Giữa nhịp sống đô thị sôi động ở phường Tân Thành, nhiều phụ nữ vẫn bền bỉ giữ nghề truyền thống làm nón lá. Từ đường kim, mũi chỉ đến công đoạn sơn phủ, chỉnh vành, luồn quai... tất cả đều được làm thủ công. Không chỉ là duy trì sinh kế, bàn tay các cô, các chị còn góp nhịp giữ nét đẹp xưa trong đời sống hôm nay.
Gần 40 năm gắn bó với nghề, bà Huỳnh Thị Nga (Khóm 29, phường Tân Thành) năm nay dù đã ngoài 60 tuổi nhưng vẫn miệt mài giữ “hồn quê” qua từng cái nón lá. Với bà, nón lá không chỉ là vật dụng che nắng, che mưa mà là biểu trưng cho sự dịu dàng, mộc mạc của người phụ nữ Việt, là sợi chỉ nối quá khứ với hiện tại.
Chị Trần Thị Thanh Nguyệt tỉ mỉ kiểm tra từng đường kim, mũi chỉ của chiếc nón lá sau khi nhận về từ các chị em trong tổ gia công, bảo đảm sản phẩm đạt chất lượng trước khi đưa ra thị trường.
Trong căn nhà nhỏ giữa lòng đô thị Tân Thành, mỗi tháng bà Nga đều đặn phân phối trên 6.000 cái nón cho hơn 20 chị em trong và ngoài khóm gia công khâu vành, chỉnh nón, trả công 25.000 đồng/10 cái. Không chỉ có thu nhập lúc nhàn rỗi, các chị còn thêm niềm vui khi được góp phần giữ nghề truyền thống. Sau khi nhận nón đã gia công, bà Nga tỉ mỉ kiểm tra, sơn phủ, phơi khô, rồi giao cho các mối trong và ngoài tỉnh.
Sản phẩm nón của bà Nga vẫn giữ nguyên dáng dấp nón truyền thống của quê gốc Quảng Bình (nay là tỉnh Quảng Trị) - Huế: thanh mảnh, thon gọn, lớp lá mỏng đều tay, phủ lớp sơn bóng nhẹ, vừa mềm mại vừa bền đẹp. “Nón lá là biểu trưng của người phụ nữ Việt: dịu dàng, mộc mạc. Thế nên, giữ nghề làm nón cũng là giữ nét đẹp của quê hương tôi giữa đất Cà Mau”, bà tâm sự.
Bà Ngô Thuỳ Linh, Trưởng Khóm 29, cho biết: “Cô Nga không chỉ giữ nghề mà còn tạo việc làm thường xuyên cho nhiều phụ nữ, người lớn tuổi, nội trợ trong khóm, giúp họ có thêm nguồn thu nhập ổn định”.
Tại Khóm 22, vợ chồng chị Trần Thị Thanh Nguyệt và anh Huỳnh Hữu Nông ngày ngày kiên trì làm những cái nón lá, nghề truyền thống gắn bó với gia đình suốt mấy chục năm qua. Mỗi người mỗi công đoạn, phối hợp nhịp nhàng, anh tỉ mỉ ủi từng cái nón lá, chị cẩn thận khâu vành, chỉnh nón, phủ sơn. Trung bình mỗi tháng gia đình chị Nguyệt cung cấp hơn 4.000 cái nón ra thị trường, mang lại nguồn thu nhập ổn định, đồng thời tạo việc làm cho nhiều chị em xung quanh.
Vợ chồng anh Huỳnh Hữu Nông và chị Trần Thị Thanh Nguyệt gìn giữ nghề làm nón lá truyền thống của gia đình suốt hơn 30 năm qua.
“Nghề này mẹ chồng tôi làm đã hơn 40 năm, tôi theo nghề cũng 30 năm rồi. Bao nhiêu năm trôi qua, dù có lúc cực, mệt nhưng vẫn không bỏ được. Mỗi cái nón làm xong là niềm vui, vì không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn thấm đẫm nghĩa tình gia đình, cộng đồng. Giữ nghề chính là giữ hồn quê. Dù giờ đây thành thị phát triển, nhà cao đường rộng, nhưng tôi vẫn mong muốn mỗi người con Tân Thành đi đâu cũng nhớ đến hình ảnh nón lá, như nhớ về cội nguồn", chị Nguyệt chia sẻ.
Ở phường Tân Thành, có những gia đình nhiều thế hệ cùng làm nón, đưa nghề truyền thống này trở thành sợi dây kết nối, lưu giữ ký ức, tình yêu quê hương. Chị Huỳnh Thị Vis Phương, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường, cho biết: “Hiện nay, tại Khóm 22 và Khóm 29 có khoảng 50-60 hội viên phụ nữ tham gia nghề làm nón. Hội luôn quan tâm, tạo điều kiện hỗ trợ đầu ra sản phẩm, kết nối tiêu thụ thông qua nhiều hình thức, đồng thời khuyến khích chị em duy trì nghề làm nón lá cùng các nghề truyền thống khác trên địa bàn, như: làm cốm, dệt chiếu... để vừa tăng thu nhập vừa giữ được nét đẹp văn hoá địa phương”.
Bà Huỳnh Thị Nga sơn phủ bóng nón lá sau công đoạn khâu chân vành.
Không chỉ là phường trung tâm tỉnh đang vươn mình đô thị hoá, Tân Thành còn là nơi giao thoa giữa công nghiệp hiện đại và hồn quê thuần Việt. Trong nhịp sống tất bật, hình ảnh những phụ nữ tỉ mẩn khâu nón vẫn hiện hữu giữa phố phường, âm thầm giữ nét đẹp cho nón lá Việt qua đôi bàn tay khéo léo và trái tim yêu nghề.
Kiều Nương