Gà “diều tha”

Hôm dọn nhà ăn Tết, tình cờ gặp cặp giò gà nòi cũ mèm, vảy dính sát xương, nằm gọn lỏn đáy thùng đựng đồ đạc tạp nham. Khoảnh khắc kỷ niệm xưa ùa về.

Năm đó, ông tôi đi gặt về muộn, ngang qua góc vườn hoang, có tiếng kêu phát ra. Thường, ếch nhái bị rắn quấn kêu inh ỏi, còn tiếng kêu này khẩn khoản nghe là lạ.

Ông tôi lội qua mương, vẹt sậy men tới chỗ có tiếng kêu. Con gà, một con gà trống nòi lông xám son hơn nửa ký, trông yếu ớt, ẩn mình dưới đám dây leo. Nhanh tay, ông chộp lấy đem về. Hai bên nách con gà có nhiều lỗ nhỏ, to, máu chảy ra từng vệt, tèm nhem chưa khô. Có lẽ con gà này bị chim cắt bắt, nhưng không biết vì sao để sổng mồi.

Hồi trẻ, ông tôi đi ở mướn, nhờ siêng năng, biết coi vảy vi, biết chăm sóc gà nên được chủ cất nhắc khỏi lao động cơ bắp nhọc nhằn. Một năm bỏ đôi ba tháng theo mùa chăm bẵm, tập dượt gà nòi đá độ là đủ. Kinh nghiệm và dân gian truyền, ông tôi cho đây là gà chiến, quý hiếm nên mang về nhà. Ngày hai lần, ông băm trái ô rô vắt lấy nước pha chút mật ong bơm vào bầu diều, chưa đầy tuần, nó khỏi hẳn. Vài tháng sau nó biết gáy. Chất giọng dày, đanh, lông mã gân lực mọc đều hai bên, mào son tía vểnh lên mướt mượt, mặt hồng tươi, bước đi ra dáng con nhà nghề. Thế mà nó làm ông tôi thất vọng bởi nhiều lần chứng kiến cảnh nó gặp gà cùng trang lứa, gà nhỏ hơn, thậm chí vịt xiêm mới lớn nó đều bỏ chạy.

MH: Thanh Hùng

Có lần, bị trói chân chuẩn bị cắt tiết làm món giã cầy phục vụ đám giỗ, nó lật đật bật dậy nhảy lưng tưng, sải cánh hết cỡ đập phành phạch xuống nền đất rồi như có ma nhập, mắt nó long lên những tia cực sắc, cổ nó rụt lại, miệng kêu "quéc, quéc" như loài chim săn mồi. Ông tôi kiểm tra, đối chiếu với “thành tích” vừa lập, cho mở trói để nó ở lại chờ thời.

Y như rằng, lần nọ mình tôi ở nhà, vừa thảy lúa cho gà, vịt thả vườn ăn như mọi khi, bỗng nghe tiếng "pặt, pặt" sau lưng nhẹ bâng. Tôi quay lại, con gà đầu đàn to khoẻ chánh hiệu gà nòi chưa lai căng, nặng trên bốn ký lô luôn ra oai răn đe bằng cách rượt đuổi nhằm trấn áp sự trỗi dậy của đàn em, giờ đã ngã ngửa, giãy đành đạch. Thì ra, con gà xám son sử dụng món đánh trả biến hoá trúng ngay ông địa (đỉnh đầu). Bọn tôi phấn khích ra mặt, cái đà này thì sướng miệng đây. Từ đó, biệt danh gà "diều tha” được anh em tôi giấu người ngoài đặt cho nó. Sớm hôm sau, nó bị ông tôi nhốt vào góc chuồng heo. Vài hôm sau nữa, bác tôi về mang nó vô miệt U Minh nuôi.

Bẵng đi thời gian khá lâu, chúng tôi cũng quên hẳn nó. Ðến một ngày đầu năm, không khí Tết đến xuân về vui tươi, hình như là năm thực hiện hiệp định ngừng bắn gì đó, Nhân dân xóm ấp tụ họp ăn mừng cùng lễ hội cúng đình. Bà con tổ chức lớn, rôm rả hơn mọi năm, đêm có hát cải lương “cây nhà lá vườn”, ngày có thêm chương trình “đá gà mở rộng” do dân mê độ đỏ đen đốc thúc cánh chuộng nghệ thuật chọi gà đặt ra yêu cầu với ban tổ chức.

Trời chưa sáng, nghe có tiếng gà gáy mạnh, quen quen. Sáng ra, tận mắt nhìn thấy phải kêu lên: "Con diều tha lại về!". Nó khác trước nhiều quá. Ðứng trước con mái dầu mơ hoa, cánh nó xệ xuống một bên, đầu niêng niễng, chân kiềng kiềng, lông nó ánh lên bảy sắc cầu vồng đẹp đến lung linh, bồng bềnh. Thấy con trống bệ vệ nhốt gần đó, dáng nó bỗng chốc oai phong y chang võ tướng sắp vào trận mạc. Chỉ một cú đập cánh xem chừng vươn vai, ấy mà nghe y sấm rền. Tiếng gáy bên ngoài gầm rú đã đành, bên trong như có sóng âm, cảm giác một luồng áp chế điện tử làm đối thủ hồn xiêu phách lạc.

Thử cái, cho tay vào lườn nó, dân có nghề không rút ra được. Chẳng biết bác tôi cho nó ăn thứ gì, luyện tập ra làm sao mà thân hình dẽ dặt, chắc nịch như cục sắt; lông đuôi một vốc tay bó, lông cánh dày, đùi to dài săn chắc. Riêng cặp cánh lại ngắn, ngón thắt, vảy mỏng, lấn nội, mồng dựng đứng, mắt sắc, mặt cốc lạnh lùng. Ðó là lúc ở nhà, khi ra trường gà, xem chân tướng cáp độ nó lại khác. Theo lời bác nói nhỏ với ông tôi: "Con gà của mình, ngoài chiêu ra đòn quyết định nó còn biết giả vờ câu kéo làm lợi cho chủ nữa". Tôi nghe được hết nhưng không hiểu căn cơ, chỉ mang máng con gà này đá giỏi vậy thôi.

Lần đầu trong đời mới thấy, không biết người đẩu đâu, gà xứ nào mà dưới bến xuồng ghe ken đầy, trên bến kẻ đứng người ngồi chen vai kề chân vây lấy một vòng tròn, ở giữa có hai người, hai gà và một gần giống như trọng tài. Nghe nói cả những người giàu có, nổi tiếng nhất vùng, miền cũng có mặt.

Mặt trời lên hơn một sào đã qua hai trận đấu. Tuy không mấy máu lửa, kịch tính nhưng cũng đủ để không khí trường gà dã chiến ấm dần, xua cái se lạnh trong veo từ mặt sông đang lan toả. Rồi cũng tới lượt con “diều tha” được mang ra chào hàng. Tôi không nháy nổi con mắt, lo âu hồi hộp bao trùm. Bởi lạ quá, mới thấy nó oai phong hồi ở đằng nhà ông, bây giờ mặt xám xịt ngơ ngác, lông teo tóp, bước đi khập khễnh, dáng dấp như con gà vừa ở vùng dịch tả mới ra.

Bác tôi quản nó thì làm như người chểnh mảng không hay biết. Sau này tôi mới rõ, cả hai đang "diễn" lừa thiên hạ, ứng biến không kịch bản; bà con cố cựu trong xóm đều được biết, chỉ bọn nhỏ chúng tôi mù tịt. Nhiều chủ gà khoái chí, chớp thời cơ không để cho đối thủ nhẹ cân dễ nuốt này thoát hiểm, liền nhao nhao đón nhận, còn hứa cho dư lông dư trạng.

Một lúc sau, ở góc trường gà, bác tôi cho bà con trong xóm hay: Con gà xám son chân cam xóm Than của ta sẽ đá với con gà ô chập Lộ Tẻ Kinh Thầy. "Con gà xám này mà đá cái đếch gì, hồi nãy chính tôi thấy nó sửng lông đầu rồi, chỉ cần nạp một phát là cha nó dò không ra mặt", có tiếng ai đó trong đám đông lầm rầm bàn tán.

Hai gà mới nhử cho sung, người ở bên gà ô chập quăng bạc mười ăn bảy (tức ăn bảy, thua mười). Một, hai, ba thả gà. Hai con hăng tiết, sôi sục giao chân một loạt đầu ầm ầm, bụi cuộn bay, chừng năm, bảy lần nhảy nạp liên hoàn. Con gà ô nhanh nhẹn lùi lại vài bước, thủ bộ để sẵn sàng ra đòn. Con gà xám cưng của ông tôi không biết nó bị trúng cựa ở đâu do tốc độ phạt chân quá nhanh, dân nhà nghề cũng khó nhận diện, bây giờ nó không đứng được, nằm sấp gần như úp mặt giữa trường gà. Tiếng vỗ tay, tiếng hoan hô dậy trời. Lúc này người bên con gà ô hò reo không kiềm nổi: "Ô chập của ta thắng trận thứ mười sáu. Thứ mười sáu, bà con Lộ Tẻ Kinh Thầy nghe rõ không?".

Mồ hôi trán của ông tôi rịn ra, bọn tôi cũng không khác gì. Tôi nghĩ, ông tôi buồn vì đi toi hàng trăm giạ lúa cả năm làm lụng vất vả mới có được, rồi mai kia con cháu sẽ ra sao, chỉ vì ham hố muốn dỡ nhà người về nhà mình mà ra nỗi. Còn bọn tôi thì thương tức cho con “diều tha” thua đơn giản, chết oan uổng. Riêng bác tôi bên ngoài cố làm ra vẻ buồn rầu sau khi kề tai ông tôi, đủ nghe: "Ba đừng lo, họ quăng mình bắt tiếp". Ông tôi lặng thinh.

Lúc này số đông người có tiền đều nhoi lên quăng: Ô chập đá ăn một, trăm giạ…(tức tỷ lệ ăn mười giạ lúa, thua trăm giạ lúa). Bác tôi bắt, những người tin bác tôi cũng bắt. Tiếng quăng, bắt vừa ngơi, chiến trường im phăng phắc. Con ô chập từ từ bước tới định chộp đầu con “diều tha” của ông tôi bằng phát “ân huệ” cuối cùng. Nhưng không, một cảnh tượng chẳng ai ngờ lại đến như mơ, con “diều tha” bất thình lình như tia chớp nhiệt đới, cường lực siêu bão tung ngược lên một đòn tuyệt hảo có một không hai và bồi luôn bằng một tràng tên lửa "đất đối không" tầm ngắn, con gà ô chập chỉ ngáp nhanh vĩnh biệt cõi trần không kịp kéo mi mắt.

Tôi mừng rưng nước mắt, thằng em tôi nhảy tưng quên mình đang ngồi trên cây mít, rơi cái phịch. May mà gốc cây có phủ rơm.

Tết năm đó nhớ đời. Xóm tôi thắng to, hân hoan vui cùng cả nước yên bình. Ông tôi mời bà con trong xóm làm tiệc nho nhỏ, trước lai rai, sau có đôi lời: "Trời cho xóm ta được ngang người. Nay về sau đừng cờ bạc. Của có được lo làm ăn, cho con cháu học hành, biết thương yêu giúp đỡ nhau". Mọi người vui vẻ, cạn ly đồng tình. Con “diều tha” bên bờ tre hưởng ứng giương cao cổ giọng to dứt khoát, tràn sức sống hứa hẹn cuộc xới tỉa, ấm nòi bắt đầu./.

Trịnh Công Văn