Truyền hình
*BÀI 2: CẦN THAY ĐỔI CÁCH NGHĨ, CÁCH LÀM
BÀI CUỐI: CHỌN CHẤT LƯỢNG LÀM KHÂU ĐỘT PHÁ
Mục tiêu hàng đầu của tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp là hàng hóa cho giá trị gia tăng cao. Muốn vậy, con đường duy nhất là sản xuất ra hàng hóa chất lượng và chọn chất lượng làm khâu đột phá. Vấn đề sống còn này chính là “chiếc chìa khóa vàng” để mở cửa nhiều thị trường khó tính và cũng là quy luật tất yếu cho phát triển bền vững.
ƯU TIÊN CHO CHẤT LƯỢNG
Một trong những mâu thuẫn dễ thấy nhưng khó khắc phục trong sản xuất nông nghiệp là chất lượng. Tại sao cùng sản xuất lúa nhưng gạo xuất khẩu của Bạc Liêu chỉ đạt khoảng 400 USD/tấn, còn tỉnh Sóc Trăng lại đạt từ 600 - 700 USD/tấn? Trả lời câu hỏi này rất đơn giản: Vì gạo của Sóc Trăng vượt trội hơn về chất lượng. Hay nông dân là người sản xuất ra hạt lúa nhưng lại thích ăn gạo ngoại? Câu trả lời: Cũng vì chất lượng.
 |
 |
| * Nông dân rửa rau cần ngay trên kênh thủy lợi ở xã Vĩnh Thanh (huyện Phước Long). * Chỉ cần một trận mưa lớn kéo dài là bao công sức của người nông dân tan theo bọt nước. Trong ảnh: Mưa lớn gây ngập úng cục bộ vùng chuyên màu thuộc xã Vĩnh Trạch Đông, TP. Bạc Liêu. Ảnh: Lâm Hỷ |
Có một vấn đề đáng quan tâm là: ngành quản lý, doanh nghiệp cứ khuyến khích nông dân sản xuất ra sản phẩm sạch, nhưng cũng chính ngành quản lý, doanh nghiệp lại “làm bẩn” sản phẩm!? Như trong nuôi tôm, ngành quản lý vận động nông dân nuôi tôm sạch, nhưng lại “bó tay” với nạn vật tư nông nghiệp giả, kém chất lượng, các loại hóa chất cấm lưu hành. Thế là nông dân lại vô tư sử dụng, vừa tốn tiền vừa tạo ra hàng hóa nhiễm kháng sinh. Rồi nông dân cũng quyết tâm sản xuất tôm sạch, nhưng đến khi bán tôm nguyên liệu lại bị các doanh nghiệp thu mua bơm chích tạp chất vào. Thế là bao nhiêu công sức cho 4 - 5 tháng nuôi tôm sạch lại đổ sông đổ biển.
Việc làm này gây ảnh hưởng đến thương hiệu của con tôm Việt Nam và đẩy người nuôi tôm vào ngõ cụt. Bởi tôm nhiễm kháng sinh, bơm chích tạp chất thì doanh nghiệp xuất khẩu phải tốn thêm một khoản chi phí không nhỏ cho xét nghiệm, xử lý. Nếu không, các nước nhập khẩu phát hiện tẩy chay hàng hóa thì doanh nghiệp phá sản. Và tất cả những khoản chi phí phát sinh không đáng có đó lại đổ lên đôi vai tội nghiệp của người nông dân. Vì để đạt được lợi nhuận, con đường duy nhất là doanh nghiệp hạ giá thu mua tôm nguyên liệu và thay nhau ép giá nông dân. Việc này đồng nghĩa với việc lợi nhuận vốn có của người nông dân đã bị “đánh cắp”.
Đó là chưa kể đến các doanh nghiệp xuất khẩu âm thầm chạy đua trong chào giá, giành giật thị trường, chấp nhận bán tôm giá rẻ cho lợi nhuận thấp.
Một thực trạng đau lòng trong sản xuất nông nghiệp chính là “khâu đầu vào” gần như buông lỏng, còn “khâu đầu ra” đã quản lý tốt nhưng giá trị lại không được nâng lên. Thậm chí, tự làm mất đi giá trị vốn có mà chuyện tôm sạch thành tôm bẩn là một minh chứng xót xa nhất.
CẦN TĂNG CƯỜNG ĐẦU TƯ
Với thực trạng trong sản xuất nông nghiệp như hiện nay, muốn tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng thì cần tăng cường đầu tư hơn nữa về hạ tầng. Nếu không, sẽ khó tạo ra các sản phẩm đạt tiêu chuẩn VietGap, GlobaGAp và các chứng nhận khác về chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.
Đơn cử, vùng chuyên canh rau cần nước ở xã Vĩnh Thanh (huyện Phước Long) cho thu nhập hơn trăm triệu đồng/ha và giải quyết việc làm thường xuyên cho nhiều lao động. Thế nhưng cây rau cần nổi tiếng gần xa này vẫn chưa được chứng nhận là rau sạch, vì thiếu sự quan tâm đầu tư. “Mô hình trồng rau cần cho hiệu quả kinh tế rất cao, nhưng đến nay vẫn chưa được đầu tư về hạ tầng, hoặc xây dựng các điểm chế biến, xử lý rác thải”, ông Nguyễn Hoàng Hậu, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thanh phản ánh.
Chính khó khăn này mà bao nhiêu thứ “xà bần” thải ra từ rau cần đều được nông dân tuôn thẳng xuống kênh. Rồi nông dân cũng sử dụng ngay nguồn nước không đảm bảo vệ sinh này để rửa rau bán cho thương lái.
Qua đó cho thấy, kinh tế mũi nhọn của tỉnh là sản xuất nông nghiệp, nhưng đầu tư về hạ tầng cho phát triển còn quá ít. Theo thống kê của ngành Công thương, mặc dù thời gian qua tỉnh đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng cho các dự án xây dựng lưới điện phục vụ phát triển sản xuất, nhưng đến nay điện phục vụ sản xuất nông nghiệp chỉ chiếm 4,1%. Không chỉ vấn đề về điện, thủy lợi phục vụ cho nhiều vùng chuyên canh cũng chưa được đầu tư. Như vùng chuyên canh rau màu ở các xã vùng ven của TP. Bạc Liêu thường bị ngập úng cục bộ mỗi khi mưa lớn kéo dài, tình trạng thiếu nước, xâm nhập mặn ở nhiều vùng sản xuất phía Bắc Quốc lộ 1A vẫn còn xảy ra...
ĐẨY MẠNH HỖ TRỢ
Trong điều kiện yếu về nguồn lực nhưng lại đối đầu với quá nhiều áp lực do chính quá trình sản xuất đặt ra, muốn thực hiện mục tiêu nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững không phải là chuyện dễ. Vì vậy, cùng với sự năng động, vượt khó của nông dân, tăng cường hỗ trợ, đẩy mạnh đầu tư và thực hiện các chính sách ưu đãi đặc thù cho Bạc Liêu từ các bộ, ngành Trung ương là yếu tố mang tính quyết định. Nếu các dự án đầu tư cứ phải đợi ngân sách địa phương, hay chờ đối ứng vốn thì không biết bao giờ Bạc Liêu mới xây dựng hoàn thành các công trình bức xúc. Bạc Liêu cũng năng động mời gọi, thu hút đầu tư, nhưng với vị trí “vùng trũng”, nếu không có được hạ tầng “làm nền” thì sẽ khó thu hút các nhà đầu tư cùng liên kết với nông dân. Đồng thời khó tạo ra giá trị gia tăng cho hàng nông sản, khi vai trò tiên phong của doanh nghiệp không được phát huy. Thiếu sự gắn kết giữa doanh nghiệp và nông dân thì sẽ khó hình thành nên các chuỗi giá trị và bài toán chất lượng cho hàng nông sản mãi là ẩn số.
Xuất phát từ tầm quan trọng đó, tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp phải liên kết cho được “bốn nhà”, đặc biệt là doanh nghiệp. Sự liên kết này sẽ quyết định sự thành bại của tái cơ cấu và giải quyết hàng loạt những mâu thuẫn trong sản xuất nông nghiệp, đẩy nhanh quá trình tích tụ ruộng đất sang sản xuất tập trung, đảm bảo chất lượng đầu vào, giải quyết đầu ra thông qua mô hình từ cánh đồng đến nhà máy, hàm lượng khoa học - công nghệ sẽ được kết tinh nhiều hơn… Điều quan trọng hơn cả là sự liên kết này sẽ tạo ra “tấm thẻ thông hành” tạo sức cạnh tranh cho hàng nông sản vươn xa, đáp ứng kịp thời các nhu cầu về minh bạch thông tin, truy xuất nguồn gốc, xuất xứ…
Tái cơ cấu sản xuất sẽ mất nhiều thời gian và chặng đường phía trước thật không dễ dàng. Tuy nhiên, có khó khăn đến đâu thì Bạc Liêu cũng quyết tâm làm, vì “cái xương sống” của tỉnh được xác định trong tương lai vẫn là sản xuất nông nghiệp.
LƯ DŨNG
Xem thêm bình luận