Thứ năm, 2-10-25 04:10:27
Cà Mau, 32°C/ 32°C - 33°C Icon thời tiết nắng
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

កែជួសជុលវត្តដែលមានអាយុកាល៤០០ឆ្នាំ

Báo Cà Mau Trà Vinh ជាខេត្តមួយដែលគេដឹងឮថាមានវត្តអារាម Khmer ច្រើនកុះករ។ ហើយក្នុងនោះដែលលេចធ្លោជាងគេគឺវត្តស្លែង ឬហៅថាស្លែងចាស់ មានទីតាំងស្ថិតនៅឃុំ Phước Hưng ស្រុក Trà Cú វត្តនេះមានអាយុកាលជិត៤០០ឆ្នាំដែរហើយ។

ភាពអស្ចារ្យនៃព្រះវិហារវត្តស្លែង ដំបូកលាបទឹកថ្នាំព័ណ៌ទឹកក្រូចលាយជាមួយព័ណ៌ប្រាក់ដ៏ស្រស់ស្អាត។

យោងតាមការនិទាន វត្តត្រូវបានកសាងក្នុងអំឡុងសតវត្ស៍ទី១៨ ដែលកសាងនៅខឿនដ៏ខ្ពស់ ដោយសរសឈើធម្មតា ដំបូលប្រក់ស្លឹក។ ឆ្លងកាត់រយៈកាលរាប់រយឆ្នាំ វត្តក៏មានសភាពទ្រុឌទ្រោម មិនអាចឆ្លើយតបតម្រូវការសកម្មភាពជំនឿសាសនារបស់ព្រះសង្ឃនិងមាមីងពុទ្ធបរិស័ទនៅភូមិភាគបានទៀត។

ហើយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ បន្ទាប់ពីត្រូវបានឆ្លងកាត់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវយ៉ាងលម្អិតតាមក្បួនខ្នាតនៃព្រះវិហារចាស់ វិស្វករ Phạm Ngọc Thiên Ân ក៏បានរចនាប្លង់តាមលក្ខណៈបែបថ្មីដ៏ចម្លែកអស្ចារ្យដែលគ្មានវត្តណាមួយអាចប្រៀបប្រដូចបានដូចសព្វថ្ងៃនេះឯង។

បណ្តាសមិទ្ធផលខាងក្នុងព្រះវិហារវត្តស្លែងកំពុងកសាងជិតបានសម្រេច។

វត្តត្រូវបានកសាងតាមក្បូរក្បាច់រចនាបែបទំនើប វត្តស្លែងចាស់ បន្ទាប់ពីបានឆ្លងកាត់ការជួសជុលក៏មានចំណាប់អារម្មណ៍ខុសប្លែកពីវត្តដទៃទៀតដែរ រួមមានលាបថ្នាំព័ណ៌ប្រាក់រំលេចជាមួយព័ណ៌ទឹកក្រូច នេះជាព័ណ៌ទាំងពីរដែលយើងតែងនិយមបានឃើញនៅតាមបណ្តាវត្តអារាមខ្មែរទាំងឡាយ។

គួយគន់ពីលើ ព្រះវិហារមានទ្រង់ទ្រាយហាក់បីដូចជាសត្វអណ្តើកកំពុងហែលលើផ្ទៃទឹក។ ពិសេស ខឿនព្រះវិហារនូវតែរក្សាភាពដើមដដែល ដោយមានរណ្តៅសីមាទាំង៩រណ្តៅដដែល រួមទាំងគ្រឿងសក្ការៈដែលមាមីងប្រជាពុទ្ធបរិស័ទបានដាក់ចូលទៅក្នុងទាំងខណៈពេលដែលព្រះវិហារទើបផ្តើមកសាងថ្មី។ នេះចាត់ទុកជាទ្រព្យធនដ៏មហិមាសម្រាប់វត្ត ក៏ដូចជាចំណុចដ៏សំខាន់មួយនៃការបូជាកំចាត់បង់នូវរាល់គ្រោះមហន្តរាយទាំងពួងនិងក្លាយជាអាថ៌កំបាំងសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរណ៍ទាំងឡាយមកសិក្សាស្រាវជ្រាវ។

ទាំង៤ជ្រុងជុំវិញព្រះវិហារគឺរូបចម្លាក់សត្វស្តេចដំរីសដែលបង្កប់ដោយអត្ថន័យស្តីពីការផ្តល់មកនូវក្តីសុខក្សេមក្សាន្ត។

ចំណែកខាងស្ថាបត្យកម្មវិញ វត្តតែងរក្សាបានល្អនូវលក្ខណៈវប្បធម៌ប្រពៃណីនៃពុទ្ធសាសនាគណៈមហានិកាយខ្មែរ។ ដំបូលខ្ពស់ អមដោយក្បូរក្បាច់រចនាយ៉ាងល្អប្រណិត។ ចំណុចសំខាន់របស់វត្តគឺមានរូបសម្លាក់សត្វស្តេចដំរី៤ក្បាល និងមានរូបព្រះបាទជ័យវរ័្មន័គង់ប្រថាប់លើខ្នងដំរីគ្រប់៤ជ្រុងនៃព្រះវិហារទៀតផង។ ព្រះវិហារមានសាងកាំជណ្តើរជាច្រើនកាំ ជុំវិញមានព្រះពុទ្ធបដិមាករ បង្កើតបានអាវកាសដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមទៀតផង។

នៅតាមកាំជណ្តើរព្រវិហារមានទាំងរូបចម្លាក់សត្វពស់នាគរាជដ៏ធំតែងយើងរាល់គ្នាតែងនិយមបានឃើញនៅតាមវត្តអារាម​ Khmer។

រហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន រាល់សមិទ្ធផលនៃសំណង់សាងសង់ព្រះវិហារវត្តស្លែងចាស់កំពុងជិតបានសម្រេច។ ឆ្លងកាត់រយៈកាលជាច្រើនជំនាន់ ថ្វីត្បិតតែមិនបានរក្សានូវភាពដើមទាំងស្រុងសម្រាប់ព្រះវិហារ តែជាមួយលក្ខណៈថ្មី និងភាពចម្លែកអស្ចារ្យរបស់វត្តរួមជាមួយតម្លៃវប្បធម៌ប្រពៃណីដែលបានថែរក្សានិងអភិរក្សជាយូរលង់ណាស់មកហើយនោះ ប្រាកដជាចំណុចដ៏ចំណាប់អារម្មណ៍សម្រាប់ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជិតឆ្ងាយជាក់ជាមិនខាន៕

 

Hữu Nghĩa

វត្ត Khmer: “សារមន្ទីររស់” នៅកណ្តាលភូមិស្រុក

សម្រាប់តំបន់ភោគផលដូចជាខេត្ត Cà Mau បណ្តាវត្ត Khmer ទាំងឡាយ មិនត្រឹមតែជាសំណង់សាសនាដ៏សក្តិសិទ្ធប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជា "សារមន្ទីររស់" ដ៏វិសេសវិសាល និងជាកន្លែងអភិរក្ស និងពង្រីកនូវព្រលឹងនៃអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌សម្រាប់បញ្ញវន្តគ្រាប់ជំនាន់ទៀតផង។

លក្ខណៈដ៏ប្រពៃនៃពិធីបុណ្យសែនដូនតា

ប្រព្រឹត្តឡើងចាប់ពីថ្ងៃ ១៤រោច ខែភទ្របទ រហូតដល់ ថ្ងៃ ១កើត ខែអាស្សុជ បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌសែនដូនតា ដែលជាពិធីបុណ្យប្រពៃណីដ៏ធំ និងមានអត្ថន័យសំខាន់មួយរបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ។

វត្តឃោសិតារាម - សារមន្ទីរសិល្បៈ

ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ៥ គីឡូម៉ែត្រពីមណ្ឌលនៃសង្កាត់ Bạc Liêu (ចាស់) វត្តឃោសិតារាម (មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Cù Lao ឃុំ Hưng Hội) ប្រៀបបាននឹងសារមន្ទីរដែលរស់រវើកសម្រាប់ផ្នែកខាងសិល្បៈនៃស្ថាបត្យកម្ម Khmer ដែលត្រូវបានថែរក្សា និងអភិរក្សអស់រយៈពេលជាង ១៦០ ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។

លក្ខណៈបុរាណនៃវត្តចម្ការត្រើយត្បូង (Láng Cát)

វត្តរតនារង្សី ចម្ការត្រើយត្បូង (Láng Cát) មានទីតាំងស្ថិតនៅសង្កាត់ Rạch Giá ខេត្ត An Giang ជាវត្ត Khmer បុរាណផងដែរសម្រាប់ខេត្ត An Giang។ វត្តត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាបេតិកភណ្ឌប្តវត្តិសាស្ត្រថ្នាក់ជាតិតាមសេចក្តីកំណត់លេខ ៩២១-QĐ/BT ចុះថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤។

ចលនាសង្គម ដើម្បីបម្រើសង្គមវិញ

ជនរួមជាតិ Hoa នៅ Cà Mau មានប្រមាណ ៦.២០០ គ្រួសារ ដោយមានប្រជាជនចំនួន ២៤.៦២៥ នាក់។ ជនជាតិ Hoaនៅទីនេះ បើទោះជាមិនច្រើនធៀបទៅនឹងខេត្តជិតខាងក៏ដោយ ប៉ុន្តែមានបញ្ញវន្ត គ្រូបង្រៀន និងពាណិជ្ជករយ៉ាងច្រើន។ ពួកគាត់មានស្មារតីសាមគ្គី ជួយឧបត្ថម្ភគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយរស់នៅយ៉ាងចុះសម្រុងជាមួយសហគមន៍ជនជាតិដទៃទៀត។

ទេសភាពវត្តពុតធ្លេចាស់ (Hoà Bình Cũ)

វត្តសិរីពោធិមង្គល ពុតធ្លេចាស់ (Hoà Bình Cũ) មានទីតាំងស្ថិតនៅទីរួមស្រុក A1 ឃុំ Hoà Bình ខេត្ត Cà Mau ជាវត្ត Khmer បុរាណមួយដែលត្រូវបានផ្តើមកសាងក្នុងឆ្នាំ ១៥៥៦។ នេះក៏ជាវត្តដែលមានសគុណលើបដិវត្តន៍ផងដែរ។ ថ្វីត្បិតតែបានឆ្លងកាត់ជាច្រើនសម័យកាលនៃប្រវត្តិសាស្ត្រក៏ដោយ វត្តពុតធ្លេចាស់នូវតែរក្សាបានតម្លៃផ្នែកខាងស្ថាបត្យកម្មបែបប្រពៃណីបុរាណ ព្រមទាំងក្លាយជាកន្លែកទេសចរណ៍ជំនឿសានសាដ៏សំខាន់ផងដែរសម្រាប់សហគម Khmer នៅភូមិភាគ។

អស្ចារ្យនៃស្ថាបត្យកម្មវត្ត Vĩnh Hưng

ទីក្រុង Cần Thơ ជាក្រុងមួយដែលភ្ជាប់ជាមួយប្រវត្តិសាស្ត្រ និងអត្តសញ្ញាវប្បធម៌ដ៏យូរឡុងណាស់មកហើយ។ នេះក៏ជាតំបន់ទីតាំងដែលសម្បូរដោយសំណង់ខាងសាសនានៃវត្តអារាមរបស់បណ្តាជនជាតិជាបងប្អូន Kinh - Khmer - Hoa ដ៏ល្បីរន្ទឺ មានដូចជា៖ វត្តស្រឡូង (Chén Kiểu) វត្តសំរោង វត្តលោកយាយ Thiên Hậu និងវត្ត Đất Sét រាល់វត្តនីមួយៗតែងមានលក្ខណៈស្ថាបត្យកម្មដ៏ពិសេសផ្ទាល់ខ្លួន និងមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំទៀតផង ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជិតឆ្ងាយមកគោរពបូជា និងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ក្នុងនោះមានវត្ត Vĩnh Hưng ផងដែរ។

បុណ្យ Vu Lan ជាពិធីសម្រាប់រំលឹក និងតបស្នងគុណ

បុណ្យ Vu Lan តាំងពីយូរណាស់មកហើយបានក្លាយជាពិធីបុណ្យវប្បធម៌ខាងព្រះពុទ្ធសាសនា និងជនជាតិ ដែលត្រូវបានចាត់តាំងក្នុងអំឡុងខែ៧ (ចន្ទគតិ) ជារៀងរាល់ឆ្នាំ សម្រាប់តបស្នងគុណឪពុកម្តាយ និងរំលឹកនឹកគុណបុព្វការីជនទាំងឡាយគ្រប់ជំនាន់ផងដែរ។

វត្តពងទឹកចាស់៖ ជិតមានព្រះវិហារថ្មី

វត្តមុនីសោភ័ណ ពងទឹកចាស់ ជាវត្ត Khmer បុរាណមួយក្នុងចំណោម ៧ វត្ត Khmer ដទៃទៀតរបស់ឃុំ Thạnh Trị (មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Tân Lợi ឃុំ Thạnh Trị ខេត្ត Cần Thơ)។ វត្តត្រូវបានកសាងក្នុងឆ្នាំ ១៨៣០ គិតមកទល់បច្ចុប្បន្ន វត្តក៍ឆ្លងកាត់ ១៣ ជំនាន់ចៅអធិការដែរហើយ។

ភ្លឺចិញ្ចាចនៃប្រពៃណីស្នេហាជាតិ

ជាប់ដងផ្លូវជាតិលេខ ៦៣ នៃភូមិលេខ៧ ឃុំ Tân Lộc មានតំបន់បេតិកភណ្ឌដ៏ពិសេសមួយ នោះគឺវត្តសិរីមានជ័យវង្សស្រង់ ក្របីឃ្លៀច (Cao Dân) ជាទីតាំងតម្កល់អធិដ្ឋាតុរបស់ព្រះសង្ឃមួយអង្គដែលបានពលីជីវិតនាសម័យសង្គ្រាមប្រឆាំងចក្រពតអាមេរិករំដោះទឹកដី ហើយត្រូវបានប្រជាជននិយមហៅថា “ចេតិយគោរពបូជាវិរៈបុព្វជិតអតីតព្រះឧបជ្ឈាយ៍ Hữu Nhem”។