(CMO) Trong bối cảnh hiện nay, kinh tế tập thể nếu không tự mình tạo ra sức đề kháng, cạnh tranh thì sớm muộn cũng sẽ bị đào thải. Chỉ rõ những điểm vướng của kinh tế tập thể tại Cà Mau, ông Trần Văn Mân, Phó chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Cà Mau, khẳng định: “Với mỗi tổ hợp tác, HTX, sản phẩm chính là giá trị cốt lõi nhất để tạo ra cái riêng, vị trí của mình trên thị trường. Không có sản phẩm thì không bàn được chuyện khác. Kèm theo đó là khả năng quản trị, ứng dụng khoa học công nghệ, mô hình sản xuất hiện đại, phương thức quảng bá, phân phối sản phẩm linh động, hiệu quả... Nếu đáp ứng được điều đó rồi thì các tổ hợp tác, HTX phải thiết lập được mối quan hệ tương hỗ với nhau, tạo ra chuỗi liên kết lớn về giá trị, sức mạnh đoàn kết thống nhất để cùng nhau phát triển. Ðó là cái đích xa hơn, lớn hơn mà kinh tế tập thể phải hướng đến”.
>> Bài 2: Những tín hiệu tích cực
Xây dựng chuỗi liên kết giá trị
Ông Bùi Văn Chương, Giám đốc HTX Tân Phát Lợi, ấp Tân Lập, xã Tân Ân Tây, huyện Ngọc Hiển, kể về câu chuyện bản thân: “Năm 2012, HTX thành lập, khi đó tôi xách giỏ đệm đem từng ký tôm khô đi khắp nơi để chào hàng”. Hơn 10 năm sau, HTX Tân Phát Lợi trở thành một trong những cánh chim đầu đàn của kinh tế tập thể Cà Mau. Hiện, HTX Tân Phát Lợi có 15 sản phẩm từ tôm, hải sản địa phương, trong đó có 10 sản phẩm OCOP 3 sao, 10 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh và 3 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu toàn quốc. Tân Phát Lợi cũng đã hình thành 14 đại lý phân phối sản phẩm trên toàn quốc.
Quảng bá, giới thiệu và phân phối các sản phẩm của kinh tế tập thể là khâu quan trọng để xây dựng chuỗi liên kết, gia tăng về giá trị. (Ảnh: Gian hàng trưng bày, giới thiệu sản phẩm OCOP huyện Thới Bình gắn với dịp Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2023).
Theo ông Chương, giai đoạn đầu tiên với mọi HTX đều khó khăn. Khó về vốn, về sản phẩm, về thị trường, về cung cách làm ăn... Từ kinh nghiệm của bản thân, ông Chương tâm đắc: “Phải dồn tâm sức của mình vào chất lượng sản phẩm. Có sản phẩm rồi thì phải làm sao xây dựng được thương hiệu, từ đó tận dụng khoa học - kỹ thuật, công nghệ để làm cho sản phẩm tốt hơn nữa. Tiếp đó phải không ngừng tìm tòi để xây dựng, hình thành sản phẩm mới. Cứ thế, mỗi HTX phải xây dựng được hệ sinh thái sản phẩm riêng biệt”.
Hiện nay, HTX Tân Phát Lợi là nơi tiên phong áp dụng các máy móc hiện đại, chuyển đổi số và khép kín quy trình sản xuất theo hướng sản xuất tuần hoàn, xanh. Các phụ phẩm từ tôm, hải sản được tận dụng để tạo thành các sản phẩm như nước mắm, bột thức ăn chăn nuôi.
Cũng với tư duy mới mẻ ấy, HTX mắm cá mào gà của anh Nguyễn Minh Thái, xã Nguyễn Huân, huyện Ðầm Dơi, đã nâng tầm thương hiệu tập thể “mắm cá mào gà” của quê hương. Từ nguyên liệu cá mào gà, HTX tiếp tục xây dựng thành công các mặt hàng khô cá mào gà, nước mắm cá mào gà và hàng loạt sản phẩm từ nguyên liệu sẵn có. Chỉ trong gần 3 năm, HTX mắm cá mào gà Nguyễn Huân đã đi một chặng đường dài, đưa sản phẩm vươn xa ở thị trường tiêu dùng cả nước.
Liên hiệp HTX Dịch vụ nông nghiệp Cà Mau cũng trở thành đầu tàu về chuyển giao công nghệ các mô hình sản xuất hiện đại cho các tổ hợp tác, HTX và nông dân Cà Mau. Ông Trần Hữu Thanh, Chủ tịch Hội đồng Quản trị đơn vị, chia sẻ: “Những mô hình như nhà lưới công nghệ cao, mô hình sản xuất VietGAP, hữu cơ hay các mô hình nông nghiệp xanh, nông nghiệp tuần hoàn đang là ưu tiên lớn nhất của đơn vị trong hoạt động”. Mới nhất, đơn vị đã xây dựng thành công quy trình nuôi cua biển thương phẩm trong hệ thống lồng nhựa khép kín. Kinh tế nông nghiệp theo hướng hiện đại, gia tăng giá trị và thân thiện, bảo vệ môi trường sẽ là hướng đi lâu dài mà đơn vị hướng tới.
Ði cùng nhau để đi xa
Kinh tế tập thể cần mỗi chủ thể lớn mạnh, nhưng như thế là chưa đủ. Thông điệp của kinh tế tập thể chính là “muốn đi xa thì phải đi cùng nhau”, đó là xu thế không thể khác. Như đã phân tích, mối liên kết trong kinh tế tập thể ở Cà Mau hiện nay vẫn là khâu yếu, cần nhanh chóng tháo gỡ. Theo đề xuất của ông Trần Hữu Thanh: Tỉnh Cà Mau, cụ thể là Tổ chức Liên minh HTX tỉnh cần phải tính toán để đơn vị hoạt động theo đúng loại hình, có quy định cụ thể, rõ ràng để phát huy được vai trò, chức năng.
Liên hiệp HTX Dịch vụ nông nghiệp Cà Mau, nơi chuyển giao các mô hình sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, nông nghiệp xanh cho các HTX và nông dân Cà Mau. (Trong ảnh: Mô hình trồng dưa lưới trong nhà kính tại quán cà phê Quỳnh Hương, Phường 5, TP Cà Mau).
Về cơ chế, chính sách, các tổ hợp tác, HTX tại tỉnh Cà Mau đang mong ngóng được tiếp cận nguồn vốn ưu tiên đủ lớn, có chính sách ưu đãi phù hợp để đầu tư sản xuất. Ông Trần Văn Mân phân tích: “Vốn luôn là yếu tố quan trọng trong sản xuất, thiếu vốn thì không thể nghĩ lớn, làm lớn. Vì vậy, dòng vốn cho kinh tế tập thể cần phải được coi như là giải pháp cấp thiết, trực diện để vực dậy sức mạnh của thành phần kinh tế này”.
Ở khía cạnh khác, tỉnh Cà Mau cần đẩy mạnh các giải pháp để bảo vệ thương hiệu, uy tín các sản phẩm của địa phương. Ông Mân chia sẻ: “Nhiều sản phẩm của Cà Mau đang bị xâm phạm, trục lợi bất chính, trong khi đó, các giải pháp bảo vệ chưa thật quyết liệt, hiệu quả. Xây dựng được một sản phẩm, một thương hiệu đã khó, để giữ được thương hiệu, phát huy giá trị sản phẩm càng khó khăn hơn. Các chủ thể kinh tế tập thể phải là nơi đầu tiên, quyết liệt nhất để bảo vệ quyền lợi của chính mình”.
Trong tính toán dài hơi, kinh tế tập thể Cà Mau sẽ được quy hoạch phát triển theo hướng liên hiệp các chủ thể HTX có cùng hoặc tương tự lĩnh vực, sản phẩm sản xuất để gia tăng sức mạnh, khả năng cạnh tranh, củng cố về quy mô và tính chuyên nghiệp trong hoạt động. Ðó cũng là xu thế mà nhiều địa phương khác đã triển khai và triển khai thành công. Nếu được hiện thực hoá, kinh tế tập thể Cà Mau sẽ xây dựng được hệ sinh thái khép kín từ vùng nguyên liệu, sản xuất, quảng bá, phân phối và thị trường tiêu thụ sản phẩm; kèm theo đó là các hệ giá trị về môi trường, xã hội. Còn cả một chặng đường dài với rất nhiều việc phải làm, nhưng ngay từ bây giờ, kinh tế tập thể của Cà Mau phải dám nhìn xa để thấy và đi vững vàng, về đích trên con đường ấy./.
Phạm Hải Nguyên
Xem thêm bình luận