Thứ năm, 2-10-25 03:06:03
Cà Mau, 32°C/ 32°C - 33°C Icon thời tiết nắng
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

វត្ត Khmer: “សារមន្ទីររស់” នៅកណ្តាលភូមិស្រុក

Báo Cà Mau សម្រាប់តំបន់ភោគផលដូចជាខេត្ត Cà Mau បណ្តាវត្ត Khmer ទាំងឡាយ មិនត្រឹមតែជាសំណង់សាសនាដ៏សក្តិសិទ្ធប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជា "សារមន្ទីររស់" ដ៏វិសេសវិសាល និងជាកន្លែងអភិរក្ស និងពង្រីកនូវព្រលឹងនៃអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌សម្រាប់បញ្ញវន្តគ្រាប់ជំនាន់ទៀតផង។

វត្ត Khmer គឺជាបេះដូងវប្បធម៌នៃភូមិស្រុកនីមួយៗ។ តាំងពីព្រះវិហារដ៏ស្កឹមស្កៃ រហូតដល់ឧបដ្ឋានសាលាយ៉ាងស្អាតស្អំសុទ្ធសឹងជាវណ្ណកម្មសិល្បៈប្រមូលផ្តុំផ្នែកខាងស្ថាបត្យកម្មទៀតផង។

មិនដូចសារមន្ទីរដ៏ស្ងប់ស្ងាត់ដែលមានវត្ថុបុរាណតាំងក្នុងទូកញ្ចក់នោះទេ វត្ត Khmer គឺជាបេះដូងវប្បធម៌នៃភូមិស្រុកនីមួយៗ។ រាល់សំណង់ទាំងអស់ តាំងពីព្រះវិហារដ៏ស្កឹមស្កៃ ឧបដ្ឋានសាលាដ៏ស្អាតស្អំរហូតដល់ចេតិយបុរាណ។ល។ គឺសុទ្ធតែជាវណ្ណកម្មផ្នែកខាងសិល្បៈ និងរចនាបថនៃស្ថាបត្យកម្មចម្លាក់ ព្រមទាំងវិចិត្រសិល្បៈដ៏ល្អឯកដែលតែងបានថែរក្សាពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់។

កន្លែងបណ្តុះភាសា និងសីលធម៌

ប្រសិនបើស្ថាបត្យកម្មជាផ្នែកមួយនៃ “រូបរាង” ដែលមើលឃើញនោះគឺភាសា និងអក្សរសាស្ត្រគឺជាផ្នែកនៃ “ព្រលឹង” ដ៏រស់រវើកសម្រាប់ផ្នែកខាងសារមន្ទីរដ៏ពិសេស។

បណ្តាថ្នាក់រៀនបែបនេះ មិនត្រឹមបង្រៀនខាងអក្សរសាស្ត្រប៉ុណ្ណោះទេ​ថែមទាំងបានបង្រៀនប្អូនៗខាងសីលធម៌ និងភាពកត្តញ្ញូ ព្រមទាំងការសាមគ្គី និងការរស់នៅយ៉ាងមានរបៀបរៀបរយទៀតផង។

ចំពោះជនរួមជាតិ Khmer វត្តអារាមគឺជាមជ្ឈមណ្ឌលប្រជុំជីវភាពវប្បធម៌សហគមន៍។ ដូច្នេះហើយទើបរាល់សកម្មភាពវប្បធម៌របស់ជនជាតិ Khmer សុទ្ធតែត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្នុងវត្ត។

គិតគូរពីបញ្ហានេះ ព្រះឧបជ្ឈាយ៍ Tăng Sa Vong ចៅអធិការវត្ត បុប្ផារាម ខ្វែងបបែលខាងជើង (Cái Giá Chót) ឃុំ Hưng Hội តែងមានព្រះទ័យគិតថា៖ "ក្រៅពីការគិតគូរកសាងវត្តអារាម ប្រសិនបើយើងជួយកូនចៅខ្មែរឱ្យរៀនសូត្រចេះដឹង ក្លាយជាមនុស្សមានប្រយោជន៍ក៏ជាកិត្តិយសសម្រាប់ជនជាតិយើងផងដែរ"។ គំនិតនេះបានបង្ហាញជាក់ច្បាស់ពីចក្ខុវិស័យដ៏ជ្រាលជ្រៅសម្រាប់ខាងការអភិរក្សវប្បធម៌ផ្តើមពីឫសគល់ ហើយវាក៏ជាការវិនិយោគសម្រាប់អនាគតរបស់កូន Khmer គ្រប់េះជំនាន់ផងដែរ។

មជ្ឈមណ្ឌលនៃជីវភាពវប្បធម៌សហគមន៍

វត្តអារាមមិនត្រឹមតែរក្សាទុកនូវស្លាកស្នាមនៃអតីតកាលប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាកន្លែងដែលបច្ចុប្បន្នកាលប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរស់រវើកទៀតផង។ រាល់សកម្មភាពសហគមន៍ តាំងពីពិធីបុណ្យប្រពៃណី តន្ត្រីបុរាណជាតិរហូតដល់ការជួបជុំរបស់ប្រជាជនសុទ្ធតែត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅក្នុងវត្ត។ អាស្រ័យបរិយាកាសនេះហើយដែលបង្កើតជាខ្សែសង្វាក់សូន្យ រូបសម្រាប់តភ្ជាប់រវាងមនុស្សគ្រប់គ្នាក្នុងភូមិស្រុក។

បច្ចុប្បន្ន វត្ត Khmer ជាច្រើនលើភូមិសាស្ត្រខេត្តបាននិងកំពុងបានរួមចំណែកក្នុងការអភិរក្ស និងពង្រីកផ្សាយខាងប្រភេទភ្លេងពិណពាទ្យយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។

ផ្តើមពីស្ថាបត្យកម្ម ភាសា រហូតដល់ពិធីបុណ្យទានផ្សេងៗ វត្តអារាម Khmer គឺជា “សារមន្ទីររស់” ដែលបងប្អូនប្រជាជនគ្រប់រូបរូបសុទ្ធសឹងជា “ពិធីករ” ហើយរាល់កិច្ចប្រជុំជីវភាពគឺជា “វត្ថុតាំងពិពណ៌”  ដ៏រស់រវើក។ អាស្រ័យ “សារមន្ទីរ” ដ៏ពិសេសនេះហើយ ទើបអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ដ៏វិសេសវិសាលរបស់ជនរួមជាតិ Khmer នៅខេត្ត Cà Mau និយាយដោយឡែក  និងទូទាំងប្រទេសនិយាយរួម តែងត្រូវបានអភិរក្ស រួមចំណែកធ្វើឱ្យសម្បូរបែបថែមទៀតផ្នែកខាងវប្បធម៌ចម្រុះរបស់ជនជាតិទាំង ៥៤ ជាបងប្អូន៕

Đờ Ni - Danh Điệp

វត្ត Khmer: “សារមន្ទីររស់” នៅកណ្តាលភូមិស្រុក

សម្រាប់តំបន់ភោគផលដូចជាខេត្ត Cà Mau បណ្តាវត្ត Khmer ទាំងឡាយ មិនត្រឹមតែជាសំណង់សាសនាដ៏សក្តិសិទ្ធប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជា "សារមន្ទីររស់" ដ៏វិសេសវិសាល និងជាកន្លែងអភិរក្ស និងពង្រីកនូវព្រលឹងនៃអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌សម្រាប់បញ្ញវន្តគ្រាប់ជំនាន់ទៀតផង។

លក្ខណៈដ៏ប្រពៃនៃពិធីបុណ្យសែនដូនតា

ប្រព្រឹត្តឡើងចាប់ពីថ្ងៃ ១៤រោច ខែភទ្របទ រហូតដល់ ថ្ងៃ ១កើត ខែអាស្សុជ បុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌសែនដូនតា ដែលជាពិធីបុណ្យប្រពៃណីដ៏ធំ និងមានអត្ថន័យសំខាន់មួយរបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer Nam Bộ។

វត្តឃោសិតារាម - សារមន្ទីរសិល្បៈ

ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រហែល ៥ គីឡូម៉ែត្រពីមណ្ឌលនៃសង្កាត់ Bạc Liêu (ចាស់) វត្តឃោសិតារាម (មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Cù Lao ឃុំ Hưng Hội) ប្រៀបបាននឹងសារមន្ទីរដែលរស់រវើកសម្រាប់ផ្នែកខាងសិល្បៈនៃស្ថាបត្យកម្ម Khmer ដែលត្រូវបានថែរក្សា និងអភិរក្សអស់រយៈពេលជាង ១៦០ ឆ្នាំកន្លងមកហើយ។

លក្ខណៈបុរាណនៃវត្តចម្ការត្រើយត្បូង (Láng Cát)

វត្តរតនារង្សី ចម្ការត្រើយត្បូង (Láng Cát) មានទីតាំងស្ថិតនៅសង្កាត់ Rạch Giá ខេត្ត An Giang ជាវត្ត Khmer បុរាណផងដែរសម្រាប់ខេត្ត An Giang។ វត្តត្រូវបានទទួលស្គាល់ជាបេតិកភណ្ឌប្តវត្តិសាស្ត្រថ្នាក់ជាតិតាមសេចក្តីកំណត់លេខ ៩២១-QĐ/BT ចុះថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៤។

ចលនាសង្គម ដើម្បីបម្រើសង្គមវិញ

ជនរួមជាតិ Hoa នៅ Cà Mau មានប្រមាណ ៦.២០០ គ្រួសារ ដោយមានប្រជាជនចំនួន ២៤.៦២៥ នាក់។ ជនជាតិ Hoaនៅទីនេះ បើទោះជាមិនច្រើនធៀបទៅនឹងខេត្តជិតខាងក៏ដោយ ប៉ុន្តែមានបញ្ញវន្ត គ្រូបង្រៀន និងពាណិជ្ជករយ៉ាងច្រើន។ ពួកគាត់មានស្មារតីសាមគ្គី ជួយឧបត្ថម្ភគ្នាទៅវិញទៅមក ហើយរស់នៅយ៉ាងចុះសម្រុងជាមួយសហគមន៍ជនជាតិដទៃទៀត។

ទេសភាពវត្តពុតធ្លេចាស់ (Hoà Bình Cũ)

វត្តសិរីពោធិមង្គល ពុតធ្លេចាស់ (Hoà Bình Cũ) មានទីតាំងស្ថិតនៅទីរួមស្រុក A1 ឃុំ Hoà Bình ខេត្ត Cà Mau ជាវត្ត Khmer បុរាណមួយដែលត្រូវបានផ្តើមកសាងក្នុងឆ្នាំ ១៥៥៦។ នេះក៏ជាវត្តដែលមានសគុណលើបដិវត្តន៍ផងដែរ។ ថ្វីត្បិតតែបានឆ្លងកាត់ជាច្រើនសម័យកាលនៃប្រវត្តិសាស្ត្រក៏ដោយ វត្តពុតធ្លេចាស់នូវតែរក្សាបានតម្លៃផ្នែកខាងស្ថាបត្យកម្មបែបប្រពៃណីបុរាណ ព្រមទាំងក្លាយជាកន្លែកទេសចរណ៍ជំនឿសានសាដ៏សំខាន់ផងដែរសម្រាប់សហគម Khmer នៅភូមិភាគ។

អស្ចារ្យនៃស្ថាបត្យកម្មវត្ត Vĩnh Hưng

ទីក្រុង Cần Thơ ជាក្រុងមួយដែលភ្ជាប់ជាមួយប្រវត្តិសាស្ត្រ និងអត្តសញ្ញាវប្បធម៌ដ៏យូរឡុងណាស់មកហើយ។ នេះក៏ជាតំបន់ទីតាំងដែលសម្បូរដោយសំណង់ខាងសាសនានៃវត្តអារាមរបស់បណ្តាជនជាតិជាបងប្អូន Kinh - Khmer - Hoa ដ៏ល្បីរន្ទឺ មានដូចជា៖ វត្តស្រឡូង (Chén Kiểu) វត្តសំរោង វត្តលោកយាយ Thiên Hậu និងវត្ត Đất Sét រាល់វត្តនីមួយៗតែងមានលក្ខណៈស្ថាបត្យកម្មដ៏ពិសេសផ្ទាល់ខ្លួន និងមានអាយុកាលរាប់រយឆ្នាំទៀតផង ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរណ៍ជិតឆ្ងាយមកគោរពបូជា និងសិក្សាស្រាវជ្រាវ ក្នុងនោះមានវត្ត Vĩnh Hưng ផងដែរ។

បុណ្យ Vu Lan ជាពិធីសម្រាប់រំលឹក និងតបស្នងគុណ

បុណ្យ Vu Lan តាំងពីយូរណាស់មកហើយបានក្លាយជាពិធីបុណ្យវប្បធម៌ខាងព្រះពុទ្ធសាសនា និងជនជាតិ ដែលត្រូវបានចាត់តាំងក្នុងអំឡុងខែ៧ (ចន្ទគតិ) ជារៀងរាល់ឆ្នាំ សម្រាប់តបស្នងគុណឪពុកម្តាយ និងរំលឹកនឹកគុណបុព្វការីជនទាំងឡាយគ្រប់ជំនាន់ផងដែរ។

វត្តពងទឹកចាស់៖ ជិតមានព្រះវិហារថ្មី

វត្តមុនីសោភ័ណ ពងទឹកចាស់ ជាវត្ត Khmer បុរាណមួយក្នុងចំណោម ៧ វត្ត Khmer ដទៃទៀតរបស់ឃុំ Thạnh Trị (មានទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ Tân Lợi ឃុំ Thạnh Trị ខេត្ត Cần Thơ)។ វត្តត្រូវបានកសាងក្នុងឆ្នាំ ១៨៣០ គិតមកទល់បច្ចុប្បន្ន វត្តក៍ឆ្លងកាត់ ១៣ ជំនាន់ចៅអធិការដែរហើយ។

ភ្លឺចិញ្ចាចនៃប្រពៃណីស្នេហាជាតិ

ជាប់ដងផ្លូវជាតិលេខ ៦៣ នៃភូមិលេខ៧ ឃុំ Tân Lộc មានតំបន់បេតិកភណ្ឌដ៏ពិសេសមួយ នោះគឺវត្តសិរីមានជ័យវង្សស្រង់ ក្របីឃ្លៀច (Cao Dân) ជាទីតាំងតម្កល់អធិដ្ឋាតុរបស់ព្រះសង្ឃមួយអង្គដែលបានពលីជីវិតនាសម័យសង្គ្រាមប្រឆាំងចក្រពតអាមេរិករំដោះទឹកដី ហើយត្រូវបានប្រជាជននិយមហៅថា “ចេតិយគោរពបូជាវិរៈបុព្វជិតអតីតព្រះឧបជ្ឈាយ៍ Hữu Nhem”។