Tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên phải cập cảng cá chỉ định là quy định bắt buộc theo Nghị định 26/2019/NĐ-CP, sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 37/2024/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật thuỷ sản năm 2017.
- “Số hoá” thống kê sản lượng khai thác thuỷ sản
- Phát hiện nhiều phương tiện sử dụng kích điện khai thác thuỷ sản trái phép
- Thủ tướng chỉ đạo tăng cường chống khai thác thủy sản bất hợp pháp IUU
Đây là điều kiện tiên quyết để các cơ quan chức năng thực hiện kiểm tra, kiểm soát hoạt động khai thác xa bờ, đặc biệt là giám sát việc vận hành thiết bị giám sát hành trình, cập nhật dữ liệu vào hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase). Đồng thời, xác nhận, chứng nhận và truy xuất nguồn gốc hải sản khai thác, đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp của hoạt động khai thác và bốc dỡ thủy sản và thực hiện các quy định về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU) một cách hiệu quả.
Xác định đây là nội dung trọng tâm trong thực hiện Luật Thủy sản và công tác chống khai thác IUU, Cà Mau đã triển khai hàng loạt giải pháp, từ đầu tư hạ tầng đến siết chặt quản lý tàu cá cập, rời cảng. Trong đó, Ban quản lý Các cảng cá, chính quyền các cấp và các lực lượng có liên quan đã phối hợp chặt siết chặt công tác quản lý tàu cá ra vào cảng cũng như kiểm tra chặt chẽ việc ghi chép nhật ký khai thác hải sản.
Hiện Cà Mau có đội tàu khai thác hùng hậu khoảng 4.438 tàu cá, trong đó 1.549 tàu có chiều dài từ 15 mét trở lên.
Với bờ biển dài, ngư trường rộng lớn nên khai thác thuỷ sản từ lâu đã trở một trong những lĩnh vực kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Hiện Cà Mau có đội tàu khai thác hùng hậu khoảng 5.281 tàu cá, trong đó 1.964 tàu có chiều dài từ 15 m trở lên hàng năm cung cấp cho thị trường hơn 350.000 tấn thuỷ sản các loại từ hoạt động khai thác. Theo đó, để phát huy và xây dựng nghề cá tiến tới hiện đại, bền vững cũng như thực hiện các khuyến nghị của EC, nhất là trong truy xuất nguồn gốc thủy sản tỉnh đã triển khai nhiều giải pháp từ đầu tư hạ tầng nghề cá đến công tác tuyên truyền, vận động.
Đến nay toàn tỉnh đã có nhiều cảng cá đang hoạt động. Trong đó, 4 cảng được công bố đủ điều kiện phục vụ tàu cá hoạt động vùng khơi cập cảng và xác nhận nguồn gốc thủy sản. Cụ thể, là cáng cá Sông Đốc, Rạch Gốc và Gành Hào là cảng chỉ định phục vụ xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thuỷ sản và tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 15 m trở lên cập, rời cảng theo quy định. Cùng với đó là việc vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử (eCDT), đã mang lại nhiều hiệu quả tích cực trong xác nhận nguồn gốc thuỷ sản.
Hiện đa phần các cửa biển lớn đều có Trạm kiểm soát Biên phòng, riêng các cửa biển nhỏ chưa có trạm kiểm soát biên phòng thì được thành lập các chốt kiểm tra, kiểm soát lưu động. Cùng với đó, tỉnh đã triển khai sử dụng phần mềm quản lý liên thông kiểm soát tàu cá nhằm đảm bảo khi tàu cá ra, vào cửa biển phải có sự kiểm soát của 3 lực lượng là Cảng cá, Văn phòng IUU và Trạm kiểm soát Biên phòng. Từ đó 100% tàu cá xuất, nhập bến tại các Trạm kiểm soát Biên phòng và tại Văn phòng IUU được kiểm tra, kiểm soát, tuyệt đối không để tàu cá chưa đủ điều kiện theo quy định ra biển hoạt động và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Ngoài ra, thống kê sản lượng thủy sản từ bến cá tư nhân được triển khai rộng rãi. Điều này cho thấy công tác tổ chức, giám sát khai thác tại cảng đã có chuyển biến rõ rệt.
Hiện nay việc thống kê sản lượng thủy sản từ bến cá tư nhân được triển khai rộng rãi bằng nhiều giải pháp.
Mặc dù đã đạt được nhiều kết quả nhất định song việc ra vào cảng để bốc dỡ hàng thuỷ sản khai thác vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế. Dù đã có nhiều cảng cá đang hoạt động nhưng công suất cũng chỉ có thể đáp ứng 350 tàu cập cảng mỗi ngày. Trong khi hoạt động khai thác theo con nước tức tàu cá sẽ ra vào cảng tập trung trong vài ngày.
Ông Tô Tấn Nghiệp, Phó Chủ tịch UBND xã Cái Đôi Vàm, chia sẻ, đã qua dù đã được đề xuất để nạo vét cửa biển Cái Đôi Vàm, tuy nhiên tiến độ thực hiện thời gian qua còn chậm, từ đó việc lưu thông tàu thuyền của bà con nơi đây còn gặp không ít khó khăn.
Cửa biển bị bồi lắng nhanh, hạ tầng giao thông chưa đáp ứng nhu cầu vận chuyển hàng hoá cũng đang là khó khăn chung của các ngư dân khi cho tàu cá ra vào các cảng, nhất là các cảng chỉ định. Để từng bước khắc phục những hạn chế này, tỉnh đã có Quyết định 1587/QÐ-UBND phê duyệt Ðề án đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng nghề cá đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Theo đó, mục tiêu đặt ra là đầu tư nâng cấp, xây dựng hoàn thành 13 cảng cá. Trong đó, một cảng cá loại I, 6 cảng cá loại II và 6 cảng cá loại III, nhằm nâng tổng sản lượng thuỷ sản qua cảng tại tỉnh Cà Mau đạt từ 193.000 tấn/năm.
Cửa biển Cái Đôi Vàm đang bị bồi lắng ảnh hưởng lớn đến việc ra vào của tàu công suất lớn.
Ngoài ra, đề án đặt ra mục tiêu các cửa biển, vùng nước neo đậu tàu thuyền trước cảng được nạo vét, khơi thông luồng vào cảng và khu neo đậu, đảm bảo an toàn cho tàu cá ra vào, cập cảng bốc dỡ hàng thuỷ sản khai thác và neo đậu tránh trú khi có dông bão xảy ra. Khi các mục tiêu của đề án được triển khai thực hiện hoàn thành sẽ nâng cao hiệu quả khai thác thuỷ sản, đáp ứng các yêu cầu trong công tác quản lý nghề cá, đặc biệt là hoạt động kiểm tra tàu cá, giám sát sản lượng bốc dỡ qua cảng, góp phần cho nghề khai thác thuỷ sản phát triển mạnh và bền vững.
Nguyễn Phú