Gần đây, do ảnh hưởng biến đổi khí hậu - nước biển dâng, tình trạng sạt lở bờ sông, bờ kinh xảy ra nhiều hơn và diễn biến ngày càng phức tạp ở nhiều nơi trong tỉnh Cà Mau, gây nên lún sụp nhà cửa, phá hỏng đê kè, bờ vuông tôm, làm hư hại công trình cầu, lộ nông thôn…
Gần đây, do ảnh hưởng biến đổi khí hậu - nước biển dâng, tình trạng sạt lở bờ sông, bờ kinh xảy ra nhiều hơn và diễn biến ngày càng phức tạp ở nhiều nơi trong tỉnh Cà Mau, gây nên lún sụp nhà cửa, phá hỏng đê kè, bờ vuông tôm, làm hư hại công trình cầu, lộ nông thôn… Ðây là loại “thiên tai biết trước” và thường xuyên được ngành chức năng cảnh báo mà nhiều người dân liên quan vẫn còn xem nhẹ. Sạt lở ven sông không chỉ là mối lo riêng của nhiều hộ dân mà đang trở thành vấn nạn khiến cả cộng đồng phải quan tâm và có trách nhiệm, đồng thời đặt ra cho ngành chức năng, chính quyền các cấp nhiều vấn đề nan giải.
Sạt lở bờ là quá trình vận động tự nhiên nhằm tái lập thế cân bằng của bờ vách sông rạch và diễn ra song song với sự thay đổi dòng chảy. Chính vì thế, nếu chúng ta càng nạo vét mà thiết kế cự ly dòng chảy với bờ đất không hợp lý, cộng với phương tiện thuỷ lưu thông ngay khi kết cấu bờ vách chưa ổn định, hoặc không có giải pháp bảo vệ bờ hiệu quả thì sạt lở sẽ càng mạnh và nhanh hơn. Thực tế thời gian qua đã chứng minh điều này và nhiều tuyến kinh rạch đang phải trả giá hết sức gay gắt, đó cũng chính là điều hạn chế của việc chỉnh trị hệ thống thuỷ lợi thiếu bài bản.
 |
| Nhiều đoạn trên tuyến sông Gành Hào sạt lở nghiêm trọng. Ảnh: VŨ TRÂN |
Như phân tích trên, để chống sạt lở bờ sông thành công và ổn định lâu dài, Cà Mau cần xác định đúng và phân biệt từng loại nguyên nhân gây sạt lở cho từng địa điểm cụ thể để có giải pháp phù hợp riêng. Ðối với những nơi lòng sông sâu, có lưu lượng dòng chảy lớn, biên độ nước lớn - ròng cao, uốn khúc mạnh, hay triều cường luôn dâng cao kết hợp với tác động thường xuyên của sóng lớn từ tàu thuyền và dông gió…, cần phải nghiên cứu giải quyết đồng bộ nhiều vấn đề liên quan. Như trong chỉnh trị dòng chảy hay xây kè bảo vệ bờ cần chú ý phải làm sao cho bờ vách có hình chữ “V” để đáy dòng chảy và bờ vách nhanh chóng đạt thế cân bằng ổn định, quá trình sạt lở và bồi lắng sẽ không còn đáng kể.
Cần khắc phục việc thiết kế khi đào mới hay nạo vét kinh rạch sao cho cự ly bờ đất so với dòng chảy phù hợp hơn, tránh quăng đất mới quá sát mé kinh khiến bờ đất khó tồn tại lâu. Cần tránh tạo lập dạng bờ vách có hình chữ “U” vì nền đáy, bờ vách sẽ chậm ổn định, dòng chảy còn mạnh, sự xói lở và sạt lở bờ sẽ diễn ra mạnh hơn.
Vì thế, để chống sạt lở bờ, cách tốt nhất là đừng sợ mất đất, hãy mạnh dạn tạo bờ vách thành dốc thoai thoải hình chữ V, càng lài càng tốt, lấy đất đó dùng đắp vào các chỗ “hàm ếch” đã bị khoét sâu, hoặc đắp thành bờ đê ngăn nước tràn bờ, thành đường giao thông đi lại hay dùng vào việc khác. Nếu không, chẳng bao lâu nó cũng đổ xuống dòng nước sông mà còn tạo điều kiện cho bờ vách tiếp tục sạt lở mãi theo nguyên lý đã nêu trên.
Khi đã có được bờ vách dốc thoai thoải rồi có thể tổ chức trồng các loại cây phù hợp để chắn sóng, giữ bờ như: lau, sậy, bần, đước, mắm, gừa, bình bát… Bảo vệ và phục hồi chống sạt lở cho bờ sông bằng hệ thống cây hoang dại được trồng thành 1 quần thể có tỷ lệ cơ cấu thành phần loài hợp lý và theo quy trình kỹ thuật trồng hợp lý: từ trong bờ ra: lau, sậy, ô rô, cốc kèn, dừa nước, mắm, đước, vẹt… thì hiệu quả sẽ rất cao./.
Mục Ðồng
Xem thêm bình luận