ĐT: 0939.923988
Chủ nhật, 6-7-25 03:49:57
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Tri ân người mở cõi

Báo Cà Mau Ðầu xuân năm nay tôi được dự lễ khánh thành khu mộ thân tộc ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu, tại ấp Bàu Vũng, xã Tân Hưng, huyện Cái Nước. Chung quanh khu nghĩa mộ có mấy công trình phụ nhưng ý nghĩa đáng để mọi người suy ngẫm. Ðó là hồ sen, tuy diện tích không lớn nhưng ông Liêm giải thích sen là “Quốc hoa” của dân tộc Việt Nam, “Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn”. Phía tay phải là một hồ khác để nuôi cá các loại, chim le le và vịt trời. Phía sau công trình là một bờ cây đước xanh rờn, cao lớn.

Khung cảnh này làm mọi người nhớ lại thời còn làm Giám đốc Sở Lâm nghiệp Minh Hải, ông Phạm Hữu Liêm đã dày công xây dựng Lâm viên 19/5, nay là Khu Tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phường 1, TP Cà Mau. Ý tưởng ông Liêm lúc đó là tái hiện khu rừng tràm U Minh và rừng đước Năm Căn, đồng thời sưu tầm các loài cây quý hiếm của Minh Hải để trồng thành một “Bảo tàng cây” như dâu Cái Tàu, nhãn Bạc Liêu; măng cụt, sầu riêng, sa pô... Bà Lê Thị Liễu còn tìm cách dẫn dụ chim về làm tổ để hình thành “Sân chim giữa lòng thành phố” như hiện nay. Tại Lâm viên thời điểm đó còn xây dựng Nhà sàn Bác Hồ nguyên mẫu từ Hà Nội để người Cà Mau có dịp tìm hiểu phong cách sống đơn sơ, giản dị, thanh cao của Bác.

Biểu tượng “Mở cõi” tại khu mộ thân tộc gia đình ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu. Ảnh: T.THĂM

Biểu tượng “Mở cõi” tại khu mộ thân tộc gia đình ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu. Ảnh: T.THĂM

Ðiều đặc biệt rất đáng quý trọng là phía trước khu mộ hiện nay có một khối đá lớn, khắc 2 câu thơ của Huỳnh Văn Nghệ: “Từ độ mang gươm đi mở cõi - Trời Nam thương nhớ đất Thăng Long”. Bên cạnh khối đá là biểu tượng những người mở cõi, đó là một chiếc xuồng be chín chở 3 người: một người ngồi bơi nơi trước mũi, một người ngồi giữa, một người đứng chống xuồng bằng sào nạng; trên xuồng còn có con chó và giỏ đựng đồ dùng...

Khi được hỏi xuất phát từ ý tưởng nào để hình thành mô hình độc đáo này, ông Liêm cho biết: Khi đọc bài “Chén cơm đồng bằng” của Nhà văn Phan Trung Nghĩa, ông thấy nhà văn có tầm nhìn sâu sắc về lịch sử vùng đất địa đầu Tổ quốc, trong khi có người chưa am hiểu tường tận quá khứ kiêu hùng của dân tộc ta. Phan Trung Nghĩa viết: “Tôi thấy người ta làm tượng cá ba sa ở An Giang, tượng con tôm ở Cà Mau và tỉnh Bạc Liêu quê tôi chính quyền sắp dựng tượng 3 con tôm... tôi cứ thổn thức, đồng bằng sông Cửu Long, đặc biệt là miệt Hậu Giang, còn thiếu một bức tượng trên tất cả các bức tượng ấy. Ðó là bức tượng đại biểu cho bao thế hệ tiền nhân tiên phong đi mở cõi để cho Tổ quốc ta thêm rộng, thêm dài...”.

Phải thừa nhận người viết quá hay và người đọc quá giỏi! Ðọc một bài viết để đầu tư làm một biểu tượng nhiều triệu đồng là điều không phải bất kỳ ai cũng làm được. Bây giờ không phải chỉ có thân tộc ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu cũng như bà con xã Tân Hưng, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau am hiểu quá khứ mấy trăm năm của cha ông ta, mà tất cả chúng ta cứ mỗi lần đọc 2 câu thơ của Huỳnh Văn Nghệ đều cảm thấy quá trình đổ mồ hôi và cả máu nữa của ông cha. Ðó là quá trình khai hoang vùng đất Nam Bộ, chống chọi với thiên nhiên khắc nghiệt, với thú dữ và bệnh tật, đồng thời chống cả bọn cường hào, ác bá, bọn cướp và bán nước. Biết bao máu đổ, đầu rơi, thây phơi chồng chất...

Ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu rất tâm huyết với công trình mang ý nghĩa lưu dấu thời khai hoang mở đất tại Cà Mau. Ảnh: TRANG THĂM

Ông bà Phạm Hữu Liêm - Lê Thị Liễu rất tâm huyết với công trình mang ý nghĩa lưu dấu thời khai hoang mở đất tại Cà Mau. Ảnh: TRANG THĂM

Mỗi lần chiêm ngưỡng một mô hình, một biểu tượng, một tượng đài, một công trình nghệ thuật, có lòng ai không trào dâng niềm hoài cảm bao la? Bởi nơi đó như có linh hồn, như có âm ba quá khứ vọng về. Nơi đó nhắc nhở mọi người không bao giờ lãng quên tiên tổ, những con người từng xông pha trên mọi lĩnh vực để con cháu có được ngày hôm nay huy hoàng và hãnh diện!

Dù không phải là nghệ sĩ tạc tượng nhưng vợ chồng ông Phạm Hữu Liêm đã khắc hoạ vào quê hương, xứ sở mình các công trình mang dấu ấn lịch sử, giúp nhiều thế hệ hôm nay và mai sau thêm kiến thức tốt đẹp và bổ ích.

Chúng ta mong chờ quê hương Cà Mau có thêm những biểu tượng mới, giúp nhiều thế hệ hiện tại và tương lai cảm nhận sâu xa quá khứ tuyệt vời của ông cha ta, của biết bao đồng bào, cán bộ, chiến sĩ đã ngã xuống để chúng ta có được độc lập, tự do, yên vui và hạnh phúc./.

 

Trường Sơn Ðông

 

Một thời làm báo

Cà Mau, mảnh đất tận cùng Tổ quốc, nơi sông ngòi chằng chịt, rừng đước bạt ngàn và con người mang trong mình chất mộc mạc, chân thành, hào phóng của miền Tây Nam Bộ. Ở đó, tôi đã sống và cống hiến với những năm tháng làm báo đầy nhiệt huyết, nơi mà mỗi dòng chữ, mỗi câu chuyện đều thấm đẫm mồ hôi, nước mắt và cả nụ cười. Một thời làm báo tại Cà Mau là ký ức không thể quên, như cuốn sách cũ, dù thời gian có làm phai màu bìa, nhưng những trang bên trong vẫn sống động.

Báo giấy - Ký ức một thời vàng son

Chẳng nhớ rõ từ khi nào, những sạp báo giấy giữa lòng thành phố đã biến mất dần trong xu thế không thể tránh khỏi khi công nghệ thông tin bùng nổ, với sự "lên ngôi" của báo điện tử, mạng xã hội. Báo giấy - mấy ai còn nhớ một thời vàng son...

Quá khứ hào hùng - Hiện tại vươn xa

Báo - đài là hợp chất gắn kết niềm tin giữa Ðảng với Nhân dân như bê-tông cốt thép, là ngọn lửa giữa đêm đông nung sôi bầu nhiệt huyết hàng triệu trái tim yêu nước, thương dân; là ánh đèn pha giữa đêm đen soi sáng mọi bước đường khi dân tộc ta xông lên chiến đấu và chiến thắng quân thù; là ánh mặt trời chân lý xua tan âm u, tâm tối, đem lại mùa xuân của hạnh phúc con người và tô thắm màu cờ của nhận thức, lý tưởng, lẽ sống đối với biết bao thế hệ...

Những địa chỉ đỏ trên quê hương anh hùng

Trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước, Cà Mau là căn cứ địa cách mạng, là địa bàn đứng chân hoạt động của nhiều đồng chí lãnh đạo cấp cao của Ðảng và Nhà nước. Từ rừng đước, rừng tràm thành làng rừng kháng chiến; từ xóm ấp, chùa chiền, nhà dân thành nơi nuôi chứa cán bộ.

Nguyễn Mai và những chuyện đời thường

Người đa tài nhất trong những người cầm bút vùng Tây Nam Bộ những năm đánh Mỹ cứu nước là Nguyễn Mai. Anh viết thạo, viết vững chắc các loại ký, truyện, bình luận, xã thuyết và tuỳ bút... Anh sử dụng được các thể loại thơ, đặc biệt thơ trào lộng.

Nhà báo Trần Ngọc Hy một lòng trung kiên, bất khuất

Năm 1943, tốt nghiệp Diplôme, Trần Ngọc Hy về quê tham gia phong trào nông dân đấu tranh chống bọn địa chủ ác bá, chống bọn chính quyền tay sai hà khắc bóc lột nông dân, chống sưu cao thuế nặng.

Phan Ngọc Hiển - Nhà báo cách mạng trên vùng đất Nam Bộ

Tuần báo Tân Tiến số phát hành trung tuần tháng 2/1937, chủ bút Hồ Văn Sao giới thiệu với độc giả: “Bạn tôi Phan Ngọc Hiển, tức Phan Phan, một nhà văn chân chính - lương tâm, bắt đầu đi khắp Nam Kỳ để làm phận sự nhà báo - năm nay lần lượt bạn Phan Ngọc Hiển sẽ hiến cho độc giả: 1. Ðại náo thôn quê - 2. Tinh thần bạn trẻ nước nhà - 3. Giọt nước mắt của dân - 4. Thương - là 4 vấn đề quan hệ xã hội cần thay đổi - muốn tránh sự sơ sót, ngoài những tài liệu của bạn tôi thâu thập trong những lúc gian nan, nay bạn tôi cần đi viếng các làng, dân quê, bạn trẻ... cho cuộc điều tra thêm chu đáo - luôn tiện biết nhau, biết điều sơ sót của Tân Tiến đặng sửa đổi...”.

Ðài Tiếng nói Nam Bộ Kháng chiến - Tiếng nói của khát vọng độc lập, tự do

Đài Nam Bộ Kháng chiến ra đời những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp (1947-1954). Có lúc đóng ở Ðồng Tháp Mười (Long An); có giai đoạn ở Thới Bình, Ðầm Dơi, Ngọc Hiển, U Minh (Cà Mau), hay Kiên Giang, Bạc Liêu; có thời điểm đài đổi tên thành Ðài Tiếng nói Nam Bộ. Tuy vậy, dù ở bất cứ nơi đâu, tên gọi khác nhau, nhưng các thế hệ cán bộ, phóng viên, kỹ thuật viên của đài không ai được đào tạo bài bản về phát thanh nhưng đã làm nên một đài phát thanh vang danh, lừng lẫy; tạo dấu ấn đặc biệt trong lịch sử báo chí Việt Nam nói chung và ngành phát thanh nói riêng. Ðó là tiếng nói của Uỷ ban Nam Bộ Kháng chiến; cầu nối của Ðảng, Bác Hồ với đồng bào Nam Bộ; là ước mong, khát vọng của đồng bào nơi đây về một Việt Nam độc lập, tự do.

Những khó khăn, thách thức của người làm báo trong thời kháng chiến

Mùa khô năm 1964, lần thứ hai tôi theo mẹ từ Bến Tre vào Cà Mau thăm ba tôi đang làm ruộng và dạy học tư ở Kinh Hãng Giữa... Ba tôi bất hợp pháp kể từ năm bác ruột thứ tư của tôi - 1 trong 12 người Việt Minh làng Ba Mỹ bị giặc Pháp bắt chặt đầu ở bót Nhà Việc Mỹ Chánh năm 1946... Lần này, ba tôi không cho tôi trở về quê nữa, vì về ngoải mai mốt lớn lên tụi giặc nó bắt lính... Thế là tôi phải ở lại trong này, thành công dân Cà Mau từ đó.

Báo chí cách mạng Cà Mau góp phần động viên, cổ vũ kháng chiến

Báo chí cách mạng không những góp phần động viên, cổ vũ mà còn là “vũ khí sắc bén” trong các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, thống nhất đất nước. Lịch sử dân tộc Việt Nam là lịch sử của những cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước vĩ đại. Trong nhiều loại vũ khí chống chọi với quân thù, có một thứ vũ khí “thanh cao mà đắc lực”, “có sức mạnh hơn mười vạn quân”. Ðó là văn chương nghệ thuật, đặc biệt là văn chương, báo chí cách mạng Hồ Chí Minh.