Một trong những nội dung quan trọng trong tái cơ cấu ngành Nông nghiệp tỉnh đến năm 2020 là phát triển công nghiệp chế biến. Đây là nhu cầu bức thiết trong phát triển nông nghiệp lâu nay. Qua đó, góp phần khai thác hiệu quả các tiềm năng, thế mạnh từ sản xuất nông nghiệp.
Tập trung nâng chất
Bạc Liêu được xem là một trong những tỉnh có thế mạnh về sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là cây lúa và con tôm. Thế nhưng, ngành công nghiệp chế biến của tỉnh lâu nay phát triển vẫn chưa xứng tầm và chưa khai thác hết các giá trị mang lại từ các mặt hàng nông, thủy sản. Đến nay, các mặt hàng nông sản chủ lực của tỉnh xuất thô là chính và chưa có nhiều mặt hàng mang giá trị gia tăng cao. Đơn cử như mặt hàng lúa, toàn tỉnh có gần 50 nhà máy xay xát, lau bóng gạo xuất khẩu, nhưng chỉ tập trung xay xát để xuất đi các đơn vị kinh doanh lương thực ngoài tỉnh, chứ chưa thể xuất thẳng như các nhà máy khác (trừ Nhà máy chế biến gạo Vĩnh Lộc, huyện Hồng Dân của Công ty Cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang). Từ bất cập này mà hơn 90% lúa gạo của nông dân trong tỉnh muốn tiêu thụ đều phải thông qua lực lượng thương lái ngoài tỉnh, thay vì bán trực tiếp cho các doanh nghiệp của địa phương chế biến và xuất khẩu.
 |
| Muối chế biến của Bạc Liêu được bày bán tại Hội chợ thương mại năm 2014. Ảnh: Lâm Hỷ |
| Khuyến khích chế biến các mặt hàng có giá trị gia tăng cao Để phát triển công nghiệp chế biến, Bạc Liêu sẽ tập trung vào các giải pháp cụ thể sau: Phát triển các ngành công nghiệp ưu tiên phải tạo bước đột phá trong thu hút đầu tư và tăng hiệu quả đầu tư. Quy hoạch lại hệ thống các nhà máy chế biến thủy sản theo hướng không phát triển thêm cơ sở sản xuất mới. Khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư đổi mới công nghệ, cải tạo nâng cấp và mở rộng quy mô sản xuất, cơ cấu lại sản phẩm chế biến đông lạnh theo hướng giảm tỷ lệ sản phẩm sơ chế, tăng tỷ trọng sản phẩm có giá trị gia tăng như sản phẩm thủy sản ăn liền, đa dạng hóa các mặt hàng chế biến. Mở rộng áp dụng hệ thống quản lý chất lượng an toàn thực phẩm theo các tiêu chuẩn quốc tế ISO, HACCP, GMP, SSOP. Cơ cấu, sắp xếp lại các cơ sở thu mua, sơ chế nguyên liệu thủy sản theo chuỗi an toàn thực phẩm; xây dựng thêm các kho chứa hàng hóa, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm; nâng cấp, đổi mới trang thiết bị các cơ sở xay xát, lau bóng gạo xuất khẩu hiện có đạt đều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm cơ sở, mở rộng các mặt hàng chế biến từ gạo. Khuyến khích phát triển mô hình liên kết giữa sản xuất lúa chất lượng cao, đặc sản gắn với chế biến xuất khẩu như mô hình của Công ty Cổ phần Bảo vệ thực vật An Giang. Nâng công suất chế biến của 2 nhà máy chế biến muối hiện có (công suất chế biến 36.750 tấn/năm) và đẩy mạnh xúc tiến đầu tư xây dựng các nhà máy chế biến muối gắn với vùng nguyên liệu muối chất lượng cao. Đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng kho dự trữ muối quốc gia tại Bạc Liêu (quy mô 16.000 tấn). Tập trung xử lý khó khăn, vướng mắc cho các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu trên địa bàn tỉnh, mở rộng thị trường tiêu thụ, giải quyết hàng tồn kho. Khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi của Nhà nước để đầu tư đổi mới công nghệ, trang thiết bị, mở rộng quy mô sản xuất, mở rộng chế biến các mặt hàng xuất khẩu mới có giá trị gia tăng cao... (Trích Kế hoạch thực hiện tái cơ cấu ngành Nông nghiệp) |
Từ đó, một trong những giải pháp cần được quan tâm trong tái cơ cấu ngành Nông nghiệp tỉnh lần này là cũng phải tính đến việc cơ cấu lại sản xuất công nghiệp. Đó là vận động các cơ sở xay xát nhỏ lẻ chuyển đổi ngành nghề, hạn chế tình trạng sản xuất manh mún, hoặc chỉ sơ chế, hiệu quả kinh tế mang lại không cao. Đồng thời có chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản đầu tư công nghệ sản xuất mới, tập trung chế biến các mặt hàng giá trị gia tăng. Việc làm này không chỉ giúp doanh nghiệp tăng thêm nhiều lợi nhuận, giảm bớt áp lực khan hiếm nguồn nguyên liệu phục vụ chế biến, mà còn giúp nông dân bán hàng được giá, chủ động được đầu ra.
Cần liên kết
Bên cạnh con tôm và cây lúa, tỉnh cũng cần đẩy mạnh hơn nữa các chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư cho doanh nghiệp tập trung chế biến các mặt hàng nông, thủy sản khác như rau cải, cá, mực, con ruốc... bởi các mặt hàng này đến nay vẫn còn xuất thô. Cụ thể, các mặt hàng như: cà tím, cải ngọt, cải xanh, rau muống, củ cải, mực, cá chuối, cá bốp, cá chẽm... được bày bán tại các siêu thị của tỉnh hiện nay đều phải nhập từ các tỉnh khác và giá trị mang lại rất cao so với bán thô. Trong khi Bạc Liêu hoàn toàn có thể cung cấp các mặt hàng này. Đơn cử như một bó cải ngọt (khoảng 1kg) bán ở các chợ có giá khoảng 3.000 đồng, nhưng khi được đóng gói và bán ở siêu thị thì giá hơn 10.000 đồng/kg. Cách đóng gói cũng rất đơn giản là quấn quanh bó cải dòng chữ nơi sản xuất, chứng nhận rau an toàn.
Do vậy, để các mặt hàng nông, thủy sản này đi vào các siêu thị, xuất sang các tỉnh, cùng với phát triển ngành chế biến, đóng gói, cần có một đơn vị với vai trò là trung gian trong việc xúc tiến, tìm kiếm thị trường đầu ra cho nông dân và liên kết nông dân với doanh nghiệp. Bởi ngoài vai trò “cầu nối”, họ còn đóng vai trò tiếp thị, quảng bá các mặt hàng nông, thủy sản và hướng nông dân tập trung sản xuất theo đơn đặt hàng.
Làm được việc này sẽ khuyến khích nông dân, doanh nghiệp sản xuất thêm nhiều mặt hàng mới để cung ứng cho nhiều đối tượng người tiêu dùng, cũng như khai thác có hiệu quả nguồn lợi mang lại từ các mặt hàng nông, thủy sản. Sự liên kết này còn hình thành nên quan hệ sản xuất mới, gắn kết nông dân với doanh nghiệp theo mô hình sản xuất tập trung, sản xuất hàng hóa lớn, giảm dần việc sản xuất nhỏ lẻ, chạy theo phong trào và không chủ động được đầu ra.
KIM TRUNG
Xem thêm bình luận