(CMO) Mặc dù Cà Mau đã có nhiều nỗ lực trong khắc phục thẻ vàng, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức mà tỉnh, ngành chức năng cần khắc phục, đặc biệt là tình hình tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài còn diễn ra, bởi đây là một trong những điều kiện quan trọng để thẻ vàng có thể được gỡ.
Nhiều thách thức
Thẻ vàng của EC đã ảnh hưởng rất lớn đến tình hình xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam sang thị trường châu Âu (EU), trong đó có xuất khẩu thuỷ sản của tỉnh Cà Mau. Nếu thẻ vàng không được gỡ, giá trị xuất khẩu có nguy cơ còn giảm tiếp, do các biện pháp kiểm tra ngày càng nghiêm ngặt hơn. Cùng với đó là việc các nhà nhập khẩu EU cũng không muốn tiếp tục nhập khẩu hàng từ Việt Nam do lo ngại về uy tín, cũng như các rắc rối pháp lý có thể vướng phải từ hàng nhập khẩu có nguồn gốc ở Việt Nam. Còn nếu trong tình huống xấu nhất mà EC áp dụng thẻ đỏ, hải sản của Việt Nam không được xuất khẩu vào EU, kéo theo sự kiểm soát chặt chẽ hơn của các thị trường lớn như Mỹ, Nhật… (kể cả các mặt hàng thuỷ sản khác trong nội đồng như tôm, cá…). Hoạt động xuất khẩu thuỷ sản giảm đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động khai thác và đánh bắt của các đội tàu, nhất là các đội tàu đánh bắt xa bờ, vì sản phẩm từ hoạt động này chủ yếu là xuất khẩu, trong đó có thị trường EU. Do đó, đời sống kinh tế của ngư dân và các lao động phụ thuộc cũng gặp nhiều khó khăn.
Mặc dù Cà Mau đã có nhiều nỗ lực nhưng vẫn còn nhiều hạn chế mà ngành chức năng cũng đã nhìn thấy và tiếp tục nỗ lực khắc phục. Một trong số đó là việc đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá, đặc biệt là tại các cảng cá để phục vụ cho kiểm soát tàu cá ra vào cảng, kiểm soát sản lượng thuỷ sản qua cảng; thực hiện công tác xác nhận, chứng nhận truy xuất nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu và tình hình thực tế. Bên cạnh đó, quy mô và số lượng cảng cá chỉ định chưa đáp ứng được nhu cầu cập, rời cảng để bốc dỡ sản phẩm thuỷ sản phục vụ cho công tác xác nhận, chứng nhận thuỷ sản khai thác.
 |
| Một vấn đề bất cập nổi cộm hiện nay là các doanh nghiệp không thể xác định được tính hợp pháp của sản phẩm, dù có cam kết không thu mua hải sản đánh bắt bất hợp pháp. |
Quy định hiện hành trong việc bắt buộc tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên cập cảng cá chỉ định để bốc dỡ sản phẩm còn nhiều bất cập, việc di chuyển của tàu cá từ cửa biển không có cảng cá chỉ định sang cửa biển có cảng cá chỉ định ở tỉnh (cửa biển Sông Ðốc và Rạch Gốc) để cập cảng, bốc dỡ, xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thuỷ sản phục vụ cho xuất khẩu tốn nhiều chi phí, thời gian và gần như không thể bắt buộc tất cả tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên thực hiện đúng theo quy định.
Cho đến ngày 30/9/2022, toàn tỉnh có 1.549/1.549 tàu có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS), đạt 100%. Còn lại 5 tàu chưa lắp đặt do ngưng hoạt động lâu ngày, tàu công vụ và bán ra ngoài tỉnh. Tỉnh hỗ trợ 100% cước thuê bao duy trì dịch vụ giám sát tàu cá trong 5 năm, từ ngày 1/1/2022; đến nay, đã hỗ trợ hơn 1.805 triệu đồng và đang tiếp tục xét hỗ trợ các đợt tiếp theo trong năm.
Ðây là thành công lớn của Cà Mau, tuy nhiên tình trạng tàu cá lắp đặt thiết bị giám sát hành trình mất kết nối không rõ nguyên nhân thường xuyên xảy ra. Cơ sở để xác định chính xác, khách quan về nguyên nhân mất kết nối chưa có, còn nhiều khó khăn, bất cập; chủ tàu và nhà cung cấp đổ lỗi cho nhau gây ảnh hưởng đến công tác quản lý và công tác điều tra, xác minh và xử lý. Chưa có cơ quan chịu trách nhiệm trong việc thẩm định, kiểm tra, xác định được nguyên nhân mất kết nối để làm cơ sở xử lý chính xác. Chủ tàu, thuyền trưởng được tuyên truyền, đã cam kết, nhưng vì lợi ích kinh tế vẫn cố tình vi phạm vùng biển nước ngoài và tìm cách che giấu khi bị lực lượng nước ngoài bắt giữ, xử lý.
Kiên quyết xử lý
Theo Sở NN&PTNT, trong quý III/2022 có 1 tàu cá/16 thuyền viên vi phạm vùng biển nước ngoài, nâng tổng số từ đầu năm lên 6 tàu cá/45 người khai thác vi phạm bị nước ngoài bắt giữ (có 2 tàu cá/12 người vi phạm bị Thái Lan bắt giữ; 3 tàu/17 người vi phạm bị Malaysia bắt giữ; 1 tàu/16 thuyền viên vi phạm bị Indonesia bắt giữ). Ngành chức năng đã xử phạt 87 vụ/2.796,5 triệu đồng (trong đó xử phạt về IUU 56 vụ/4.161,5 triệu đồng; xử phạt về giám sát hành trình 10 vụ/907 triệu đồng).
Ông Phan Hoàng Vũ, Giám đốc Sở NN&PTNT, nhận định: “Hoạt động móc nối, môi giới đưa người, tàu cá khai thác trái phép trên vùng biển nước ngoài chưa xử lý triệt để. Việc sang bán tàu cá không sang tên theo quy định, nhất là sang bán ra ngoài tỉnh nên công tác quản lý, điều tra xác minh đối với các hành vi vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản bị lực lượng chức năng nước ngoài bắt giữ gặp rất nhiều khó khăn. Việc xác định toạ độ, thời gian bị lực lượng chấp pháp của nước ngoài bắt giữ, xác lập hồ sơ, chứng cứ về hành vi vi phạm cũng gặp khó. Chủ tàu, thuyền trưởng cố tình che giấu, không hợp tác, gian dối hoặc đang bị giam giữ tại nước ngoài, không liên lạc được và tàu cá cũng bị tịch thu nên khó khăn cho công tác xử lý theo quy định”.
Lực lượng chức năng kiểm tra các hồ sơ, giấy phép theo quy định của các chủ tàu khi tham gia hoạt động khai thác, đánh bắt trên biển.
Hiện Cà Mau tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động khai thác hải sản trên vùng biển trên địa bàn tỉnh thường xuyên, đột xuất. Chỉ tính từ ngày 16/6-15/9/2022, lực lượng chức năng tỉnh đã xử phạt 50 vụ/1.524 triệu đồng, trong đó xử phạt về IUU 16 vụ/400 triệu đồng. Ðiều này cho thấy hoạt động khai thác vi phạm IUU vẫn diễn ra và cần quản lý, xử lý quyết liệt hơn nữa trong thời gian tới.
Trong đợt kiểm tra tình hình thực hiện nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) tại thị trấn Sông Ðốc, Phó chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Lê Văn Sử đã chỉ đạo ngành chức năng, chính quyền địa phương tăng cường công tác phối hợp, tuyên truyền nâng cao ý thức chấp hành cho ngư dân. Ðồng thời chỉ đạo ngành chức năng xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm.
Thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục điều tra, xác minh, làm rõ, củng cố các hồ sơ có liên quan đến tàu cá của tỉnh khai thác hải sản vi phạm vùng biển nước ngoài để xử phạt vi phạm hành chính theo quy định. Ðồng thời với đó là tăng cường kiểm tra, kiểm soát tàu cá tại cảng cá chỉ định và các trạm kiểm soát biên phòng; quản lý chặt chẽ tàu cá ngay từ khi tàu chuẩn bị ra biển, kể cả theo dõi, giám sát 24/24 tàu cá đang hoạt động khai thác thuỷ sản trên biển. Tăng cường phối hợp giữa cơ quan quản lý, đơn vị trong lắp đặt thiết bị VMS, cung cấp thông tin xác định nguyên nhân thiết bị VMS trên tàu cá bị mất tín hiệu kết nối trên biển. Xác minh, xử phạt đối với trường hợp cố tình tác động gây mất tín hiệu kết nối thiết bị VMS để tránh sự giám sát của cơ quan chức năng./.
Ðặng Duẩn
BÀI CUỐI: CƠ HỘI CHO SỰ PHÁT TRIỂN
Xem thêm bình luận