(CMO) Những bất cập giữa đào tạo nhân lực và nhu cầu nhân lực của xã hội hiện nay cho thấy, nếu không vượt qua những quan niệm hạn hẹp, lệch lạc; khơi dậy và lan toả sức mạnh của tri thức, học tập thì thật khó nắm giữ chìa khoá để mở ra những cánh cửa cho tương lai.
Học tập và tri thức là con đường, là hành trang, tài sản tối quan trọng để thay đổi số phận cá nhân, cộng đồng, nhưng người trong cuộc phải thật sự thông thái để tạo cho mình tâm thế chủ động và lựa chọn con đường học tập phù hợp, đúng đắn.
Xoá rào cản
Quan niệm học để “làm quan”, “làm thầy” không phải là điều sai trái, thế nhưng, nhiều gia đình lại hướng con em mình vào mục tiêu duy nhất ấy thì thật đáng quan ngại. Theo ông Trần Thanh Văn, Phó trưởng phòng GD&ÐT huyện Ðầm Dơi: “Việc bất chấp tất cả để học đại học, không tính toán đến nhu cầu của xã hội, không chỉ tạo ra áp lực cho gia đình, bản thân người học, mà hệ luỵ lâu dài còn tạo ra khủng hoảng nguồn nhân lực của xã hội. Tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” hiện nay bắt nguồn từ quan điểm chưa đúng về giá trị của học tập, tri thức. Học không chỉ để “làm quan”, “làm thầy”, mà trước hết là để làm người, để phục vụ cho cuộc sống suốt đời của mỗi cá nhân”.
Theo thống kê của ngành GD&ÐT tỉnh Cà Mau, số lượng học sinh bỏ học hàng năm khoảng 2.000 em, tập trung ở các khối lớp cuối bậc THCS. Số liệu của Phòng GD&ÐT huyện Ðầm Dơi cho thấy, tình trạng học sinh bỏ học hàng năm dao động trên dưới 100 em, riêng năm học 2021-2022 tăng đột biến do ảnh hưởng dịch bệnh, tập trung chủ yếu ở bậc THCS.
“Những học sinh này bỏ luôn hồ sơ học bạ tại trường học, liên hệ với phụ huynh thì nhận được phản hồi thờ ơ, nói là phải đi làm phụ giúp gia đình”, ông Văn thông tin thêm.
Bà Lương Huỳnh Ni, ấp Ðồng Tâm A, xã Tân Duyệt, huyện Ðầm Dơi có 2 con trong độ tuổi đi học, 1 đứa đã bỏ học khi chưa hết lớp 9, đứa khác thì có nguy cơ bỏ học. Bà Ni cho biết: “Nhà tôi khó khăn, đứa lớn nghỉ học làm phụ gia đình, còn đứa nhỏ cũng tính nghỉ luôn. Thầy cô vận động quá, tôi cho đứa nhỏ đi học lại đầu năm nay, ráng được tới đâu hay tới đó, chớ học hành tốn kém quá, tôi thấy nhiều gia đình cho con ăn học, tốt nghiệp đại học hẳn hoi mà có xin được việc làm đâu”.
Ông Trần Chí Kỳ, Hiệu trưởng Trường THCS Tân Duyệt, nơi con bà Ni theo học, cho biết: “Chúng tôi phải vận động quyết liệt gia đình mới cho con trở lại học”.
 |
| Năm học 2022-2023 này, Ban Giám hiệu Trường THCS Tân Duyệt cùng giáo viên chủ nhiệm các lớp kịp thời vận động 6 em bỏ học trở lại trường. |
Cũng theo ông Kỳ, tình trạng học sinh bỏ học sớm chính là thiệt thòi lớn đối với bản thân các em và của cả gia đình. “Nếu vì khó khăn rồi bỏ học, sau này tương lai các em sẽ ra sao. Cứ cái vòng luẩn quẩn đó thì nghèo khó biết chừng nào mới dứt. Cái nghèo về vật chất thì có thể tìm được nhiều cách tháo gỡ, nhưng cái nghèo về tri thức, bỏ qua cơ hội học tập thì không thể nào bù đắp được”.
Thực trạng nêu trên không phản ánh điều kiện, chất lượng của giáo dục, mà nó phản chiếu tâm lý tiêu cực của một bộ phận xã hội về giáo dục. Ông Phạm Văn Quang, Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Thới Bình, lý giải: “Chính suy nghĩ của các bậc phụ huynh mới là vấn đề chính khiến tỷ lệ học sinh bỏ học nhiều. Trong đó, lý do cơ bản khiến người ta lo ngại là việc học tập lên cao tốn kém mà không xin được việc làm. Ðó là sai lầm lớn, khép lại tương lai của chính con em mình”.
Những "cánh cửa" rộng mở
Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, ông Phạm Văn Kiệt, ấp Nam Nghĩa, xã Tân Ân Tây, huyện Ngọc Hiển, hướng con trai mình là Phạm Thái Nguyên theo học Trường Cao đẳng Nghề Cần Thơ, ngành Công nghệ ô-tô. Sau tốt nghiệp, Thái Nguyên được nhận vào làm việc ở một garage ô-tô tại tỉnh Bình Dương, với mức lương khởi điểm gần 10 triệu đồng/tháng.
Với Thái Nguyên, đại học không phải là con đường duy nhất, nhưng học tập là con đường duy nhất để kiến tạo tương lai: “Khi tốt nghiệp THPT, em cũng ao ước đi học đại học, nhưng tính đi tính lại, khả năng của mình chỉ vào được những ngành học mà sau khi tốt nghiệp, khó có cơ hội xin việc làm, nên em quyết định đi học nghề”. Khi nhìn lại hành trình học tập của mình, chàng trai trẻ tiết lộ: “Cũng có người xúi nghỉ học, đi làm công nhân, hồi đó nếu lựa chọn như vậy thì bây giờ không biết mình sẽ thế nào”.
Theo ông Trương Thanh Dũng, Phó hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghề Việt Nam - Hàn Quốc Cà Mau: "Sau một giai đoạn khủng hoảng niềm tin, giờ đây phụ huynh và học sinh đã có nhiều lựa chọn cởi mở hơn, đúng đắn hơn về việc học tập. Học nghề trở thành xu hướng phù hợp, đáp ứng nhu cầu lao động của xã hội, kiến tạo tương lai, đảm bảo vững chắc cho cuộc sống của người theo học”.
Năm học này, nhà trường đào tạo 10 ngành nghề, trong đó có 5 ngành nghề trọng điểm quốc tế: công nghệ thông tin, cơ điện tử, công nghệ ô-tô, kỹ thuật máy lạnh và điều hoà không khí, công nghệ chế biến thuỷ sản. Bên cạnh, nhà trường còn đào tạo 2 ngành nghề trọng điểm quốc gia là điện công nghiệp và nuôi trồng thuỷ sản. Ðây là các ngành nghề trường đang tuyển sinh đào tạo đáp ứng nhu cầu tuyển dụng lao động của các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh với nhu cầu tuyển dụng cao; đồng thời, các ngành nghề trọng điểm này được đầu tư về cơ sở vật chất cơ bản đầy đủ, hiện đại, đội ngũ giảng viên đạt và trên chuẩn về kỹ năng nghề nên các em qua đào tạo được đánh giá cao; được doanh nghiệp đón nhận ngay sau khi tốt nghiệp khoá học tại trường.
Giảng viên Hoàng Phi Hùng, Khoa Công nghệ ô-tô, Trường Cao đẳng Nghề Việt Nam - Hàn Quốc Cà Mau, tiết lộ: “Phải nói rằng đã có sự thay đổi lớn trong nhận thức của phụ huynh, học sinh về việc lựa chọn ngành nghề học tập. Như ở khoa chúng tôi, nhu cầu thực tế học tập của các em ở Cà Mau là rất lớn, không thể đáp ứng hết. Các em sinh viên ở khoa gần như tìm được việc làm với tỷ lệ tuyệt đối, nhiều em được nhận vào làm khi còn đang là sinh viên. Ðây là điều hết sức phấn khởi, bởi nỗi lo lắng lớn nhất của người học là tìm việc làm sau khi tốt nghiệp đã có câu trả lời thoả đáng”.
Tích cực hỗ trợ thầy hướng dẫn các bạn sửa chữa và bảo dưỡng hệ thống nhiên liệu động cơ xăng, bạn Ðỗ Mạnh Quỳnh (ngụ ấp Rau Dừa B, xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước) hào hứng: “Khi được tư vấn hướng nghiệp, em và nhiều bạn cùng khoá (Trường THPT Phú Hưng, huyện Cái Nước) lựa chọn học nghề thay vì học đại học. Và em đã chọn ngành Công nghệ ô-tô vì đây là ngành dễ kiếm việc làm hiện nay”. Em cho biết, ngành học này đào tạo 2,5 năm, và dù đang học năm 2 nhưng em đã tìm được việc làm ở một garage ô-tô, có thêm thu nhập trang trải chi phí, giảm bớt gánh nặng cho gia đình.
“Lớp em có hơn 40 bạn tốt nghiệp THPT, khoảng 70% chọn học đại học; còn lại học nghề, hiện nay hầu hết các bạn đều học rất tốt, cơ hội việc làm cao. Em nghĩ, học gì cũng được, quan trọng là phải học để có kiến thức, kỹ năng, phải quyết tâm, chịu khó và không ngừng học hỏi thì sẽ có rất nhiều cơ hội chờ đón mình. Sau tốt nghiệp, em sẽ được nhận vào làm việc chính thức tại nơi em đang làm thêm hiện nay”, Quỳnh chia sẻ./.
Hải Nguyên - Băng Thanh
BÀI CUỐI: GIÁ TRỊ CỦA TRI THỨC
Xem thêm bình luận