Truyền hình
Hiện nay, vùng ngọt (một phần huyện Thới Bình, U Minh và Trần Văn Thời) đang phải chịu áp lực lớn do tình trạng xâm mặn. Thực trạng này ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, nguyên nhân hệ thống thuỷ lợi chưa được đầu tư đồng bộ, cùng với sự chủ động đưa nước mặn vào đất ruộng, đất rừng để nuôi tôm của người dân.
Hiện nay, vùng ngọt (một phần huyện Thới Bình, U Minh và Trần Văn Thời) đang phải chịu áp lực lớn do tình trạng xâm mặn. Thực trạng này ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn, nguyên nhân hệ thống thuỷ lợi chưa được đầu tư đồng bộ, cùng với sự chủ động đưa nước mặn vào đất ruộng, đất rừng để nuôi tôm của người dân.
Xâm mặn nghiêm trọng
Theo Ðề án Quy hoạch thuỷ lợi đến năm 2020, tỉnh Cà Mau sẽ quy hoạch thành 31 tiểu vùng gồm: Nam và Nam Cà Mau (26 tiểu vùng), Bắc Cà Mau (5 tiểu vùng). Trong đó có nhiều hạng mục công trình như: hoàn thiện đê biển, kè đê biển, cống ngăn mặn, giữ ngọt, trạm bơm, cấp thoát nước… Ðể thực hiện đề án cần tổng kinh phí đầu tư 16.000-18.000 tỷ đồng. Mục tiêu của đề án nếu được thực hiện hoàn chỉnh, nhà nông Cà Mau sẽ không sợ bị xâm thực mặn; giảm thấp nhất tác động của triều cường, biến đổi khí hậu, năng suất tôm, lúa sẽ ổn định và hiệu quả hơn.
 |
| Tình trạng sạt lở đê biển Tây nhiều năm qua nhưng chưa kịp thời gia cố, nâng cấp, khiến tình trạng xâm mặn ngày càng trầm trọng hơn. |
Tuy nhiên, đến nay việc triển khai đề án này vẫn chưa có gì tiến triển. Theo Chi cục trưởng Chi cục Thuỷ lợi tỉnh Cà Mau Nguyễn Long Hoai, thời gian qua tỉnh đã tranh thủ từ nhiều nguồn nhằm hoàn thiện hơn hệ thống thuỷ lợi từ gia cố đê bao, xây dựng cống, trạm bơm cho đến nạo vét kinh mương… phục vụ sản xuất của người dân. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có sự chuyển biến nhiều do kinh phí quá lớn.
Hệ thống đê bao cống đập ngăn mặn, giữ ngọt chưa hoàn thiện là cái cớ và là “cơ hội” để người dân nhiều nơi cố tình phá vỡ quy hoạch. Thực trạng này diễn ra tại ấp kinh 5B, ấp Ðầu Nai và một phần ấp Giao Khẩu của xã Tân Phú, huyện Thới Bình. Nếu tính đến thời điểm này, trên địa bàn xã đã có hơn 170 ha đất trồng lúa 2 vụ bị người dân tự ý đưa nước vào nuôi tôm.
Xã Tân Lộc Bắc (huyện Thới Bình) cũng không khá hơn khi nhiều hộ dân tự ý chuyển đổi từ đất lúa 2 vụ sang 1 vụ lúa, 1 vụ tôm trong khu vực quy hoạch cánh đồng mẫu lớn của xã thuộc địa phận ấp 1, ấp 3 và ấp 4. Theo thống kê, gần 500 ha lúa 2 vụ trên địa bàn xã đã bị người dân tự ý đưa nước mặn vào sản xuất lúa - tôm, diện tích chuyên canh lúa 2 vụ của xã đến nay chỉ còn khoảng 700 ha.
Tại huyện U Minh, người dân tự ý đưa nước mặn vào nuôi tôm nhiều nơi và có nguy cơ lan rộng trong các vùng ngọt hoá. Nguy hiểm hơn, tại các tuyến kinh 17, 18, 19, 20 khu vực Phân trường sông Trẹm cũng bắt đầu xuất hiện hiện tượng nhiều hộ dân cố tình chặt phá cây rừng để lấn đất nông nghiệp; hay sau khi khai thác không trồng lại rừng theo đủ diện tích mà có ý định mở rộng diện tích làm 1 vụ lúa, 1 vụ tôm.
Chủ tịch UBND huyện U Minh Lê Thanh Triều cho biết, huyện đang kết hợp với Chi cục Kiểm lâm, các cơ quan quản lý rừng rà soát củng cố hồ sơ vi phạm về chặt phá cây rừng, nếu thấy hồ sơ nào đủ tính pháp lý sẽ xử lý nghiêm nhằm răn đe, ngăn chặn tình trạng trên. Ðồng thời, huyện đang nỗ lực tìm nhiều giải pháp tách đất sản xuất lúa ra khỏi rừng.
Cần giải pháp lâu dài
Xâm mặn còn đang diễn ra tại khu vực dọc theo đê biển Tây trên địa bàn nhiều xã của huyện U Minh và Trần Văn Thời, nhiều nơi tình trạng xâm mặn sâu vào nội đồng từ 1-2 km. Do tình trạng triều cường, nước biển dâng ngày càng cao trong khi hệ thống đê bao không thường xuyên được bồi trúc, gia cố, nhiều khu vực đê bị sạt lở nghiêm trọng.
Tuy nhiên, với hệ thống thuỷ lợi còn nhiều hạn chế, sự chênh lệch lợi ích trước mắt giữa con tôm và nhiều loại cây trồng khác thì việc khắc phục, ngăn chặn xâm mặn là vô cùng khó. Theo nhận định của ông Nguyễn Long Hoai, không cách nào khác hơn ngoài việc tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ theo quy hoạch đã được phê duyệt. Về lâu dài, tỉnh rất cần sự hỗ trợ của Trung ương về kinh phí nhằm hoàn thiện hệ thống thuỷ lợi, nhất là các cống, đập ngăn mặn, giữ ngọt, gia cố hệ thống đê biển, đê sông trọng yếu.
Ông Trần Văn Ðấu, ấp 2, xã Tân Lộc Bắc, cho rằng, để người dân mặn mà hơn với cây lúa, cần có nhiều hơn nữa chính sách hỗ trợ người trồng lúa. Nhất là tạo được đầu ra ổn định, còn như kiểu giá nay lên mai xuống như hiện nay khó có thể “níu chân” người dân theo cây lúa. “Ai cũng muốn làm giàu, cũng muốn bằng anh bằng em nên cứ thấy cái gì ngon ăn hơn có thể làm là cứ làm”, ông Ðấu bộc bạch.
Nút thắt hiện nay trong việc ngăn chặn xâm mặn của tỉnh đó chính là kinh phí. Ðây là bài toán khó cho địa phương, bởi nhu cầu thì lớn trong khi kinh phí hằng năm chỉ vỏn vẹn trên dưới 100 tỷ đồng mà vừa nạo vét, vừa xây dựng và nhiều công việc khác có liên quan đến thuỷ lợi.
Trong khi chờ đợi hoàn thiện hệ thống thuỷ lợi thì việc tác động vào ý thức của người dân, ngăn chặn tình trạng tự phát đưa nước mặn vào đồng đất và khu vực rừng tràm để nuôi tôm là giải pháp cấp bách các địa phương vùng ngọt, các ngành chức năng cần quan tâm./.
Bài và ảnh: Nguyễn Phú
Xem thêm bình luận