Đánh bắt dựa vào nhau để kiếm sống đó là quy luật để tồn tại trên biển. Trong thời điểm nguồn lợi thủy sản dần cạn kiệt như hiện nay thì mô hình lưới bao dựa vào tàu chong đèn câu mực tỏ ra hiệu quả cho sự liên kết này.
Đánh bắt dựa vào nhau để kiếm sống đó là quy luật để tồn tại trên biển. Trong thời điểm nguồn lợi thủy sản dần cạn kiệt như hiện nay thì mô hình lưới bao dựa vào tàu chong đèn câu mực tỏ ra hiệu quả cho sự liên kết này.
Vươn khơi bám biển
Bình minh, trên cửa biển Sông Đốc, huyện Trần Văn Thời tấp nập tàu thuyền. Tôi lên tàu cá CM 99676 TS do ông Lê Văn Bảo làm thuyền trưởng để trải nghiệm chuyến vươn khơi đánh bắt hải sản trên biển. Chiếc tàu vỏ gỗ dài hơn 15m chở theo đầy ắp lưới và nước đá băng băng lướt sóng đưa tôi cùng 17 ngư dân hướng ra biển Tây. Chiều tối, nước biển chuyển sang màu xanh sẫm, những cơn gió mát lành mơn man da thịt làm vơi đi mệt nhọc, sóng gió. Tàu buông neo dập dềnh trên sóng nước. Bữa cơm chiều dọn ra sàn tàu, mọi người quây quần đầm ấm trên biển chiều yên ả.
Mọi người quây quần bên bữa cơm vội chuẩn bị cho một đêm kéo lưới mệt nhọc |
Đêm xuống, Đèn cao áp trên những tàu câu mực bên cạnh tàu lưới bao bật sáng tạo nên quầng sáng rực rỡ quanh thân tàu trên biển đêm lộng gió. Lát sau, vô số cá, mực biển kéo đến vùng nước sáng cạnh thân tàu, những người bạn câu tranh thủ thả câu để câu những con mực to tướng.
Trời dần khuya, ghe lưới bao ở gần đó xuất hiện và bắt đầu thả lưới bao chiếc thuyền câu mực lại. Bán kính của vòng lưới hơn 600m, chiều dài của lưới hơn 2km, lưới liên tục được thả xuống và lưới được rút dần. Lúc lưới được khép kín chính là lúc thuyền câu mực tắt đèn để chạy ra ngoài khỏi lưới. Các ngư dân bắt đầu túm lưới và kéo rút lại đến khi tùng cá còn khoảng vài mét thì bắt đầu xúc cá và mang lên tàu. Anh Nguyễn Văn Tẻo, ngư dân làm nghề lưới bao trải lòng: “Nghề này cực lắm, làm từ 22h đêm tới sáng, mỗi đêm vậy kéo được khoảng 4 lưới, nếu gặp trúng bầy cá thì có thể kéo 2 lưới là trời đã hửng sáng”.
“Những năm trước hành nghề này rất trúng, mỗi đợt kéo lưới có thể kiếm đến vài tấn cá nhưng thời gian gần đây nguồn lợi dần cạn kiệt nên nguồn cá mực bán chợ chỉ được tính bằng chục hoặc trăm ký. Còn lại các nguồn cá tạp thì tùy thuộc vào con nước nên có đêm được vài tấn thường được bán để làm nước mắm hoặc cá phân”. Ông Lê Văn Bảo, thuyền trưởng thuyền lưới bao giải thích.
Nguồn lợi cạn kiệt
Với sự giúp sức của máy kéo, những đôi tay rắn chắc thoăn thoắt thu lưới qua chiếc ròng rọc đặt trên sàn tàu, lưng áo ướt đẫm mồ hôi giữa gió lạnh biển đêm. Họ thao tác khá nhanh gọn và nhịp nhàng như được lập trình sẵn. Chiếc tàu nghiêng hẳn về bên trái vì sức nặng của giàn lưới vây rút khá lớn. Khi vòng vây dần thu hẹp, lũ cá hoảng loạn tìm cách thoát ra ngoài. Ngư dân dùng chiếc vợt khá lớn xúc cá đổ tràn trên sàn tàu. Cá nhồng, cá trích, cá cơm, cá ba thú, cá bạc má, cá bò lấp lánh vảy bạc giãy đành đạch trên khoang tàu. Tuy nhiều cá trên boong tàu nhưng những ngư phủ lộ vẻ không vui bởi giờ đây đa phần các lưới đều dính nhiều cá phân bán chỉ vài ngàn một ký chứ cá bán chợ không nhiều.
Cá được xúc lên tàu và phân loại, chủ yếu là cá phân chứ cá chợ không còn nhiều |
“Qua tết thì cỡ tháng 2 tháng 3 làm tới tháng năm tháng sáu thì nó êm còn qua đó làm cực lắm, nhiệm vụ mình là đi tóm phao cũng cực lắm, trời êm thì khỏe còn sóng to thì cực vô cùng, trên cái thúng bơi không đã khó nói chi còn công việc kéo dây tóm phao giữa đêm tối mịt mù”. Anh Võ Chi Lăng, ngư phủ tàu lưới vây trải lòng.
Biển đêm thăm thẳm. Chiếc tàu cá lắc lư trên sóng nước thật nhỏ bé và mỏng manh giữa đại dương bao la. Xa xa, đèn điện trên hàng trăm tàu cá nhấp nháy tựa khung cảnh phố thị về đêm. Dẫu biết rằng khoảng cách khá xa nhưng cảm giác chỉ hơn tầm với. Chợt thấy lòng ấm áp, không còn cảm giác lẻ loi giữa muôn trùng sóng nước.
Cá được đưa vào hầm đá bảo quản sau chuyến biển sẽ bán chợ. |
Ánh đèn trong đêm thắp lên niềm hy vọng bình yên và sự no đủ cho những mảnh đời nhọc nhằn mưu sinh trên biển cả. Đấy còn là minh chứng chủ quyền của Tổ quốc trên biển, nơi những người con đất Việt can trường vượt sóng cả. Họ gắn kết với nhau qua máy thông tin liên lạc, qua thông báo cho nhau hướng di chuyển của đàn cá, thông tin dự báo thời tiết… và chia sẻ những chuyện buồn vui trong đời.
Mỗi buổi sáng, cá phân, cá làm nước mắm sẽ được bán lại cho các tàu thu mua trên biển hoặc đảo |
Sau mỗi con trăng biển thì mỗi ngư phủ được chia lợi nhuận phần trăm đánh bắt, trung bình mỗi ngư dân kiếm được từ 7 đến 15 triệu đồng. Với số tiền đó cũng đủ để anh em gửi về quê nhà trang trải cuộc sống cho gia đình.
Hoàng Thành