Cùng với phục hồi và tăng trưởng kinh tế, Cà Mau luôn đặt mục tiêu giảm nghèo là ưu tiên hàng đầu. Bằng những giải pháp đồng bộ, sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, ý thức vươn lên của hộ nghèo, cuối năm 2023 Cà Mau còn 1,6% hộ nghèo (giảm 2.507 hộ nghèo), 1,56% hộ cận nghèo (giảm 922 hộ). Ðặc biệt, tỉnh có 170 ấp, khóm và 5 xã, phường, thị trấn xoá trắng hộ nghèo. Ðó là những điểm sáng, lan toả kinh nghiệm, cách làm hay và là động lực trong hành trình giảm nghèo bền vững của tỉnh.
Bài 1: Trợ lực từ chương trình, chính sách
Cà Mau đã tập trung triển khai hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG), đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng vùng khó, làm khởi sắc diện mạo nông thôn; giúp cải thiện và nâng cao đời sống người dân, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội các địa phương theo hướng bền vững.
Khởi sắc vùng khó
Thực hiện Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025, Cà Mau được phân bổ trên 365,1 tỷ đồng để triển khai thực hiện các dự án gồm: hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo; đa dạng hoá sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo; hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng; phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững; truyền thông và giảm nghèo về thông tin...
Năm 2022-2023 tỉnh được phân bổ kinh phí hơn 151 tỷ đồng, đã xây dựng mới, duy tu, sửa chữa 42 công trình lộ nông thôn; triển khai trên 100 mô hình sinh kế, có khoảng 1.401 hộ dân được thụ hưởng; trên 2 ngàn học viên tham gia các lớp dạy nghề, gồm: sửa xe, may dân dụng, kỹ thuật chăn nuôi, đan đát; kịp thời đầu tư nguồn lực cho các địa bàn khó khăn, nâng cao sinh kế và cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của người dân.
Nhờ trợ lực từ chương trình, chính sách giảm nghèo, mà diện mạo nông thôn Cà Mau đổi thay từng ngày. (Ảnh: Ðường quê xanh, sạch, đẹp xã Nguyễn Phích, huyện U Minh).
Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn I (2021-2025), ngân sách Nhà nước bố trí cho Cà Mau gần 261 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương gần 232 tỷ đồng, còn lại vốn ngân sách tỉnh đối ứng (trên 10%), để giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; hỗ trợ phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị; đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số...
Bà Nguyễn Thu Tư, Phó giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, cho biết, các hoạt động, mục tiêu của Chương trình MTQG được đặt ra có trọng tâm, trọng điểm, hướng đến người nghèo, người cận nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số với đa dạng hình thức hỗ trợ. Từ đó, tạo điều kiện cho họ tiếp cận thuận lợi các dịch vụ xã hội cơ bản (y tế, giáo dục, nhà ở, nước sinh hoạt và vệ sinh, tiếp cận thông tin), gắn với tiêu chí xây dựng nông thôn mới; đảm bảo an sinh xã hội và tạo sinh kế bền vững.
Xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời là địa phương đang được hỗ trợ 2 chương trình, là “Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững” và “Chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số”, áp dụng cho ấp Ðá Bạc A và ấp Cơi 5B.
Các chương trình MTQG hướng đến người nghèo, vùng đồng bào dân tộc thiểu số với đa dạng hình thức hỗ trợ, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận thuận lợi các dịch vụ xã hội cơ bản. (Ảnh: Trường Mầm non Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời).
Ông Nguyễn Cảnh Hạnh, Chủ tịch UBND xã Khánh Bình Tây, cho biết: "Năm 2022, xã được phân bổ trên 1,1 tỷ đồng để xây dựng một số tuyến lộ nông thôn, hỗ trợ phát triển sản xuất, sắp xếp ổn định dân cư. Năm 2023, xã được bố trí trên 2,8 tỷ đồng, đã cấp con giống cho 5 hộ chuyển đổi ngành nghề (10 triệu đồng/hộ); cấp bồn chứa nước cho 10 hộ (3 triệu đồng/bồn); mua đất cất nhà cho 4 hộ; xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất, đời sống trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số; đang lập dự án trình UBND huyện phê duyệt để triển khai thực hiện sắp xếp, bố trí, ổn định dân cư. Nhờ các nguồn trợ lực mà xã giảm nhanh tỷ lệ hộ nghèo, đến nay còn 1,74%.
Ðòn bẩy giúp người nghèo vươn lên
Nguồn vốn tín dụng chính sách được xem là đòn bẩy quan trọng, giúp người nghèo có điều kiện phát triển sản xuất, cải thiện cuộc sống, vươn lên thoát nghèo bền vững. Hiện nguồn vốn tín dụng chính sách đã phủ kín 101 xã, phường, thị trấn và 100% khóm, ấp với trên 2.600 tổ tiết kiệm và vay vốn, chuyển tải đầy đủ, kịp thời nguồn vốn tín dụng chính sách đến người nghèo và các đối tượng chính sách khác.
Ông Nguyễn Thanh Ðồng, Phó giám đốc Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh Cà Mau, cho biết: “Ngân hàng Chính sách xã hội tỉnh đang triển khai cho vay tổng cộng 20 chương trình tín dụng chính sách ưu đãi theo quy định của Chính phủ. Trong năm 2023, tổng doanh số cho vay đạt 1.081,8 tỷ đồng, giải ngân cho trên 30 ngàn lượt khách hàng là hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và các đối tượng chính sách khác có vốn đầu tư vào sản xuất, kinh doanh, giúp cải thiện thu nhập, giảm nghèo và nâng cao cuộc sống, hỗ trợ một phần tiền học phí cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, xây mới hoặc sửa chữa công trình nước sạch, công trình vệ sinh, chi phí cho người lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài...”.
Nhờ nguồn vốn từ Chương trình MTQG giảm nghèo bền vững giải ngân cho xã Hoà Thành, TP Cà Mau 437 triệu đồng, nhiều nông dân có điều kiện phát triển sản xuất, hỗ trợ 5 hộ nuôi chồn, 5 hộ nuôi heo và 7 hộ nuôi bò. Ông Trương Văn Kê, ấp Tân Hoá A, phấn khởi: “Nhà tôi có ít đất vườn, năm rồi được Nhà nước hỗ trợ 2 con bò, được hướng dẫn cách chăm sóc nên bò mập mạp, mau lớn, gia đình tôi rất mừng. Sắp tới tôi sẽ mở rộng chuồng trại, nhân đàn nuôi quy mô lớn hơn. Ðể lấy ngắn nuôi dài, tôi sẽ trồng thêm rau màu, cây ăn trái, mai vàng, chăn nuôi ếch, gà, vịt”.
Ông Trương Văn Kê vui mừng khi 2 con bò được hỗ trợ khoẻ mạnh, ông dự định nhân đàn, mở rộng chuồng trại.
Ðến nay xã Hoà Thành tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0,6%, 4/10 ấp xoá trắng hộ nghèo, trong năm 2024, phấn đấu xoá nghèo thêm 1 ấp. Ông Nguyễn Quốc Toàn, Phó chủ tịch UBND xã Hoà Thành, cho biết, năm 2024, xã được phân bổ 600 triệu đồng. Ðể nguồn vốn phát huy hiệu quả, địa phương đã thành lập đoàn khảo sát điều kiện, nhu cầu của hộ được thụ hưởng, đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục đích. Ðồng thời, phân công thành viên hướng dẫn, giám sát. Qua đó, ý thức hộ nghèo được nâng lên và thay đổi rõ rệt, tích cực lao động sản xuất, sử dụng vốn vay đúng mục đích.
Tại huyện U Minh, năm qua Ngân hàng Chính sách xã hội huyện đã triển khai cho vay trên 283 tổ, số tiền trên 460 tỷ đồng. Khi nguồn vốn vay được phân bổ, Ban chỉ đạo giảm nghèo cấp xã phối hợp với hội, đoàn thể khẩn trương rà soát, bình xét đối tượng cho vay, thực hiện các mô hình chăn nuôi bò, nuôi lươn, nuôi cá đồng...
Ông Nguyễn Huynh, Ấp 17, xã Nguyễn Phích, chia sẻ: “Tôi mê mô hình nuôi lươn không bùn đã lâu, nhưng chưa có điều kiện để xây hồ, mua con giống. Ðược vay 40 triệu đồng từ nguồn chính sách, tôi bắt tay thực hiện ngay, lươn đang phát triển tốt, khi bán lươn có vốn, tôi sẽ nhân rộng mô hình này, để kinh tế gia đình ngày càng phát triển”.
Từ nguồn lực đầu tư của các chương trình, chính sách, đã góp phần phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh; tiếp thêm ý chí, quyết tâm để người dân vươn lên thoát nghèo, chung tay xây dựng quê hương./.
Mộng Thường - Hoàng Vũ
Bài 2: Không để người nghèo bị bỏ lại phía sau