ĐT: 0939.923988
Thứ tư, 26-3-25 21:13:41
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Tri ân người mở cõi

Báo Cà Mau Ðầu xuân năm nay tôi được dự lễ khánh thành khu mộ thân tộc ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu, tại ấp Bàu Vũng, xã Tân Hưng, huyện Cái Nước. Chung quanh khu nghĩa mộ có mấy công trình phụ nhưng ý nghĩa đáng để mọi người suy ngẫm. Ðó là hồ sen, tuy diện tích không lớn nhưng ông Liêm giải thích sen là “Quốc hoa” của dân tộc Việt Nam, “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Phía tay phải là một hồ khác để nuôi cá các loại, chim le le và vịt trời. Phía sau công trình là một bờ cây đước xanh rờn, cao lớn.

Khung cảnh này làm mọi người nhớ lại thời còn làm Giám đốc Sở Lâm nghiệp Minh Hải, ông Phạm Hữu Liêm đã dày công xây dựng Lâm viên 19/5, nay là Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phường 1, TP Cà Mau. Ý tưởng ông Liêm lúc đó là tái hiện khu rừng tràm U Minh và rừng đước Năm Căn, đồng thời sưu tầm các loài cây quý hiếm của Minh Hải để trồng thành một “Bảo tàng cây” như dâu Cái Tàu, nhãn Bạc Liêu; măng cụt, sầu riêng, sa pô... Bà Lê Thị Liễu còn tìm cách dẫn dụ chim về làm tổ để hình thành “Sân chim giữa lòng thành phố” như hiện nay. Tại Lâm viên thời điểm đó còn xây dựng Nhà sàn Bác Hồ nguyên mẫu từ Hà Nội để người Cà Mau có dịp tìm hiểu phong cách sống đơn sơ, giản dị, thanh cao của Bác.

Biểu tượng “Mở cõi” tại khu mộ thân tộc gia đình ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu. Ảnh: T.THĂM

Biểu tượng “Mở cõi” tại khu mộ thân tộc gia đình ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu. Ảnh: T.THĂM

Ðiều đặc biệt rất đáng quý trọng là phía trước khu mộ hiện nay có một khối đá lớn, khắc 2 câu thơ của Huỳnh Văn Nghệ: “Từ độ mang gươm đi mở cõi - Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long”. Bên cạnh khối đá là biểu tượng những người mở cõi, đó là một chiếc xuồng be chín chở 3 người: một người ngồi bơi nơi trước mũi, một người ngồi giữa, một người đứng chống xuồng bằng sào nạng; trên xuồng còn có con chó và giỏ đựng đồ dùng...

Khi được hỏi xuất phát từ ý tưởng nào để hình thành mô hình độc đáo này, ông Liêm cho biết: Khi đọc bài “Chén cơm đồng bằng” của Nhà văn Phan Trung Nghĩa, ông thấy nhà văn có tầm nhìn sâu sắc về lịch sử vùng đất địa đầu Tổ quốc, trong khi có người chưa am hiểu tường tận quá khứ kiêu hùng của dân tộc ta. Phan Trung Nghĩa viết: “Tôi thấy người ta làm tượng cá ba sa ở An Giang, tượng con tôm ở Cà Mau và tỉnh Bạc Liêu quê tôi chính quyền sắp dựng tượng 3 con tôm... tôi cứ thổn thức, đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là miệt Hậu Giang, còn thiếu một bức tượng trên tất cả các bức tượng ấy. Ðó là bức tượng đại biểu cho bao thế hệ tiền nhân tiên phong đi mở cõi để cho Tổ quốc ta thêm rộng, thêm dài...”.

Phải thừa nhận người viết quá hay và người đọc quá giỏi! Ðọc một bài viết để đầu tư làm một biểu tượng nhiều triệu đồng là điều không phải bất kỳ ai cũng làm được. Bây giờ không phải chỉ có thân tộc ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu cũng như bà con xã Tân Hưng, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau am hiểu quá khứ mấy trăm năm của cha ông ta, mà tất cả chúng ta cứ mỗi lần đọc 2 câu thơ của Huỳnh Văn Nghệ đều cảm thấy quá trình đổ mồ hôi và cả máu nữa của ông cha. Ðó là quá trình khai hoang vùng đất Nam Bộ, chống chọi với thiên nhiên khắc nghiệt, với thú dữ và bệnh tật, đồng thời chống cả bọn cường hào, ác bá, bọn cướp và bán nước. Biết bao máu đổ, đầu rơi, thây phơi chồng chất...

Ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu rất tâm huyết với công trình mang ý nghĩa lưu dấu thời khai hoang mở đất tại Cà Mau. Ảnh: TRANG THĂM

Ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu rất tâm huyết với công trình mang ý nghĩa lưu dấu thời khai hoang mở đất tại Cà Mau. Ảnh: TRANG THĂM

Mỗi lần chiêm ngưỡng một mô hình, một biểu tượng, một tượng đài, một công trình nghệ thuật, có lòng ai không trào dâng niềm hoài cảm bao la? Bởi nơi đó như có linh hồn, như có âm ba quá khứ vọng về. Nơi đó nhắc nhở mọi người không bao giờ lãng quên tiên tổ, những con người từng xông pha trên mọi lĩnh vực để con cháu có được ngày hôm nay huy hoàng và hãnh diện!

Dù không phải là nghệ sĩ tạc tượng nhưng vợ chồng ông Phạm Hữu Liêm đã khắc hoạ vào quê hương, xứ sở mình các công trình mang dấu ấn lịch sử, giúp nhiều thế hệ hôm nay và mai sau thêm kiến thức tốt đẹp và bổ ích.

Chúng ta mong chờ quê hương Cà Mau có thêm những biểu tượng mới, giúp nhiều thế hệ hiện tại và tương lai cảm nhận sâu xa quá khứ tuyệt vời của ông cha ta, của biết bao đồng bào, cán bộ, chiến sĩ đã ngã xuống để chúng ta có được độc lập, tự do, yên vui và hạnh phúc./.

 

Trường Sơn Ðông

 

Thân thương hai tiếng Cà Mau

Cà Mau không chỉ là điểm cuối của đất nước, nơi ai cũng mong một lần được ghi dấu bước chân mình tại cột mốc toạ độ, mà còn là vùng đất để lại trong tim nhiều người những tình cảm khó quên.

Biệt khu Hải Yến - Bình Hưng - Lịch sử không thể lãng quên

Tôi đồng tình với ông Sáu Sơn (ông Ðỗ Văn Nghiệp, tác giả chủ trì đề tài nghiên cứu khoa học cấp tỉnh “Ðiều tra, sưu tầm chứng tích tội ác Mỹ - Nguỵ tại Biệt khu Hải Yến - Bình Hưng” cách đây 20 năm), rằng: “Khép lại quá khứ, không có nghĩa là lãng quên quá khứ. Bài học đúc kết từ quá khứ là bài học bằng xương máu, sẽ có nhiều bổ ích cho hiện tại và tương lai”.

Bến Dựa một lần về

Bến Dựa chỉ là một đoạn sông ngắn, hằng ngày cần mẫn làm người trung chuyển đưa nước lớn về ngã ba Cái Đuốc, ngọn Cái Ngay; tiễn nước ròng ra Cái Nháp, đổ ra ngã ba Tam Giang, xuôi về biển cả. Khu rừng bên bờ Đông Bến Dựa nơi cơ quan Huyện uỷ Tư Kháng (Đầm Dơi ngày nay), làng rừng Huỳnh Ngọc Điệp tồn tại.

Chiều Sài Gòn

Tựa bài viết “Chiều Sài Gòn” nghe như chơi vơi, rất xưa, bởi Sài Gòn - Gia Ðịnh đã có hơn 300 năm tuổi, thì đồng nghĩa cũng có hơn một triệu buổi chiều. Nhưng “Chiều Sài Gòn” tôi viết đây chỉ là chiều 30/4/1975, buổi chiều đầu tiên “Sài Gòn ơi ta đã về đây” như lời bài hát một thời có sức hút mạnh mẽ.

Huyền thoại biệt động thành Cà Mau

Thị xã Cà Mau những năm cuối thập niên 1950, dưới chế độ Mỹ - Diệm, không khí ngột ngạt bởi những cuộc càn quét, bắt bớ. Đám cảnh sát mật vụ, lính bảo an lùng sục khắp nơi, ráo riết truy lùng những người kháng chiến cũ, những người mà chúng nghi là "Việt cộng nằm vùng".

Thăm địa chỉ đỏ

Di tích Hồng Anh Thư Quán (số 43, đường Phạm Văn Ký, Phường 2, TP Cà Mau) là một trong những di tích lịch sử hiếm hoi ghi dấu chặng đường cách mạng của người Cà Mau trước năm 1930. Hồng Anh Thư Quán được công nhận Di tích lịch sử - văn hoá cấp Quốc gia ngày 4/8/1992.

Tri ân người mở cõi

Ðầu xuân năm nay tôi được dự lễ khánh thành khu mộ thân tộc ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu, tại ấp Bàu Vũng, xã Tân Hưng, huyện Cái Nước. Chung quanh khu nghĩa mộ có mấy công trình phụ nhưng ý nghĩa đáng để mọi người suy ngẫm. Ðó là hồ sen, tuy diện tích không lớn nhưng ông Liêm giải thích sen là “Quốc hoa” của dân tộc Việt Nam, “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Phía tay phải là một hồ khác để nuôi cá các loại, chim le le và vịt trời. Phía sau công trình là một bờ cây đước xanh rờn, cao lớn.

Thêm hiện vật quý thời chống Pháp

Vừa qua, trong chuyến công tác tại TP Hồ Chí Minh, Bảo tàng tỉnh Cà Mau vinh dự được tiếp nhận một số hiện vật vô cùng quý giá, gồm 47 hình ảnh và 11 hiện vật liên quan đến 2 nhân vật lịch sử nổi tiếng của tỉnh Cà Mau, là Trần Văn Đại (Bí thư Tỉnh uỷ 1939-1940) và Trần Văn Thời (Bí thư Tỉnh uỷ 1940-1941). Toàn bộ số hiện vật này được ông Trần Hoà Bình, con trai của ông Trần Văn Đại (Tám Đại) hiến tặng.

Ba ông già tuổi tỵ

Ðó là ba ông già cùng làm ở Xưởng Quân giới (XQG) Cà Mau thời kháng chiến chống Mỹ. Nói về XQG này thì những người cùng thời, tham gia kháng chiến ở Cà Mau, hầu như ai cũng biết. Họ hay gọi là xưởng ông Ba Thợ Rèn (thường gọi là Ba Lò Rèn), vì ông Ba Thợ Rèn (Nguyễn Trung Thành) là người chịu trách nhiệm lập xưởng (đầu năm 1960) và rất nổi tiếng với việc sản xuất đạn pháo lăn-xà-bom, được tuyên dương anh hùng ngay đợt đầu tiên trong kháng chiến chống Mỹ (năm 1965); xưởng cũng hai lần được tuyên dương anh hùng.

Đi B

Nhà Bác sĩ Nguyễn Văn Thể nằm trên đường Hoàng Diệu, Phường 2, TP Cà Mau. Gian trước dành một khoảng khiêm tốn làm phòng mạch, thỉnh thoảng có vài bệnh nhân quen tới khám. Kế trong là bàn tiếp khách. Khắp phòng treo khá nhiều tranh ảnh nghệ thuật. Một cây đàn trên giá. Khi không có bệnh nhân thì ông thường ôm đàn, phong cách rất nghệ sĩ, và ông cũng thích giao du với giới văn nghệ sĩ Cà Mau.