Trải qua hành trình 80 năm thành lập và phát triển của đất nước, Cà Mau - vùng đất cực Nam Tổ quốc, từ sau ngày giải phóng từng bước chuyển mình mạnh mẽ, đặc biệt là kinh tế nông nghiệp. Từ một tỉnh thuần nông với sản xuất nhỏ lẻ, tự cung tự cấp, hôm nay Cà Mau đã vươn lên trở thành “thủ phủ tôm” của cả nước, tiên phong trong phát triển nông nghiệp theo hướng công nghệ cao, bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu.
- "Lúa thơm - tôm sạch" - Hướng phát triển bền vững kinh tế nông nghiệp
- Nông dân kỳ vọng giá lúa giữ đà tăng
- Khẩn trương thu hoạch lúa hè thu mùa mưa bão
Bứt phá ngành hàng chủ lực
Nhìn lại hành trình phát triển, ông Phạm Văn Mười, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: "Trước đây, nông dân chủ yếu làm lúa để ăn, nuôi tôm để xoay xở sinh kế; sản xuất còn manh mún, thiếu liên kết, giá trị gia tăng thấp. Nhưng đến nay, mọi thứ đã thay đổi rõ rệt, không chỉ về quy mô mà cả tư duy sản xuất".
Mô hình lúa - tôm trên đồng đất Cà Mau đã chứng minh tính hiệu quả, bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu, tăng thu nhập cho người dân. Ảnh: HUỲNH LÂM
Hiện nay, thuỷ sản, đặc biệt là con tôm đã trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh. Với nhiều mô hình nuôi tiên tiến như: tôm - lúa, tôm - rừng, thâm canh và siêu thâm canh, kết hợp với liên kết chuỗi và áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, Cà Mau đang duy trì sản lượng thuỷ sản hơn 1,2 triệu tấn/năm, trong đó tôm hơn 546 ngàn tấn, chiếm khoảng 40% sản lượng cả nước. Kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản hằng năm đạt trên 2 tỷ USD - con số ấn tượng, cho thấy sự phát triển vượt bậc.
Bên cạnh đó, ngành lúa gạo cũng bứt phá ngoạn mục. Từ những cánh đồng lúa manh mún, năng suất thấp, nay Cà Mau đã hình thành nhiều vùng sản xuất tập trung, áp dụng giống chất lượng cao, cơ giới hoá và quy trình canh tác thân thiện môi trường. Ðặc biệt, mô hình lúa - tôm, lúa hữu cơ, lúa phát thải thấp đang mở ra cơ hội mới cho xuất khẩu gạo sạch, gạo sinh thái.
Tích cực đồng hành cùng nông dân, tỉnh ban hành nhiều chính sách quan trọng để kết nối 3 nhà: nhà nông - nhà doanh nghiệp - nhà khoa học, đặc biệt là thông qua các chương trình liên kết theo chuỗi giá trị. Ông Mười cho biết, các hợp tác xã và doanh nghiệp khi xây dựng dự án liên kết sẽ được hỗ trợ: tư vấn lập dự án lên đến 300 triệu đồng; hạ tầng sản xuất (nhà xưởng, máy móc...) tối đa 10 tỷ đồng; giống, vật tư, nhãn mác trong 3 vụ liên tiếp; hỗ trợ mô hình khuyến nông tối đa 200 triệu đồng.
Mô hình nuôi tôm siêu thâm canh cho thu nhập cao ở xã Lương Thế Trân.
Tỉnh đã mời gọi hơn 120 doanh nghiệp kết nối với hợp tác xã trong các ngành hàng chủ lực như tôm, lúa, cua..., hình thành các hợp tác bao tiêu sản phẩm, giảm chi phí đầu vào, tăng giá trị đầu ra. Ngoài ra, tỉnh đang phối hợp xây dựng 4 dự án thí điểm liên kết trong các lĩnh vực trọng điểm để tổng kết, nhân rộng.
Tăng tốc nông nghiệp công nghệ cao
Theo ông Mười, nông nghiệp công nghệ cao hiện là xu hướng tất yếu, đang được tỉnh đẩy mạnh trên cả hai lĩnh vực thuỷ sản và trồng trọt. Cụ thể, trong nuôi tôm, người dân áp dụng mô hình nuôi siêu thâm canh nhiều giai đoạn, nuôi trong nhà lồng, ao lót bạt, điều khiển bằng cảm biến. Năng suất đạt 20-23 tấn/ha, mật độ nuôi cao, môi trường được kiểm soát chặt chẽ. Ðặc biệt, mô hình tôm sạch, tuần hoàn, không xả thải đang giúp giảm ô nhiễm, tăng hiệu quả sản xuất.
Trong trồng trọt, tỷ lệ cơ giới hoá đạt 100% trong khâu làm đất và bơm nước, 95% trong phun thuốc và 80% khi thu hoạch. Các tiến bộ khoa học, công nghệ như máy bay không người lái (drone), hệ thống cảm biến điều khiển nước tưới tiết kiệm và quản lý dịch hại thông minh đang được ứng dụng rộng rãi.
Mô hình lúa phát thải thấp quy mô 170 ha giúp giảm 50-60% lượng giống, giảm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, năng suất đạt 6-6,5 tấn/ha, lợi nhuận tăng hơn 4 triệu đồng/ha/vụ, đồng thời giảm phát thải khí nhà kính tới 37%.
Kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản hằng năm đạt trên 2 tỷ USD.
Các mô hình trồng rau quả đạt chuẩn VietGAP, thuỷ canh trong nhà lưới, nhà màng, sử dụng phân bón hữu cơ, tưới nhỏ giọt, phun sương mang lại lợi nhuận cao, có vụ lên đến 70 triệu đồng/ha, vượt trội so với canh tác truyền thống.
Trước tác động ngày càng rõ rệt của biến đổi khí hậu, tỉnh Cà Mau đã và đang chuyển hướng phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn, thích ứng tự nhiên. Một số mô hình đang triển khai hiệu quả như tôm - lúa, tôm - rừng vừa mang tính “thuận thiên”, vừa bảo vệ môi trường, nâng cao giá trị xuất khẩu và đã có hàng chục ngàn héc-ta đạt chứng nhận quốc tế như ASC, BAP, EU Organic.
Dự án Aqua Xanh tập trung xây dựng chuỗi thuỷ sản tuần hoàn, giảm phát thải, gắn với doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu. Dự án tín chỉ carbon xanh kết hợp bảo vệ rừng ngập mặn ven biển với cơ chế thị trường carbon giúp tăng thu nhập và bảo tồn hệ sinh thái. Ngoài ra, tỉnh còn đẩy mạnh chuyển đổi số trong nông nghiệp, ứng dụng IoT, blockchain để truy xuất nguồn gốc, giám sát sản xuất, nâng cao chất lượng và tính minh bạch trong chuỗi cung ứng.
Phát huy giá trị đồng đất quê hương, Cà Mau đã và đang tiếp tục vươn lên. Với tư duy mới, cách làm mới, sự đồng hành của chính quyền và doanh nghiệp, cùng sự cần cù, sáng tạo của người dân, vùng đất cực Nam ngày càng khẳng định vị thế “thủ phủ tôm” và là điểm sáng nông nghiệp xanh, công nghệ cao, bền vững của cả nước.
“Phát triển nông nghiệp xanh, tuần hoàn và thông minh là con đường tất yếu. Ðây không chỉ là hướng đi giúp người dân ổn định sinh kế, mà còn là nền tảng để nâng tầm nông sản Cà Mau trên thị trường quốc tế”, ông Phạm Văn Mười, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, khẳng định.
Hồng Phượng
Xem thêm bình luận