Cà Mau ជាតំបន់ចុងប៉ូចខាងត្បូងរបស់ប្រទេស ត្រូវបានបង្កើតមុននេះជាង៣០០ឆ្នាំមកហើយ។ នៅលើតំបន់ដែនដីដ៏សម្បូរភោគផលនេះ មានខឿនវប្បធម៌ Khmer អភិវឌ្ឍន៍យ៉ាងសកម្មដែលពេញដោយលក្ខណៈវប្បធម៌ដាច់ដោយឡែករបស់ខ្លួន។ ក្នុងនោះ ព្រះពុទ្ធសាសនាមានតួនាទីសំខាន់ខ្លាំងណាស់ក្នុងជីវភាពរស់នៅរបស់បងប្អូនជនរួមជាតិ Khmer។
បេតិកភណ្ឌសិល្បៈស្ថាបត្យកម្មនៃវត្តគម្ពីរសាគរ ព្រែកជ្រៅ (Xiêm Cán) ស្ថិតនៅសង្កាត់ Hiệp Thành ដែលជាវត្ត Khmer បុរាណដ៏ល្បីឈ្មោះរបស់ខេត្ត Cà Mau ជាតំបន់ទេសចរណ៍សម្រាប់ពុទ្ធបរិស័ទជិតឆ្ងាយអញ្ជើញមកទស្សនា និងគោរពបូជា។
ហោត្រៃវត្តគម្ពីរសាគរ ព្រែកជ្រៅ (Xiêm Cán) ប្រកបដោយក្បូរក្បាច់រាចនាយ៉ាងល្អប្រណិត។
បេតិកភណ្ឌប្រវត្តិសាស្ត្រថ្នាក់ខេត្តនៃវត្តសិរីមង្គល ជ្រុងខ្មែរ (Rạch Giồng) ឃុំ Hồ Thị Kỷ ជាកន្លែងប្រារព្ធចាត់តាំងនៅរាល់បណ្ពាពិធីកិច្ចសាសនាដ៏សំខាន់ៗមានដូចជាពិធីស្រង់ព្រះជាដើម
បច្ចុប្បន្ន ខេត្ត Cà Mau មានវត្ត Khmer ទាំងអស់ ២៩ វត្ត និងសាលាឆទានចំនួន ១៧ ខ្នង។ ក្នុងនោះក៏មានវត្តបុរាណ Khmer ជាច្រើនដែលបានទទួលស្គាល់ជាបេតិកភណ្ឌថ្នាក់ខេត្ត និងថ្នាក់ជាតិដែលសម្បូរស្ថាបត្យកម្មដ៏អស្ចារ្យ។ ដែលឆ្នើមជាងគេមានដូចជា៖ វត្តវង្សស្រង់ ក្របីឃ្លៀច (Cao Dân), វត្តកោះធំ (Kos Thum), (បេតិកភណ្ឌជាតិ) ចំណែកថ្នាក់ខេត្តរួមមានដូចជាវត្ត គម្ពីរសាគរ ព្រែកជ្រៅ (Xiêm Cán), វត្តបុប្ផារាម ខ្វែងបបែលចាស់ (Cái Giá Chót), វត្តសិរីវង្សាជយារាម ខ្វែងដង្ហិត (Đìa Muồn), វត្តសិរីមង្គល ជ្រុងខ្មែរ (Rạch Giồng), វត្តសិរីវង្សា ញ៉ាម៉ាយ (Tam Hiệp)... រួមជាមួយបណ្តាវត្តបុរាណៗជាច្រើនទៀតដែលសម្បូរដោយស្ថាបត្យកម្មដ៏ពិសេស និងស្រស់ស្អាតដូចជា៖ វត្តឃោសិតារាម (chùa Đầu), វត្តមុនីវង្សា បុប្ផារាម ទឹកខ្មៅ (phường 1, Cà Mau) ... ប្រកបដោយលក្ខណៈវប្បធម៌ជាតិ។
បេតិកភណ្ឌថ្នាក់ជាតិនៃវត្តវង្សស្រង់ ក្របីឃ្លៀច (Cao Dân) ស្ថិតនៅឃុំ Tân Lộc ក៏ជាកន្លែងសម្រាប់ចាត់តាំងសកម្មភាពបុណ្យទាន បង្កើតបានបរិយាកាសសប្បាយរីករាយទៀតផង។
ភាពអស្ចា្យនៃស្ថាបត្យកម្មវត្តមុនីវង្សា បុប្ផារាម សង្កាត់ An Xuyên ខេត្ត Cà Mau។
ក្នុងដំណើរការសកម្មភាពសាសនា និងជំនឿប្រពៃណីរបស់ជនរួមជាតិ Khmer វត្តអារាមគឺជាមណ្ឌលអប់រំ វប្បធម៌ សកម្មភាពសហគមន៍។ នេះក៏ជាទីតាំងសម្រាប់ចាត់តាំងបណ្តាពិធីបុណ្យទានធំៗ បង្កើតបានបរិយាកាសដ៏ឱឡារិកអធឹកអធម។ ផ្តើមពីនោះ ចំណងមិត្តភាពរវាងអ្នកភូមិផងរបងជាមួយក៏កាន់តែស្និទ្ធស្នាលថែមទៀត៕
Huỳnh Lâm