Truyền hình
Ký ức tuổi thơ tôi gắn liền với sông nước miền quê, mùi phèn nồng dậy, cái lờ, cái lợp cùng chúng bạn bắt cá những buổi trưa hè… và còn có những tiếng rao hàng rôm rả, thân thương của những chiếc ghe hàng xuôi chèo trên dòng sông. Những chiếc xuồng hàng, ghe hàng tuy mộc mạc, đơn sơ nhưng đã cung cấp nhu yếu phẩm cần thiết cho biết bao gia đình vùng sâu cách xa chợ búa. Lên thành thị lập nghiệp, đôi lúc tôi lại mong được một lần gọi: “Ghe hàng ơi!” để mua gói đường, củ tỏi… cho mẹ nấu bữa cơm gia đình ấm áp yêu thương.
Có lần về ấp Tường Thắng B (xã Vĩnh Thanh, huyện Phước Long) vào buổi sáng tinh sương, tôi thấy một phụ nữ tầm 60 tuổi chậm rãi buông mái chèo trên chiếc xuồng chở đầy hàng hóa. Mượn cớ mua vài trái thanh long, tôi liền bắt chuyện với chủ xuồng hàng. Đó là dì Hai Thủy đã hơn nửa đời gắn bó với nghề bán hàng trên sông nước. Chiếc xuồng nhỏ của dì nhiều năm qua đã chở hàng đi khắp mọi ngõ ngách trên những kênh rạch chằng chịt ở thôn quê. Những món hàng mà dì bán không gì ngoài tôm cá, rau củ, trái cây… Thế nhưng, đó chính là nguồn sống cho cả gia đình dì suốt mấy chục năm qua. “Nghề này tuy có vất vả, nhưng bù lại giúp tôi nên cửa nên nhà, con cái được ăn học đàng hoàng. Dù bây giờ buôn bán chậm hơn trước, nhưng cũng đủ tiền cơm nước hàng ngày. Bỏ nghề thì buồn lắm!...”, dì Hai Thủy trải lòng.
Việc mua bán trên những chiếc xuồng, ghe không biết đã xuất hiện từ khi nào, nhưng theo lời kể của người lớn tuổi thì nó bắt nguồn do điều kiện đi lại, mua sắm của người dân bấy giờ khá khó khăn, thay vì buôn bán tại nhà, nhiều người đã mang hàng hóa xuống xuồng, ghe chèo đi bán cho bà con ở vùng sâu cách xa chợ. Tuy kích thước không lớn lắm, nhưng những chiếc xuồng, ghe đó lại chứa đầy các vật dụng, hàng hóa phục vụ nhu cầu sinh hoạt của người dân như: nước mắm, chai dầu, cây kim, cuộn chỉ, thậm chí có cả quần áo, tập vở, giày dép… Nó giống như một “tiệm tạp hóa di động” trên sông. Ngay cả chuyện buôn bán của bà con hành nghề ghe hàng cũng thật chân chất, mộc mạc. Cuộc mua bán không hề có “nói thách” hay trả giá, mà đan xen vào đó là tiếng nói cười, những lời thăm hỏi, sẻ chia đầy ắp chân tình. Ông Năm Đầy - người đã gắn bó hơn 40 năm với chiếc ghe hàng từ cái thời ông còn là thanh niên chưa vợ, nay đã con cháu đùm đề - nói rằng: nhờ xuôi ngược cùng chiếc ghe hàng, ông không chỉ thông thuộc đường đi, nước bước ở nhiều địa phương, mà còn trở nên thân thiết với hết thảy mọi người ở đó. Đang buổi nhậu gặp ghe hàng của ông đi qua là những “chiến hữu” cũng thiệt dạ gọi mời: “Đậu ghe hàng lại lên bờ uống với tụi tui vài ly anh Năm ơi!”, vậy là dễ dàng nên thân, nên nghĩa, nên tình. Thứ tình mà khó có cuộc mua bán nào có được.
Trước đây, quê tôi là vùng quê nghèo, đường sá đi lại khó khăn. Để ra đến chợ xã phải mất hơn 2 tiếng đồng hồ. Nhờ những chiếc xuồng hàng, ghe hàng đã giúp gia đình tôi và bà con trong xóm được sử dụng thực phẩm tươi ngon, tiện lợi vô cùng. Không chỉ vậy, những chiếc xuồng, ghe hàng còn phục vụ đắc lực cho sinh hoạt, sản xuất của người dân nông thôn như: bán lưỡi cày, lưỡi cuốc cho nông dân ra đồng, bán dầu thắp sáng mái nhà quê, bán quyển tập, cây viết cho trẻ em đến trường… Còn với tôi, ghe hàng gắn liền với nhiều kỷ niệm đẹp, gợi nhớ gợi thương. Tôi còn nhớ như in những hôm được mẹ cho 500 đồng là trong lòng mừng vui khôn tả, cứ ra trước nhà trông ngóng, đứng đợi ghe hàng đi ngang để mua vài cục kẹo mè, bịch cốm có hình Tề Thiên, diễn viên phim kiếm hiệp… Những lúc không mua gì nhưng thấy hàng xóm kêu ghe hàng tôi cũng chạy lại coi, ngắm nhìn đồ đạc treo lủng lẳng trong ghe mà thích thú vô cùng.
Bây giờ, làng quê đang từng ngày “thay da, đổi thịt”, lộ làng thuận tiện cho việc thông thương, nên những chiếc xuồng, ghe hàng cũng đang lùi dần vào quá khứ. Nhưng đâu đó vẫn còn có những người nặng nợ với sông nước, với những chiếc xuồng, ghe chở nặng ân tình. Hình ảnh những chiếc ghe hàng trên sông nước tạo nên một nét đẹp của miền sông nước Cửu Long, dẫu mai này có trở thành ký ức thì vẫn in dấu mãi trong lòng tôi và những người mang nỗi niềm hoài cổ.
MINH HIẾU
Xem thêm bình luận