(CMO) Bạn là một đứa từ quê ra, đã hơn 10 năm, chân vẫn chưa giũ hết phèn, đối với phố bạn vẫn là khách. Vì là khách nên trong bạn luôn ngấm ngầm so sánh giữa phố và quê. Bắt đầu từ những buổi ban mai.
Hừng đông, phố tinh khôi như đứa trẻ vừa trở dậy sau đêm dài ngon giấc. Buổi sáng như yên bình hơn khi trên đường đến trường, thằng bé cứ thỏ thẻ: “Mẹ ơi! Khi nào thấy những giọt sương còn lấp lánh trên ngọn cỏ, mẹ nhớ chỉ cho con xem nha mẹ!”. Thế rồi suốt cả đoạn đường từ nhà đến trường, bạn cứ tìm trên những chiếc lá non tơ, hy vọng còn kịp bắt gặp vài giọt sương buổi đầu ngày đọng lại…
Ban mai ở từng góc phố nơi bạn qua vẫn còn trong trẻo và dịu dàng lắm. Có lẽ phố nơi bạn ở có cách riêng của nó để níu lại chút an nhiên giữa thời mà nhìn đâu cũng đẫm mùi đô thị hoá. Phía “chợ ruộng”, có một bà cụ, sáng nào cũng bê cái sịa với món độc nhất là rau càng cua. Bà nói đám rau mọc quanh nhà, khuya nào thức dậy, sau khi uống bình trà quạu, ông cụ nhà bà cứ buồn tay buồn chân đi dạo quanh nhà, tiện tay nhổ đầy cả rổ. Bà chia mớ rau thành nhiều bó, buộc bằng dây chuối khô. Mớ rau càng cua ra tới chợ vẫn tươi rói như nụ cười móm mém hết sức hiền lành, đôn hậu của bà. Trong lòng thành phố này có không ít những “chợ ruộng”. Chỉ ở đó, bạn mới tìm thấy mùi vị của đồng bãi quê mình và thấy được sự “xen canh” của quê ngay giữa phố.
Khi mặt trời đủ làm cho phố trở ấm cũng là lúc phố lại bắt đầu vòng quay tất bật vốn dĩ. Dòng người mưu sinh chật kín các con đường đến mức làm phố như nghẹt thở. Phố đang gồng mình gánh không khí mưu sinh. Những tảo tần ở phố không “gần bùn” nên cũng rất khác chốn quê. Tiểu thương tất bật hàng quán, doanh nghiệp liên tục chạy trên dây chuyền sản xuất… Con người luôn bị cuốn theo công việc. Người quê trồng lúa, nuôi tôm… Dù biết tấc đất tấc vàng, nhưng người quê cũng không nỡ “tận thu” sức đất. Sau mỗi vụ gieo trồng, người quê luôn dành thời gian cho đất thở. Dân phố thì khác, vẫn luôn làm việc theo quy trình “chạy”. Mỗi sáng chạy sấp, chạy ngửa đưa con đến trường. Trưa chạy về nhà ăn bữa cơm chóng vánh, lại chạy theo ca chiều. Thử ra phố buổi tan tầm, xe phóng như bay, còi reo inh ỏi, những mặt người căng ra dưới cái nắng oi nồng. Cả khu phố ban ngày buồn vì cửa nhà đóng im ỉm. Gặp hàng xóm chỉ kịp cười xã giao, sợ nói thêm vài câu sẽ lỡ mâm cơm chiều đã trễ.
 |
| Minh hoạ: M.Tấn |
Phố ban ngày tất bật, xuôi ngược bao nhiêu thì về đêm lại hiện rõ sự xa hoa, huyên náo bấy nhiêu. Người phố của buổi đêm như khoác lên mình bộ dạng mới: Nhóm thì thong thả ngồi quán cóc, vỉa hè; Nhóm thì sang trọng trong các nhà hàng khách sạn, cụng ly tanh tách với chiến hữu trong các cuộc vui… Những niềm vui muộn mà mọi người dành cho nhau, như để bù lại một ngày bù đầu với công việc. Họ khoác cho mình những bộ trang phục mới như cởi bỏ sự gò bó trong cả ngày làm việc. Ngoài những niềm vui kể trên, dạo phố đêm như một cách để người ta tiêu tiền, có thể vào những thứ “xa xí phẩm” không thật sự cần thiết. Mọi người luôn bị hấp dẫn bởi ánh đèn lung linh đêm phố thị.
Dẫu là đô thị nhưng phố không dửng dưng mà luôn sẵn sàng chứa chấp, chở che cho những cái quê. “Chợ ruộng” tồn tại giống như cách người ta mang hương quê trải ra giữa phố. Chắc phố sẽ buồn nếu không chen chúc đâu đó hình ảnh mấy cô, bác “rặt quê” với mớ rổ tre, sàng, sịa hay mớ rễ tranh, mía lau… ngọt lành, thanh mát. Có biết bao người khó của quê nương nhờ nơi phố. Mỗi ngày, bạn dõi theo được một đoạn hành trình ngắn của hai mẹ con người bán vé số (hướng từ cầu Lương Thế Trân) ra phố. Người mẹ có đôi chân khuyết tật trên chiếc xe “bốn bánh” (tự chế) chở theo con gái nhỏ và chú cún. Họ tới phố kịp lúc vừa đón những vạt nắng đầu tiên. Đứa con gái trong bộ đồng phục học sinh tiểu học, góc phố là sân chơi, bạn cùng chú chó nhỏ. Người mẹ được trang điểm nụ cười thường trực trên môi. Nhờ cái tánh nông dân nhẫn nại, mỗi ngày chị đứng trên nạng gỗ bán từng tờ vé số để mưu sinh. Hai mẹ con kết thúc ngày làm việc khi trời chiều bắt đầu ngả bóng hoàng hôn, những vòng xe lăn bánh trở về trong mệt nhọc…
Nông dân bám vào đất, người nghèo phố thị thì bám “đường”. Đôi vợ chồng nọ trước giờ vẫn sống nhờ vuông tôm, ruộng lúa. Có lẽ ngao ngán cảnh lẩn quẩn được mùa, mất giá, mới đây đã thấy họ cùng nhau ra phố. Mỗi ngày đều đặn làm công việc chăm chút cây xanh dọc theo các tuyến đường; Nhổ từng cọng cỏ, tỉa từng cành cây... Buổi trưa, họ nương nhờ bóng mát nơi công viên, ăn vội bữa cơm nguội lạnh, ngã lưng trên nền gạch cứng. Màu da họ đen, đôi tay chai sần để điểm tô cho sắc xanh nơi phố thị. Phố của người sang là bộ mặt hoa lệ. Còn phố của người lao động chân tay là đường nét tôn thêm vẻ đẹp cho sự hoa lệ ấy: Chị lao công cần mẫn làm việc xuyên đêm để phố đón buổi bình minh trong không khí trong lành, tươi mới; Anh công nhân hì hục dưới ống cống để thông dòng nước; Mấy gánh hàng rong í ới trên các nẻo đường… Tất cả những vẻ đẹp bình dị đó góp thêm hồn cốt của phố phường.
Những cái bạn chạm được nơi phố phường chỉ là những lát cắt nhỏ, vẫn còn bao điều khác trôi đi trong dòng chảy hối hả của đô thị. Người phố sống giữa phồn hoa tâm trạng cũng đan xen. Đôi khi mơ tưởng về chốn bình yên với bờ dừa, luỹ tre, dòng sông, bến nước…, những thứ bây giờ chỉ ngắm chứ không thể nào chạm được. Để rồi trong dòng chảy ấy, một khoảng lặng nào đó, người ta lại rưng rưng nhớ mùi tết quê với đêm 30, với thời khắc giao thừa ấm áp bên người thân, bên đại gia đình thân yêu của mình. Phía ngoài góc bếp, xa một chút là nồi bánh tét mẹ và mấy cô cùng nhau gói buổi chiều, mấy chị em xúm xít ngồi đun lửa, lâu lâu có tiếng củi nổ lép bép, nghe thật vui tai. Để “giết” bớt khoảng thời gian canh lửa dài của nồi bánh, mấy chị em lấy khoai vùi vô bếp than hồng cho đến chín rồi chia nhau từng miếng ngọt bùi thân thương. Cha chọn con gà ri trống, có mào đỏ tươi nhú cao đều nhau, da căng vàng, ức đầy, chân nhỏ, nặng tầm một ký rưỡi, vừa đẹp, đúng “chuẩn” khi trình bày trên dĩa cúng giao thừa.
Mùa xuân - mùa của những sum vầy, mùa của những xóm làng rộn ràng tụ hội. Khi ấy, những con phố chơi vơi, chỉ trơ ra những toà nhà, những con đường thưa vắng. Không gian giãn ra nghe rõ hơi thở dài thườn thượt của phố phường… Chỉ thưa vắng mấy hôm, hồn phố lại réo gọi bạn trở về với vùng bon chen ấy. Dòng người lại đổ ra, trả về cho phố phường sự rộn ràng, lao xao, tấp nập như vốn có của nó. Khoảng cách không gian đẩy quê xa phố, nhưng trong tâm tưởng mỗi người sống ở phố luôn tồn tại một góc quê./.
Trúc Thi
Xem thêm bình luận