ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ៥ គីឡូម៉ែត្រពីមណ្ឌលនៃសង្កាត់ Bạc Liêu (ចាស់) វត្តឃោសិតារាម (មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Cù Lao ឃុំ Hưng Hội) ប្រៀបបាននឹងសារមន្ទីរដែលរស់រវើកសម្រាប់ផ្នែកខាងសិល្បៈនៃស្ថាបត្យកម្ម Khmer ដែលត្រូវបានថែរក្សា និងអភិរក្សអស់រយៈពេលជាង ១៦០ ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។
នៅតាមជញ្ជាំងមានរូបចម្លាក់ជាច្រើនដែលបង្ហាញពីទស្សនវិជ្ជារបស់ព្រះពុទ្ធ។
ខាងមុខទីធ្លាវត្តរួមមានបណ្តាក្បាច់កម្លាក់ដ៏ល្អប្រណិត រួមទាំងសរាយដុះរាយលើក្បឿង បង្កើតបានជាទិដ្ឋភាពដ៏ស្រណោះស្រណោក ប៉ុន្តែបង្កប់ដោយភាពអាថ៌កំបាំងផងដែរ។
វត្តនេះត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងឆ្នាំ ១៨៦០ លើផ្ទៃដីទំហំ ៤ ហិកតា រួម ដូចជា៖ ព្រះវិហារ កុដិ ឧបដ្ឋានសាលា សាលារៀនអក្សរ Khmer និងសំណង់ផ្សេងៗមួយចំនួនទៀត។
ពេលដើរឆ្លងកាត់ខ្លោងទ្វារវត្ត ភ្ញៀវទេសចរនឹងចាប់អារម្មណ៍ដោយបានឃើញស្ថាបត្យកម្មដ៏ស្កឹមស្កៃ និងក្បាច់លម្អដ៏រស់រវើក។ សំណង់ទាំងនេះបានបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីលក្ខណៈនៃពុទ្ធសាសនាទក្ខិណានិកាយ ឆ្លងតាមរយៈដំបូលមានច្រើនជាន់ និងងកោង ដោយរូបបដិមារាប់រយដែលត្រូវបានរៀបចំរចនាបទយ៉ាងប៉ិនប្រសប់ទាំងក្នុងព្រះវិហារ និងក្រៅបរិវេណ។
ក្បាច់ផ្កាឈូកដ៏ស្រស់ស្រទន់នៅតាមព្រះវិហារ កុដិ សាលានិងលើសសរ បង្អួចជាដើម។ល។ ចំណែកតាមញ្ជាំងព្រះវិហារវិញ មានរូបចម្លាក់អណ្តែតដែលនិទានពីពុទ្ធប្រវត្តិ រឿងរ៉ាវនៃព្រះត្រៃបិដក បានបង្ហាញតាមរយៈទេពកោសល្យចម្លាក់ ហាក់ដូចជានាំអ្នកទេសចរណ៍ឱ្យត្រឡប់ទៅកាន់រឿងទេវកថានៃព្រះពុទ្ធសាសនារាប់ពាន់ឆ្នាំមុន។
នៅក្បែរព្រះវិហារមានព្រះពុទ្ធរូបធំមួយអង្គដាក់នៅលើកំពូលចេតិយដែលខ្ពស់ជាងគេ។
អ្វីដែលពិសេសនៅវត្តឃោសិតារាម មិនមែនត្រឹមតែស្ថាបត្យកម្មនោះទេ បណ្តាផ្តាំងគំនូរ និងរូបចម្លាក់ផ្សេងៗសុទ្ធតែជាផ្នែកមួយដ៏រស់រវើកផ្នែកខាងលក្ខណៈវប្បធម៌ខ្មែរ ដែលបង្ហាញពីជំនឿព្រះពុទ្ធសាសនាផង និងបង្ហាញពីទេពកោសល្យរបស់សិប្បករផងដែរ។ ដើម្បីបញ្ចប់ពីរបរចម្លាក់ក្បាច់ និងលម្អទាំងអស់ សិប្បករ Khmer បានរចនាយ៉ាងលំបាកអស់រយៈពេល ៤ ឆ្នាំ ដោយបានប្រមូលផ្តុំកម្លាំងកាយចិត្តដើម្បីជួសជុល និងបង្កើតសោភ័ណភាពដ៏ស្រស់ស្អាតនិងអាថ៌កំបាំងសម្រាប់វត្តផងដែរ។
ក្បាច់លម្អិតយ៉ាងប្រណិត ប៉ុន្តែនៅតែរក្សាបាននូវស្មារតី និងរចនាបទនៃស្ថាបត្យកម្មពិសេសរបស់វត្ត Khmer នៅតំបន់ Nam Bộ។
ក្រៅពីលន្លែងទេសចរណ៍ដូចជា៖ តំបន់ទេសចរណ៍ Nhà Mát តំបន់រំលឹកវិញ្ញាណក្ខន្ធតន្ត្រីករ Cao Văn Lầu ឬគេហដ្ឋាន Công Tử Bạc Liêu។ល។ វត្តឃោសិតារាមក៏ជាកន្លែងមួយសម្រាប់ថតរូប និងជាកន្លែងទេសចរណ៍បែបសាសនាដែលយុវជនជាច្រើននិយមចូលចិត្ត ពីព្រោះទីតាំងនេះនៅជិតមណ្ឌលសង្កាត់ Bạc Liêu។
នៅខាងមុខព្រះវិហារមានដងទង់ក្រពើពីរដែលខ្ពស់ជាង ៤០ ម៉ែត្រ។
នៅចំមណ្ឌលបរិយាកាសដ៏ស្ងប់ស្ងាត់ បរិសុទ្ធ និងមានសរាយដុះរាយនៅលើក្បឿងនីមួយៗ ការទស្សនាវត្តឃោសិតារាមពិតជានឹងនាំមកនូវបទពិសោធន៍ថ្មីៗ និងគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ជាច្រើន ដោយបន្សល់ទុកនូវការចងចាំដ៏ជ្រាលជ្រៅក្នុងចិត្តអ្នកទេសចរណ៍នៅពេលមានឱកាសបានមកទស្សនា និងគោលរពបូជា៕
Hữu Nghĩa