần được tháo gỡ.

Viết báo tết trong chiến khu

Buổi sáng cuối đông năm 1973, bầu trời se lạnh. Chúng tôi ngồi viết báo Tết trong khu vườn dừa của chú Sáu Lân ở ấp Lý Ấn, xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau.

Khi phóng viên địa bàn đồng hành cùng địa phương

Từ thời Báo Minh Hải, phóng viên đã được Toà soạn phân công phụ trách địa bàn để cùng ăn, cùng ở, cùng làm với cơ sở, với bà con, nắm bắt thật sát tình hình địa phương, thực hiện các tin, bài nóng hổi tính thời sự, góp phần và đồng hành cùng với sự ổn định, phát triển của địa bàn phụ trách.

Khi ý Ðảng gặp sức dân

Trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “của dân, do dân, vì dân”, ở Cà Mau, một mô hình tổ chức xã hội đặc biệt đang âm thầm bén rễ và lan toả sức sống: Tổ Nhân dân tự quản (NDTQ). Thoạt nghe, cụm từ này có vẻ khô khan, mang nặng tính hành chính, nhưng khi đặt chân đến những xóm, ấp nơi mô hình này đang hoạt động, người ta mới cảm nhận được hơi thở của sự tự nguyện, tinh thần đoàn kết và khát vọng làm chủ cuộc sống cộng đồng. Ðây không chỉ là hình thức tập hợp người dân theo địa bàn cư trú, mà sâu xa hơn, nó đang dần khẳng định vai trò như một cầu nối sống động, nơi ý Ðảng được truyền tải một cách gần gũi nhất, hoà quyện với nhu cầu và sức mạnh nội tại của Nhân dân.

Với nghề, tôi thấy mình như vừa chập chững tập đi...

Tôi bắt đầu công việc viết lách từ rất sớm, như các bạn tuổi mới lớn khác, tập tành sáng tác thơ và tản văn. Ở những năm học cấp III, tôi chi tiêu cho mua dụng cụ học tập, hàng quà hay những thứ lặt vặt khác, từ chính nguồn nhuận bút viết lách.

Thức cùng sóng biển

Hầu như năm nào cũng vậy, khi những làn gió chướng đầu tiên lao xao trên cành lá là cái rạo rực về những bài báo xuân cứ thôi thúc trong mỗi chúng tôi.