Hương vị bánh phồng ngày Tết

Bánh phồng, cái tên mang đậm hương vị của làng quê Nam bộ. Mỗi độ tết đến xuân về, giữa tiết trời se lạnh, người người, nhà nhà quây quần bên bếp lửa hồng để vừa nướng bánh phồng, vừa nhâm nhi ly trà nóng làm cho tình cảm càng thêm gắn bó. Nhưng có một điều ít ai biết được, để làm ra những cái bánh phồng thơm ngon là cả một quá trình khó nhọc và kỳ công...

Văng vẳng từ phía đằng xa đã nghe tiếng rao quen thuộc mỗi ngày của dì Hai Lan (ấp 19, xã Vĩnh Bình, huyện Hòa Bình): “Ai mua bánh phồng thơm ngon, giòn béo hông...”. Tiếng rao mộc mạc ấy cùng đôi chân rắn rỏi của dì đã từng lặn lội sớm hôm mang hương vị quê hương đến khắp nẻo đường của thôn quê.

Gia đình dì Hai Lan đang thực hiện các công đoạn để tạo ra chiếc bánh phồng. Ảnh: M.H

Tiếp nối nghề truyền thống của gia đình, tính đến nay dì Hai Lan đã có hơn 10 năm trong nghề làm bánh phồng. Chia sẻ về bí quyết làm bánh, dì cho biết: Muốn có được những cái bánh phồng thơm ngon là cả sự kỳ công của người làm bánh. Ngoài việc lựa chọn mua những loại nếp ngon, dẻo, trước khi đem xôi nếp, người làm cần phải lựa thật kỹ để loại bỏ gạo, sạn... Vì nếu không khi cán bánh sẽ gồ ghề, nổi hột, bánh bị khô, nhìn không đẹp mắt. Sau đó, đem trộn men rượu rồi đổ vào một chiếc thùng lớn ngâm 2 đêm. Kế đó là vớt lên, rồi đem rửa sạch đổ vào xoong để bắt đầu công đoạn xôi. Công đoạn này cần người thợ phải có kỹ thuật và đều tay, nếu không nếp sẽ không chín đều và dễ bị cháy khét. Sau khi nấu (xôi) nếp đã hoàn thành thì đem cho vào cối để quết, nếp quết càng mịn thì khi cán bánh sẽ dễ dàng và nướng lên sẽ phồng to hơn. Nếu một người quết bánh thì phải có một người khác tiếp thêm các loại phụ gia vào như: nước đường, nước đậu nành... “Công đoạn quết bánh là khó nhất, giữa người quết bánh và người hỗ trợ phải làm sao phối hợp ăn ý với nhau, phải biết được lúc nào cần bỏ phụ gia vào và phải liên tục xới nếp để bánh được tán nhuyễn đều đặn khi đó bánh mới ngon, còn bằng không bánh sẽ bị “óc trâu”, chai cứng, khi nướng bánh sẽ không phồng ra được”, dì Hai Lan nói.

Công đoạn cán bánh cũng không kém phần quan trọng. Khi nếp đã được giã ra thành bột thì được ngắt thành viên như viên chè xôi nước rồi dùng ống nhựa hay ống tre có tẩm dầu ăn để cán mỏng ra thành từng cái tròn trịa. Nếu cán không đều tay bánh sẽ bị méo mó. Rồi tiếp đó, bánh được đem phơi trên những đôi chiếu mới, đặt thành hàng ở ngoài nắng. Sau khi bánh đã khô, dì Hai Lan cùng các con khéo léo xếp chúng lại thành từng lớp. Anh Mai Quốc Khánh, con trai của dì Hai, cho biết: “Mỗi ngày gia đình tôi làm khoảng hơn 400 cái bánh, trừ chi phí, gia đình tôi có thu nhập khoảng 400.000 đồng/ngày. Tết này người ta đặt hàng nhiều quá, nên sắp tới gia đình tôi sẽ tăng cường làm nhiều hơn để phục vụ bà con”. Chúng tôi cảm thấy vui mừng cho gia đình dì Hai, vì hiện nay những chiếc bánh phồng của gia đình dì không còn quanh quẩn ở làng quê hẻo lánh nữa mà đã được khách hàng xa gần (như TP. HCM, rồi tận miền Bắc, miền Trung) biết đến. Giờ đây, dì Hai vẫn đang miệt mài vừa làm bánh phồng vừa dạy lại cái nghề gia truyền cho con, cháu mình.

Nhìn những giọt mồ hôi lăn dài trên đôi má của những chàng trai quết bánh, những tiếng đệm chày ình ịch hòa lẫn với tiếng cười nói rôm rả của các mẹ, các chị... làm chúng tôi cảm nhận được giá trị của món bánh phồng tuy đơn sơ nhưng thật ấm áp và chan chứa nghĩa tình. Nhớ lại thời thơ ấu, được quây quần bên bếp lửa hồng, được mẹ và chị nướng cho những cái bánh phồng thơm ngon. Cầm trên tay cái bánh nóng giòn mà chúng tôi vui như được ai đó cho một món quà quý giá. Tùy theo khẩu vị của mỗi người, có thể cho vào bánh phồng những hỗn hợp như: cơm dừa nạo, một ít đường, muối, đậu phộng rang... thì mới tuyệt làm sao.

Tết bây giờ không còn mang phong vị xưa, nhiều loại mứt, bánh, kẹo hiện đại với đủ màu sắc và hương vị khác nhau. Thế nhưng, đâu đó ở những làng quê vẫn còn tiếng chày quết bánh phòng ình ịch, cảnh nướng bánh phồng bên ngọn lửa hồng tí tách vào mỗi độ xuân về…

Minh Hiếu