Trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng nền kinh tế tri thức, vấn đề xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ trí thức không chỉ có ý nghĩa to lớn trong đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao, mà còn có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong toàn bộ chiến lược xây dựng và phát triển đất nước.
Xác định được tầm quan trọng của đội ngũ trí thức trong thời kỳ hội nhập, tỉnh Cà Mau có nhiều giải pháp quan trọng trong xây dựng và phát huy vai trò của đội ngũ này.
Tìm kiếm và phát triển trí thức
Tỉnh đã xây dựng các quy hoạch, đề án phát triển quan trọng liên quan đến công tác đào tạo, sử dụng, đãi ngộ trí thức như: quy hoạch phát triển giáo dục - đào tạo, quy hoạch phát triển khoa học - công nghệ, bảo vệ môi trường; quy hoạch phát triển y tế; dự án đào tạo, bồi dưỡng, thu hút nguồn nhân lực tỉnh Cà Mau; kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng ngắn hạn ở nước ngoài cho đội ngũ cán bộ quy hoạch chủ chốt cấp tỉnh, cấp huyện; đề án đào tạo nguồn nhân lực có trình độ cao trong và ngoài nước; nghị quyết xây dựng mạng lưới cán bộ kỹ thuật ở cơ sở...
Ông Võ Thanh Trà, Phó chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học - Kỹ thuật tỉnh, cho biết: "Liên hiệp đã phát huy vai trò tập hợp, tổ chức, phối hợp tổ chức nhiều hoạt động nhằm phát huy vai trò của đội ngũ trí thức tại địa phương. Phối hợp với các ngành, cơ quan liên quan thông tin, phổ biến tiến bộ khoa học và kỹ thuật, ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học, giải pháp sáng tạo, giải pháp đoạt giải cao trong Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Cà Mau, mang lại hiệu quả thiết thực trong sản xuất và đời sống. Ðổi mới nội dung, phương thức hoạt động theo hướng chuyên nghiệp, phát huy dân chủ, tôn trọng tư duy độc lập, sáng tạo trong các hoạt động khoa học, tạo môi trường thuận lợi, thích hợp để thu hút và phát huy năng lực sáng tạo của trí thức khoa học và công nghệ. Tập hợp, đoàn kết trí thức, phát huy tính năng động, sáng tạo, tăng cường công tác vận động trí thức tham gia các hoạt động tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học - kỹ thuật; phản biện và giám định xã hội của Liên hiệp Hội; tham gia các hội thi, cuộc thi, hội thảo khoa học do Liên hiệp Hội là cơ quan Thường trực tổ chức".
Với kiến thức từ học tập và nghiên cứu qua sách vở, chị Phạm Ngọc Huyền, xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước, tạo ra được thương hiệu thảo dược mang tên Tâm Nhi.
Theo Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN), nhằm phát huy vai trò của đội ngũ trí thức tại phương, hoạt động nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, ứng dụng KH&CN được triển khai rộng rãi trên mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Giai đoạn 2019-2024, Sở tham mưu UBND tỉnh trình Bộ KH&CN phê duyệt, triển khai 8 đề tài, dự án cấp quốc gia; UBND tỉnh phê duyệt 92 đề tài, dự án cấp tỉnh. Kết quả của các đề tài, dự án sau khi nghiệm thu được ứng dụng, nhân rộng vào thực tiễn sản xuất và đời sống, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn tỉnh.
Ðại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) cho biết, từ năm 2008 đến nay, kinh tế nông nghiệp tỉnh Cà Mau đạt được nhiều thành tựu nổi bật. Ðể đạt được kết quả này, không thể không kể đến vai trò đóng góp vô cùng quan trọng của lực lượng trí thức trong tỉnh. Ðội ngũ trí thức trong tỉnh đã thực hiện tốt công tác nghiên cứu các tiến bộ khoa học, kỹ thuật trong lĩnh vực nông nghiệp nhằm ứng dụng, chuyển giao và nhân rộng các mô hình mới về cây trồng, vật nuôi, thuỷ sản, phương thức canh tác tiến bộ cho nông dân. Nhiều kết quả nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao KH&CN đã mang lại hiệu quả thiết thực, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp của tỉnh, sản xuất dần dịch chuyển theo hướng hàng hoá, hình thành các vùng sản xuất chuyên canh tập trung, liên kết chuỗi giá trị, giúp người dân nâng cao thu nhập, phát triển kinh tế hộ gia đình.
Những điểm nhấn quan trọng trong kinh tế nông nghiệp, phần nhiều là đóng góp của đội ngũ trí thức, như ứng dụng quy trình sản xuất lúa 3 giảm 3 tăng, quy trình canh tác lúa thông minh được áp dụng mạnh mẽ trong dân. Ðặc biệt, vào năm 2012, đội ngũ khuyến nông trong tỉnh đã triển khai mô hình cánh đồng mẫu lớn, sau đó phát triển thành cánh đồng lớn trong sản xuất chuyên lúa, lúa - tôm và nuôi tôm quảng canh cải tiến được thực hiện từ năm 2012-2019 với hơn 15.000 ha, có trên 12.000 hộ nông dân tham gia.
Ðội ngũ trí thức đóng góp tích cực trong lai tạo giống cây trồng thích ứng biến đổi khí hậu, năng suất cao. (Ảnh chụp tại Trung tâm Thông tin và Ứng dụng khoa học công nghệ tỉnh).
Kết quả mô hình đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân, năng suất bình quân 5,7 tấn/ha, cao hơn nông dân sản xuất thông thường từ 0,6-1,2 tấn/ha, giảm chi phí sản xuất từ 800 ngàn đồng đến 1,2 triệu đồng/ha, tổng lợi nhuận tăng thêm từ mô hình so với sản xuất thông thường là hơn 80 tỷ đồng, hiện nay đang tiếp tục duy trì và nhân rộng.
Các mô hình: “Ứng dụng chế phẩm sinh học trong nuôi tôm sú quảng canh cải tiến để nâng cao năng suất chất lượng”; “Nuôi tôm thẻ chân trắng thâm canh theo quy trình an toàn trong vùng dịch bệnh”; “Áp dụng các tiêu chí của VietGAP trong nuôi tôm thâm canh” cũng được triển khai hiệu quả từ năm 2012 đến nay. Hiện nay, tỉnh ứng dụng vật liệu Polyurethane, công nghệ trong bảo quản sau thu hoạch cho các tàu khai thác thuỷ sản xa bờ để giảm lượng nhiên liệu tiêu hao, kéo dài thời gian khai thác trên biển và tăng hiệu quả nghề đánh bắt, khai thác biển... rất nhiều ứng dụng khác góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp của tỉnh.
Cần sự đào tạo, sử dụng, đãi ngộ phù hợp
Mặc dù thời gian qua đội ngũ trí thức Cà Mau không ngừng lớn mạnh, phát huy vai trò tiên phong trong đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp, nông thôn, nhưng vẫn còn một số khó khăn, hạn chế nhất định.
Theo đánh giá chung của Sở NN&MT, với góc nhìn toàn diện, năng lực sáng tạo, khả năng ứng dụng khoa học và kỹ thuật, giao tiếp bằng ngoại ngữ và sử dụng công nghệ thông tin của đội ngũ trí thức còn hạn chế; số lượng trí thức tham gia nghiên cứu khoa học còn ít; chất lượng một số đề tài, dự án do trí thức trong tỉnh chủ trì thực hiện chưa cao; hoạt động nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ KH&CN từng lúc, từng nơi chưa thực sự gắn với thực tế sản xuất; nhiều kết quả nghiên cứu thành công nhưng chưa nhân rộng được ra thực tiễn.
Nguyên nhân dẫn đến hạn chế trên là do một số nơi chưa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng đội ngũ trí thức; sử dụng trí thức có nơi chưa phù hợp với năng lực, trình độ làm ảnh hưởng đến chất lượng, hiệu quả công việc; việc nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất, đời sống chưa nhiều; đầu tư cơ sở vật chất, tạo môi trường thuận lợi để trí thức phát huy năng lực và trí tuệ chưa đúng mức; đời sống của một số trí thức còn gặp khó khăn.
Xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội hiện nay.
Theo ông Võ Thanh Trà, hiện nay, cùng với xu thế toàn cầu hoá, KH&CN thực sự trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp, hàm lượng tri thức trong các sản phẩm lao động xã hội ngày càng gia tăng và là yếu tố quyết định giá trị của lao động. Ðiều này thúc đẩy nền sản xuất quốc gia phát triển theo hướng tăng tỷ trọng các ngành KH&CN, đổi mới sáng tạo, hướng tới xây dựng nền kinh tế tri thức.
Vấn đề này, điều quan trọng là cần nâng cao nhận thức về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội ngũ trí thức trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và hội nhập quốc tế. Cùng với đó, đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đãi ngộ và tôn vinh trí thức, trọng dụng nhân tài...
Ưu tiên bố trí nguồn lực từ ngân sách Nhà nước và huy động nguồn lực xã hội đầu tư cho nghiên cứu khoa học và hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là các lĩnh vực có khả năng phát huy tiềm năng, lợi thế của tỉnh. Tạo điều kiện, khuyến khích trí thức trẻ học tập nâng cao nghiệp vụ chuyên sâu trong và ngoài nước phục vụ địa phương, đặc biệt những ngành trọng yếu về khoa học, kỹ thuật, môi trường, công nghệ thông tin... Tạo điều kiện cho trí thức có trình độ cao được tham gia các chương trình nghiên cứu khoa học quan trọng, phát triển sản phẩm mới, công nghệ mới có khả năng cạnh tranh cao. Các hội, đoàn thể làm tốt công tác tập hợp, đoàn kết trí thức tham gia đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
Hầu hết các chương trình, dự án nghiên cứu của đội ngũ trí thức đều mất nhiều kinh phí, thời gian và công sức nghiên cứu, nếu được ghi nhận, tôn vinh và trả công thoả đáng sẽ là nguồn động viên lớn để họ tiếp tục cống hiến, phát huy. Ðồng thời, tạo điều kiện về kinh phí, nhân lực để khâu chuyển giao các đề tài, đề án của đội ngũ trí thức được đi vào thực tiễn./.
Văn Ðum
Xem thêm bình luận