Thông tin về tác giả Tống Ngọc Hân hầu như không có gì ngoài cái tên trên bìa sách với đề mục “Tác phẩm văn học - Những gương mặt tiêu biểu” nên có lẽ nếu bắt gặp tác phẩm “Mây không bay về trời” trong nhà sách, bạn đọc ít nhiều sẽ ngần ngại khi chọn mua.

Có những buổi sớm mai thức dậy, ta cảm nhận được sự mệt mỏi của ngày hôm qua đã đưa ta vào giấc ngủ thật say, thật sâu. Như để bù đắp, để gác lại và trút bỏ bao muộn phiền, ta không buồn đưa tay kéo chiếc chăn ra mà tự thưởng cho mình thêm một chút thời gian, cho thân thể đang uể oải được tận hưởng thêm chút thư giãn.

Tuổi thơ con gắn liền với dòng sông, cánh đồng xanh mướt, những bữa cơm bình dị thân quen mà tràn ngập tiếng cười mỗi khi cả gia đình cùng quây quần bên nhau. Con nhớ lắm mỗi buổi sáng không có món ngon, vật lạ mà chỉ có nồi cá kho quẹt của hôm trước mà mẹ hâm lại để ăn với cháo trắng mà thôi. Ðơn sơ là vậy, bây giờ lớn lên, đi học rồi đi làm, có những khi liên hoan cùng với bạn bè, chúng con vào các hàng quán với bao nhiêu món ngon mà dường như vẫn thấy thiếu điều gì.

Đó không phải là tên cụ thể của một món nào, mà đó là tên gọi chung của những món phải bỏ nhiều công sức, sự tỉ mỉ vào đó thì món ăn mới hoàn thành chứ không phải cứ sơ sài luộc, hấp, xào… hay đại khái là được.

Mỗi khi mùng Năm tháng Năm về, lòng tôi lại hoang hoải, nhớ thương quê cũ. Những kỷ niệm ngày xưa theo mẹ lên đồi bứt từng nắm lá mùng năm, hay ngồi chồm hổm cùng bà với những rổ bánh đầu chợ... Tôi nhớ vị đậm đà của chén nước lá, nhớ bàn tay sần sùi của mẹ đang phơi từng nắm lá trước sân nhà...

Ai không ở thôn quê, nhất là những vùng ruộng đồng ngập nước, chắc sẽ không hình dung được cảnh đi nhặt trứng vịt đồng. Ðó không chỉ là niềm vui mà đứa trẻ nhà quê nào hầu như cũng thích mà đôi khi còn là một công việc góp thêm phần vào trang trải trong gia đình của một thời nghèo khó…

Nuôi dạy con chưa bao giờ là công việc nhẹ nhàng, bởi thế, có lúc người xưa đã phải thốt lên: “Cha mẹ sinh con trời sinh tính”. Ngày nay, gần như phụ huynh can thiệp vào mọi mặt cuộc sống của con, từ lựa chọn nhãn hiệu sữa chua, quần áo, khẩu vị ăn vặt đến kết hợp thực đơn, từ sắp xếp lịch học âm nhạc, học hội hoạ, thể dục đến vấn đề vui chơi, kết bạn, thậm chí mục tiêu của cuộc đời, lựa chọn hướng đi, người lớn đều quản hết.

Ngày ấy, trường tôi phải sơ tán tại mảnh đất Làng Hang thuộc xã Quang Kim. Lớp học của tôi nằm trong một cánh đồng mía. Vì là chiến tranh, mấy lần phải chuyển lớp, việc học gián đoạn nên chúng tôi phải học cả trong mùa hè để theo kịp chương trình.

Dạo này Mười nuôi một con mèo. Không phải loại mèo cứ quanh quẩn xó nhà, chui rúc trong chăn chiếu và in dấu chân lem luốc lên bất cứ chỗ nào. Con mèo của Mười không biết ăn vụng, không rụng lông bừa bãi, không quẩn chân chủ đến phát bực. Dĩ nhiên nó cũng không biết bắt chuột, không ị bậy, không phải để ôm ấp vuốt ve.

Từ bàn giáo viên, nhìn qua khung cửa sổ, từng cánh điệp vàng cứ chốc chốc lại lặng lẽ rơi trong gió. Vậy là một mùa hè nữa đã trở về, và tôi đã kết thúc một năm đứng lớp đầy vất vả, như một người đưa đò cần mẫn chở bao học trò sang sông để đến với bến bờ tri thức. Hoa điệp nở, hoa điệp rụng mang cho tôi bao cung bậc cảm xúc về những ngày đã qua...

Ðoàn Văn công tỉnh Cà Mau phục vụ đồng bào xóm Cái Keo - gần sông chiến lược Bảy Háp - đêm 28 Tết Nguyên đán (1972).

Chợ Nguyễn Văn Trỗi (Quận 3, TP Hồ Chí Minh) vào đầu mỗi giờ chiều có một gian hàng bán bánh cuốn, nơi có một cậu bé khoảng 10 tuổi đảm nhận việc múc nước chấm, tương vào chén, bỏ từng cuốn bánh cuốn vào dĩa (số lượng mấy cuốn thì còn tuỳ theo yêu cầu của khách) bưng ra bàn.

Hai tác giả với tuổi đời còn rất trẻ Kai Hoàng và Greenstar lý giải cho “Tay nắm tay buông” bằng lời bạt “Tay nắm, là khi chờ đợi một người, dù tuyệt vọng vẫn đợi, dù cuối đường vẫn đợi…

Dòng tin nhắn của con trai vào một buổi tối, đủ làm tôi thức trọn cả đêm. Tôi cứ liên tưởng rằng, có sự cố nào đó đang đến với con mình. Tôi nghĩ đến nhiều vấn đề, đặt nhiều giả định, tại sao lại có câu hỏi ấy? Nhưng... đọng trong nỗi lo lắng cũng là niềm hạnh phúc lớn, khi biết con mình thực sự chín chắn và trưởng thành.

Hồi lâu rồi có đọc truyện ngắn của Nhà văn Nguyễn Ngọc Tư kể về thân phận những người chuyên đi hát xướng mua vui cho thiên hạ. Nhiều lúc buổi tối thấy họ trên sân khấu lộng lẫy ngai vàng với kẻ hầu người hạ mà chiều hôm sau không chút phấn son ngồi bên đường bán chuối nướng.

Áo bà ba truyền thống được những người lớn tuổi, phụ nữ nông thôn ưa chuộng.

Cứ đến tháng Năm, dì Út có một khoảng lặng để nhớ về vườn dừa quê cũ, nhớ tiếng mandoline bay bổng giữa đêm trăng, nhớ tiếng gọi “Út ơi” trước lúc lên đường của đoàn chiến sĩ…

Không tô hồng mà giữ cho mình một thái độ trung lập và lạc quan, “Ðàn bà yêu thành phố” của Kiều Bích Hương tựa như những bài phóng sự ngắn mà nơi đó, người phóng viên không bị biên tập cắt bớt những chi tiết “quá tình cảm”, vốn thiên về “lĩnh vực” tản mạn và tuỳ bút hơn.

Đêm nay, tôi suy nghĩ rất nhiều về những ký ức không tên mà tôi ngỡ mình chẳng thể nhớ nổi. Những tháng ngày bên mẹ bỗng ùa về tràn ngập tâm trí tôi.

Một trong những món ăn quen thuộc của người Nam Bộ không thể không nhắc đến món mắm. Dưa, cà, mắm, muối… là những hương vị bình dân, thanh đạm, thiết yếu, gắn liền với cuộc sống làng quê. Món mắm có từ rất lâu, chẳng ai biết được có từ lúc nào và do ai làm ra đầu tiên?

Tôi nhận ra mùa hạ về bắt đầu từ phố lác đác vài chục hoa loa kèn chớm nở. Những ngày đầu hạ, lang thang trên phố lòng thấy thật dễ chịu. Tôi khẽ nhìn những tia nắng ấm áp nhảy nhót trên cành cây, rồi khẽ đậu nhẹ xuống cánh hoa loa kèn tinh khôi, thanh khiết. Từng khoảnh khắc ấy luôn làm cho tôi có cảm giác phấn khích. Rồi tôi băng băng trên chú ngựa sắt quen thuộc, mặc gió mơn man lùa tóc rối tung, miệng lầm rầm một vài bản nhạc yêu thích. Phút giây ấy tôi thấy mình thật hạnh phúc. Niềm hạnh phúc bình dị của khoảnh khắc giao mùa, chớm hạ.

Ngược dòng thời gian quay về với tuổi thơ, tôi thường nhớ về rất nhiều kỷ niệm cũ bên bạn bè trong xóm nhỏ. Có lẽ, tuổi thơ ấu là thời đẹp nhất của mỗi con người. Tuổi thơ là nơi người ta chứa đựng bao kỷ niệm, bao điều ngọt ngào và đẹp đẽ nhất. Ðể sau này dù bon chen trên mọi nẻo đường đời, lại nhớ về một thời đã qua với biết bao niềm vui đầy ăm ắp, được cất kỹ trong chiếc rương ký ức và thèm một lần được quay về.

Cuối tuần, gia đình tôi thường quây quần bên nhau dùng bữa ăn ấm cúng. Sau 6 ngày làm việc vất vả, ít có thời gian ngồi chung mâm cơm đông đủ nên đây là thời điểm quan trọng nhất. Những người phụ nữ trong nhà thường nghĩ ra những món ăn lạ, độc đáo cho cả nhà thưởng thức để không ngán. Tuần rồi, tôi ấn tượng nhất với món ăn do cô mình làm. Ðó là món cháo hàu - cua đồng.

Người dân thực hành nghi lễ thờ cúng cá Ông.

Ðược biết đến là một người viết blog, nhất là những bài viết về Sài Gòn bằng một tình yêu đến “cực đoan”. Thế nhưng, Ðàm Hà Phú có lý do để “yêu cực đoan” về vùng đất đã cưu mang mình từ khi Phú còn là một chàng thanh niên trắng tay, chân ướt, chân ráo đến Sài Gòn lập nghiệp.

Thằng Quang Huy rất khoái khi những ngày nghỉ ông ngoại nó ở nhà, không phải đóng bộ, đeo huân chương, đội mũ lưỡi trai có gắn ngôi sao ở trên vành mũ. Nó được ông ngoại chiều từ nhỏ, ông hay mua đồ chơi cho nó, ông lại bỏ thời gian xếp hình với nó.

Lúc đầu chị cảm thấy hơi bất ổn vì tự nhiên lại thành kẻ lén lút, nghi ngờ theo dõi chồng. Nhưng chị cũng thật sự muốn biết những chuyến công tác dài ngày của anh thực hư như thế nào, có thế chị mới cảm thấy yên lòng. Nhân lúc anh tạt qua nhà lấy tài liệu cho chuyến công tác ở Hải Phòng. Nhờ sự giúp sức qua điện thoại của đồng nghiệp, chẳng mấy chốc mà chiếc camera đã được đặt ở một nơi kín đáo trong xe.

Nhân những buổi trời nóng dai dẳng, một người chị bà con dưới quê lên thăm mang cho một bao đủ các loại lá, cây, rễ... làm quà, nói: "Trời nóng mà có mớ lá này nấu lên cho xấp nhỏ với cả nhà uống đỡ phải đi bác sĩ lắm!". Ðoạn, chị bày mớ lá đó ra rổ, "giảng giải" sơ qua, nào là cây mã đề, đây là rễ cỏ tranh, có mía lau, râu bắp nữa nè, rồi cây thuốc dồi...

Tôi không bao giờ quên được bước chân của mẹ ngày xưa. Thuở ấy, ba tôi công tác xa nhà, mẹ một mình vừa đi làm cùng bà con trong hợp tác xã, vừa chăm lo việc ăn học cho anh em chúng tôi.

Nhẩn nha bằng những đoản văn, tuỳ bút ngắn, đọc “Thả hy vọng” của Trần Ðức Tiến tựa như tham gia một buổi trà chiều - khi công việc, cơm nước đã xong, người ta bắc ghế ra ngồi nơi mái hiên, khi thì trò chuyện cùng vợ (hoặc chồng), con cái, có khi với hàng xóm về những buồn, vui trong đời. Ða phần là hoài niệm về quá khứ, nhắc lại một số nếp nhà, quê thứ, vẽ ra một chút về tương lai…