សម្រាប់តំបន់ភោគផលដូចជាខេត្ត Cà Mau បណ្តាវត្ត Khmer ទាំងឡាយ មិនត្រឹមតែជាសំណង់សាសនាដ៏សក្តិសិទ្ធប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជា "សារមន្ទីររស់" ដ៏វិសេសវិសាល និងជាកន្លែងអភិរក្ស និងពង្រីកនូវព្រលឹងនៃអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌សម្រាប់បញ្ញវន្តគ្រាប់ជំនាន់ទៀតផង។
វត្ត Khmer គឺជាបេះដូងវប្បធម៌នៃភូមិស្រុកនីមួយៗ។ តាំងពីព្រះវិហារដ៏ស្កឹមស្កៃ រហូតដល់ឧបដ្ឋានសាលាយ៉ាងស្អាតស្អំសុទ្ធសឹងជាវណ្ណកម្មសិល្បៈប្រមូលផ្តុំផ្នែកខាងស្ថាបត្យកម្មទៀតផង។
មិនដូចសារមន្ទីរដ៏ស្ងប់ស្ងាត់ដែលមានវត្ថុបុរាណតាំងក្នុងទូកញ្ចក់នោះទេ វត្ត Khmer គឺជាបេះដូងវប្បធម៌នៃភូមិស្រុកនីមួយៗ។ រាល់សំណង់ទាំងអស់ តាំងពីព្រះវិហារដ៏ស្កឹមស្កៃ ឧបដ្ឋានសាលាដ៏ស្អាតស្អំរហូតដល់ចេតិយបុរាណ។ល។ គឺសុទ្ធតែជាវណ្ណកម្មផ្នែកខាងសិល្បៈ និងរចនាបថនៃស្ថាបត្យកម្មចម្លាក់ ព្រមទាំងវិចិត្រសិល្បៈដ៏ល្អឯកដែលតែងបានថែរក្សាពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់។
កន្លែងបណ្តុះភាសា និងសីលធម៌
ប្រសិនបើស្ថាបត្យកម្មជាផ្នែកមួយនៃ “រូបរាង” ដែលមើលឃើញនោះគឺភាសា និងអក្សរសាស្ត្រគឺជាផ្នែកនៃ “ព្រលឹង” ដ៏រស់រវើកសម្រាប់ផ្នែកខាងសារមន្ទីរដ៏ពិសេស។
បណ្តាថ្នាក់រៀនបែបនេះ មិនត្រឹមបង្រៀនខាងអក្សរសាស្ត្រប៉ុណ្ណោះទេថែមទាំងបានបង្រៀនប្អូនៗខាងសីលធម៌ និងភាពកត្តញ្ញូ ព្រមទាំងការសាមគ្គី និងការរស់នៅយ៉ាងមានរបៀបរៀបរយទៀតផង។
ចំពោះជនរួមជាតិ Khmer វត្តអារាមគឺជាមជ្ឈមណ្ឌលប្រជុំជីវភាពវប្បធម៌សហគមន៍។ ដូច្នេះហើយទើបរាល់សកម្មភាពវប្បធម៌របស់ជនជាតិ Khmer សុទ្ធតែត្រូវបានប្រព្រឹត្តឡើងនៅក្នុងវត្ត។
គិតគូរពីបញ្ហានេះ ព្រះឧបជ្ឈាយ៍ Tăng Sa Vong ចៅអធិការវត្ត បុប្ផារាម ខ្វែងបបែលខាងជើង (Cái Giá Chót) ឃុំ Hưng Hội តែងមានព្រះទ័យគិតថា៖ "ក្រៅពីការគិតគូរកសាងវត្តអារាម ប្រសិនបើយើងជួយកូនចៅខ្មែរឱ្យរៀនសូត្រចេះដឹង ក្លាយជាមនុស្សមានប្រយោជន៍ក៏ជាកិត្តិយសសម្រាប់ជនជាតិយើងផងដែរ"។ គំនិតនេះបានបង្ហាញជាក់ច្បាស់ពីចក្ខុវិស័យដ៏ជ្រាលជ្រៅសម្រាប់ខាងការអភិរក្សវប្បធម៌ផ្តើមពីឫសគល់ ហើយវាក៏ជាការវិនិយោគសម្រាប់អនាគតរបស់កូន Khmer គ្រប់េះជំនាន់ផងដែរ។
មជ្ឈមណ្ឌលនៃជីវភាពវប្បធម៌សហគមន៍
វត្តអារាមមិនត្រឹមតែរក្សាទុកនូវស្លាកស្នាមនៃអតីតកាលប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាកន្លែងដែលបច្ចុប្បន្នកាលប្រព្រឹត្តទៅយ៉ាងរស់រវើកទៀតផង។ រាល់សកម្មភាពសហគមន៍ តាំងពីពិធីបុណ្យប្រពៃណី តន្ត្រីបុរាណជាតិរហូតដល់ការជួបជុំរបស់ប្រជាជនសុទ្ធតែត្រូវបានប្រារព្ធឡើងនៅក្នុងវត្ត។ អាស្រ័យបរិយាកាសនេះហើយដែលបង្កើតជាខ្សែសង្វាក់សូន្យ រូបសម្រាប់តភ្ជាប់រវាងមនុស្សគ្រប់គ្នាក្នុងភូមិស្រុក។
បច្ចុប្បន្ន វត្ត Khmer ជាច្រើនលើភូមិសាស្ត្រខេត្តបាននិងកំពុងបានរួមចំណែកក្នុងការអភិរក្ស និងពង្រីកផ្សាយខាងប្រភេទភ្លេងពិណពាទ្យយ៉ាងមានប្រសិទ្ធភាព។
ផ្តើមពីស្ថាបត្យកម្ម ភាសា រហូតដល់ពិធីបុណ្យទានផ្សេងៗ វត្តអារាម Khmer គឺជា “សារមន្ទីររស់” ដែលបងប្អូនប្រជាជនគ្រប់រូបរូបសុទ្ធសឹងជា “ពិធីករ” ហើយរាល់កិច្ចប្រជុំជីវភាពគឺជា “វត្ថុតាំងពិពណ៌” ដ៏រស់រវើក។ អាស្រ័យ “សារមន្ទីរ” ដ៏ពិសេសនេះហើយ ទើបអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ដ៏វិសេសវិសាលរបស់ជនរួមជាតិ Khmer នៅខេត្ត Cà Mau និយាយដោយឡែក និងទូទាំងប្រទេសនិយាយរួម តែងត្រូវបានអភិរក្ស រួមចំណែកធ្វើឱ្យសម្បូរបែបថែមទៀតផ្នែកខាងវប្បធម៌ចម្រុះរបស់ជនជាតិទាំង ៥៤ ជាបងប្អូន៕
Đờ Ni - Danh Điệp