ĐT: 0939.923988
Thứ sáu, 6-12-24 09:38:50
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

HƯỚNG TỚI KỶ NIỆM 70 NĂM SỰ KIỆN TẬP KẾT RA BẮC (1954-2024)

Cây vú sữa miền Nam - Một biểu tượng tấm lòng

Báo Cà Mau Cây vú sữa miền Nam là một huyền sử bật nổi giữa muôn vàn câu chuyện về tình cảm miền Nam đối với lãnh tụ Hồ Chí Minh kính yêu. Ðó là một sự thật hồn nhiên của cuộc sống bảo vệ Tổ quốc, nhưng nó kỳ diệu là câu chuyện diễn ra trong lúc ta chuyển quân tập kết.

Tranh ghép gốm tại Bia tưởng niệm “Cây vú sữa là biểu tượng tấm lòng sắt son của người dân miền Nam dành cho Bác Hồ”, thuộc Ấp  10, xã Trí Phải, huyện Thới Bình. Tranh: LÝ CAO TẤN

Vừa chào đón hoà bình, vui mừng chiến thắng Ðiện Biên Phủ, lại âu lo đất nước bị kẻ thù chia cắt lâu dài, Nam Bộ với 13 triệu người ra sức chiến đấu, mong ngày thắng lợi rước Bác vào Nam. Nhưng vĩ tuyến 17 và dòng Bến Hải là ranh giới tạm thời chia đôi đất nước, miền Nam chưa thể gặp mặt Bác Hồ, cây vú sữa xuất hiện là một chi tiết sinh động làm cho sự cách biệt ấy gần gũi lại, mang ý nghĩa thiêng liêng. Cây vú sữa đã cùng các anh bộ đội, cán bộ, xuống tàu vượt trùng dương sóng gió, lên bến Sầm Sơn đúng ngày mùng Một tết Ðinh Mùi (24/1/1955). Ðồng chí Nguyễn Văn Kỉnh, nguyên Uỷ viên Thường vụ Trung ương Cục miền Nam, lên xe lửa ra Hà Nội, ngày mùng Hai Tết, thay mặt cho đồng bào, đồng chí miền Nam dâng tặng Bác Hồ cây vú sữa. Bác xúc động vô cùng, vì biết rằng đây là cây vú sữa nơi cuối trời Tổ quốc, Bác hằng mong ước vào thăm.

Trong vườn Phủ Chủ tịch, chính Bác Hồ trồng và chăm sóc cây vú sữa miền Nam. Phim ảnh mô tả Bác tưới cây vú sữa mỗi ban mai, chiều hôm, đã được gởi vào tận Cà Mau - Tây Nam Bộ. Bác từng nói: “Thấy cây như thấy đồng bào miền Nam..." làm các má, các chị trong Nam xúc động rơi nước mắt, nhờ bộ phận nhiếp ảnh Tây Nam Bộ nhân bản ra nhiều ảnh Bác Hồ bên cây vú sữa, mang về khắp nơi. Khi cây bị đẹt,  không phát triển, Bác bứng lên, trồng lại chỗ khác, tạo môi sinh cho cây khoẻ mạnh. Mùa đông, thương cây vú sữa lạnh lẽo, Bác lấy giẻ và giấy xốp bọc ấm thân cây. Bác vui mừng khi cây có trái và băn khoăn sao trái không to bằng vú sữa miền Nam. Cây vú sữa miền Nam được 15 tuổi thì Bác qua đời. Sau ngày thống nhất đất nước, các anh bảo vệ Phủ Chủ tịch thể theo ý Bác lúc sanh tiền, chiết một nhánh từ cây vú sữa miền Nam, gởi về xã Trí Phải, huyện Thới Bình - Cà Mau - nơi xuất xứ cây vú sữa mẹ ở vườn Bác - Hà Nội.

Tại Ðền thờ Bác ở xã Trí Phải (nay là xã Trí Lực), cây vú sữa quà tặng đã vươn lên cao lớn, cành nhánh sum suê, che mát sân đền, chim thường đến hót. Các cháu thiếu nhi khăn quàng đỏ thích đến ca múa dưới gốc cây xanh tươi, vì tưởng như có Bác bên mình.

Về sự kiện này, văn thơ, nhạc, phim đã tập trung thể hiện khá nhiều hơn nửa thế kỷ qua. Nhiều ý kiến khác nhau chung quanh cây vú sữa huyền thoại. Huyện uỷ và Uỷ ban Nhân dân huyện Thới Bình cùng các cơ quan chức năng tỉnh Cà Mau đã khảo sát, đối chiếu tư liệu, gặp nhiều nhân chứng lịch sử, tìm cội nguồn cây vú sữa, do má Lê Thị Sảnh (xã Trí Phải) bứng cây con để trong cái bình tích nhỏ, nhờ các đồng chí bộ đội tập kết ra Bắc, mang tận Hà Nội kính tặng Cụ Hồ.

Qua đường nét cơ bản này, nhiều loại hình văn nghệ, đặc biệt là sách, báo, phim tài liệu nghệ thuật đã dựng lên nhiều tác phẩm có giá trị, tôn vinh cây vú sữa miền Nam thành kỷ vật thiêng liêng mang dấu ấn tập kết và tình yêu lãnh tụ, với chu kỳ Nam ra Bắc - Bắc về Nam hoàn mỹ như bài ca nhiều điệp khúc. Bên mộ má Sảnh, một tấm bia được dựng lên, hàm xúc nội dung sâu thẳm về một cây vú sữa, rợp bóng cả hai miền.

Cây vú sữa được ai mang xuống tàu Kilinxky, hoặc tàu Arkhangen, hoặc tàu Strasvobol? Ai là người dùng nước uống, tưới cho vú sữa con được sống để cùng vượt đại dương ra Bắc...? Và cây vú sữa được cưu mang trong chiếc bình tích con sứt vòi hay được đặt trong chiếc thùng cây? Ôi, hành trình của cây vú sữa miền Nam quá nhiều chi tiết và hầu như từ ngày vú sữa thành danh tới nay, câu chuyện cây vú sữa trở nên phong phú, như thân cây trổ bao nhiêu là cành nhánh. Nhưng chung quy cây vú sữa là một biểu hiện tấm lòng Cà Mau với Bác Hồ và tấm lòng Bác Hồ với miền Nam./.

 

Nguyễn Bá

 

Mạch nguồn giáo dục kháng chiến

Nhìn vào lịch sử cách mạng của vùng đất Cà Mau trong thời đại Hồ Chí Minh, có thể nhận thấy những điều rất đặc biệt về giáo dục trong kháng chiến. Sự nghiệp giáo dục những thế hệ “hạt giống đỏ” cách mạng kế cận luôn là công việc hệ trọng mà Bác Hồ và Ðảng ta luôn đặc biệt quan tâm gắn liền với mục tiêu thiêng liêng của sự nghiệp cách mạng là chiến thắng giặc thù, giành lại hoà bình, thống nhất và xây dựng, phát triển đất nước. Xuyên suốt 2 cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc, Cà Mau trở thành chiếc nôi giáo dục kháng chiến Nam Bộ và đã hoàn thành vẻ vang sứ mệnh được giao phó.

Hẹn một ngày về

Từ nhiều tháng trước, các cựu học sinh miền Nam (HSMN) ở TP Hồ Chí Minh đã háo hức hẹn nhau cùng về Sông Ðốc - Cà Mau, dự Kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc, dù trong số ấy không phải ai cũng ra đi từ bến Sông Ðốc. Về với Sông Ðốc - Cà Mau, về với sự kiện mà 70 năm trước được xem là mốc khởi nguồn của các trường HSMN trên đất Bắc, với các cựu HSMN, thêm một lần nữa được tắm mình trong ký ức buồn vui của quãng đời tuổi thơ vắng mẹ, thiếu cha đầy khắc khoải nhớ thương, nhưng cũng rất đỗi tự hào.

Tri ân Cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt

Ngày 23/11 hằng năm không chỉ là ngày kỷ niệm cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ - mốc son trong lịch sử đấu tranh cách mạng bất khuất của dân tộc Việt Nam, mà còn là ngày sinh của cố Thủ tướng Chính phủ Võ Văn Kiệt.

Một biên khảo sống động về đất Nam Bộ của Nhà văn Phan Trung Nghĩa

Những trang cuối bài này, tôi lược trích bài ký tự thuật về cuộc họp mặt và bữa cơm thân mật của các nhà báo Bạc Liêu - Cà Mau với tên tuổi Phạm Văn Tri, Nguyễn Minh Chánh, Nguyễn Bé..., các tổng biên tập đáng kính của họ vô cùng thân thiết với một thế hệ trẻ làm báo sau chiến tranh...

Một biên khảo sống động về đất Nam Bộ của Nhà văn Phan Trung Nghĩa

Giờ mới trở lại đầu sách (trang 7 của tập biên khảo) - Sự ra đời của thành ngữ "Công tử Bạc Liêu". Phan Trung Nghĩa trích đoạn bài báo "Đây Bạc Liêu” của Tạ Như Khuê, đăng trên tuần báo Thanh Nghị, ra ngày 11/3/1994. Đó là cái nhìn của một nhà báo ở Hà Nội đối với quang cảnh kinh tế - xã hội của Bạc Liêu vào nửa đầu thế kỷ 20. Ông gọi "Bạc Liêu là một đất ăn chơi..."

Một biên khảo sống động về đất Nam Bộ của Nhà văn Phan Trung Nghĩa

Cùng với 1 truyện ký, 2 biên khảo, 4 bút ký... đã xác định được vị trí của Nhà văn Việt Nam đồng bằng Nam Bộ Phan Trung Nghĩa với những tác phẩm độc đáo, như đoàn tàu vũ trụ hồn nhiên bay vào lòng người đáng ghi nhớ nhất.

“Ký ức không phai” - Tư liệu quý về cán bộ, học sinh miền Nam trên đất Bắc

Mấy tháng qua, Ban Liên lạc các trường học sinh miền Nam (HSMN) Vĩnh Phú, 2-6-9 (trường HSMN trên đất Bắc) rốt ráo cùng Nhà Xuất bản Tổng hợp thành phố Hồ Chí Minh hoàn thành các công đoạn để xuất bản quyển sách về đề tài tập kết. Ấn phẩm “Ký ức không phai” ra đời đúng vào dịp tỉnh Cà Mau tổ chức Kỷ niệm 70 năm Sự kiện tập kết ra Bắc. Ðây là món quà ý nghĩa mà các thành viên Ban Liên lạc dành tặng Cà Mau.

Lưu dấu dòng họ Hồng ở U Minh

Ngày 3 tháng 10 âm lịch hằng năm, tại Rạch Chệt, Ấp 3, xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, dòng họ Hồng long trọng tổ chức lễ giỗ để tưởng nhớ cụ Hồng Vận Ban, người góp phần quan trọng vào cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp vào thế kỷ XIX.

Hào khí đất xưa...

Những lần về lại Tân Thành (nay là phường Tân Thành và xã Tân Thành, TP Cà Mau) đều mang lại cho chúng tôi những chiều kích mới mẻ trong hiểu biết, suy tư về vùng đất địa linh nhân kiệt, lẫy lừng công đức của tiền nhân.

Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Đinh Thị Mai viếng Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh

Sáng nay (16/11), Đoàn công tác Ban Tuyên giáo Trung ương do Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Đinh Thị Mai làm trưởng đoàn đến viếng, dâng hương tại Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh (Khóm 1, Phường 1, TP Cà Mau) và Khu di tích lịch sử cấp tỉnh Bia kỷ niệm Bác Hồ với cây vú sữa miền Nam, tại Ấp 10, xã Trí Phải, huyện Thới Bình.