Thay vì tận dụng bờ bao vuông tôm và phần đất trống quanh nhà trồng rau màu để tăng thu nhập, hiện nhiều hộ tại ấp Trần Ðộ, xã Thạnh Phú có cách làm sáng tạo, đó là chuyển đổi sang trồng lúa sạch 2 vụ/năm, phục vụ nhu cầu đời sống hằng ngày cho gia đình. Mô hình này đang được chính quyền địa phương vận động bà con nông dân nhân rộng.
- Chuyển dịch sản xuất nhiều vùng trồng lúa không hiệu quả
- Trồng lúa theo biến đổi khí hậu
- Khảo sát dự án trồng lúa kết hợp nuôi tôm càng xanh tại Lào
- Triển khai giai đoạn 2 dự án trồng lúa kết hợp nuôi trồng thuỷ sản có trách nhiệm
Mô hình tận dụng vườn tạp, phần đất trống quanh nhà để gieo sạ lúa được bà con nông dân ấp Trần Ðộ thử nghiệm năm 2023 và thu hoạch đạt năng suất khá cao. Vụ mùa năm nay, bà con tiếp tục nhân rộng, chọn giống lúa nhóm A gieo sạ (có thời gian sinh trưởng trên dưới 100 ngày), để rút ngắn thời gian cho thu hoạch và lấp lại vụ 2.
Hộ ông Nguyễn Thanh Liêm tận dụng phần đất vườn tạp gần nhà với khoảng 1.000 m2, chọn giống lúa ST25 gieo sạ ngay sau khi mùa mưa bắt đầu. Trong suốt quá trình gieo sạ trên phần đất vườn tạp, ông hạn chế tối đa việc sử dụng phân bón và tuyệt đối không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Tuy vậy, cây lúa vẫn sinh trưởng, phát triển khá tốt, đang trong giai đoạn chín rộ, sẵn sàng cho thu hoạch và sẽ được lấp lại vụ 2.
Ông Nguyễn Thanh Liêm, ấp Trần Độ, xã Thạnh Phú, rung lắc dây đuổi chim, bảo vệ năng suất lúa gieo sạ trên phần đất vườn tạp của gia đình.
Ông Liêm chia sẻ: “Phần đất vườn tạp hiện đang trồng lúa, trước đây là đầm tôm công nghiệp kém hiệu quả, được gia đình san lấp và thường xuyên phát sinh cỏ dại. Năm 2023, gia đình gieo sạ thử nghiệm trồng lúa, lúa phát triển khá tốt, thu hoạch năng suất đạt cao hơn so với ruộng lúa - tôm. Năm nay gia đình tiếp tục duy trì gieo sạ theo hình thức trồng 2 vụ lúa/năm. Tuy nhiên, do số lượng hộ dân tận dụng vườn tạp gieo sạ lúa chưa nhiều, khi cây lúa bước vào giai đoạn trổ và chín thường xuyên bị chim chuột tấn công gây hại, phần nào ảnh hưởng đến năng suất. Nếu mô hình này được phổ biến, nhân rộng, có nhiều người làm thì sẽ hạn chế được chim chuột phá”.
Tận dụng phần đất trống gần nhà với diện tích khoảng 300 m2, gieo sạ vụ lúa và đã thu hoạch, hiện hộ ông Phan Văn Quận đang khẩn trương cải tạo theo hình thức thủ công, giúp đất thêm tơi xốp và lấp lại vụ 2. Ông Quận cho biết: “Mặc dù diện tích đất trống gần nhà không nhiều nhưng gieo sạ vụ lúa cũng cho thu hoạch hơn 10 giạ, đảm bảo nguồn lương thực cho gia đình khoảng nửa năm. Sạ lại vụ 2, năng suất từ bằng hoặc cao hơn vụ 1, coi như gia đình không phải tốn chi phí mua gạo ăn cả năm”.
Cũng ở ấp Trần Ðộ, hộ ông Sử Văn Giang không chỉ tận dụng tối đa phần đất trống quanh nhà, kể cả diện tích trước sân để trồng lúa, với diện tích hơn 1.000 m2, lúa đang phát triển khá tốt. “Thay vì không trồng lúa, cỏ dại mọc um tùm, phải tốn công sức và thời gian phát dọn; trồng lúa mang lại nhiều lợi ích cho gia đình, làm đẹp cảnh quan môi trường nông thôn, có lúa gạo ăn, không phải tốn tiền mua và khỏi phải phát dọn cỏ thường xuyên”, ông Giang chia sẻ.
Hộ ông Sử Văn Giang tận dụng tối đa phần đất trống quanh nhà và trước sân để gieo sạ lúa.
Theo tính toán của bà con nông dân ấp Trần Ðộ, đối với mỗi hộ gia đình ở vùng nông thôn, nếu tận dụng từ 300-500 m2 vườn tạp, phần đất trống quanh nhà trồng 2 vụ lúa/năm thì sẽ thu hoạch từ 20-30 giạ lúa, đảm bảo nguồn lương thực cung cấp cho gia đình (với sản phẩm lúa sạch, an toàn sức khoẻ, không phải tốn tiền mua gạo hằng ngày), thậm chí dư thừa dùng phát triển nghề chăn nuôi gia súc, gia cầm tăng thu nhập.
Ông Trương Minh Luân, Trưởng ấp Trần Ðộ, cho biết, mô hình tận dụng vườn tạp, phần đất trống quanh nhà trồng lúa cho năng suất khá cao, được bà con nông dân trên địa bàn ấp trồng thử nghiệm năm 2023 và vụ mùa năm 2024 đang được duy trì. Chính quyền địa phương sẽ tiếp tục tuyên truyền, vận động bà con nông dân nhân rộng trong những năm tiếp theo. Bởi với mô hình này, cây lúa phát triển khá tốt, bà con không sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phòng ngừa sâu bệnh, tạo ra sản phẩm lúa sạch có lợi cho sức khoẻ và đáp ứng nhu cầu đời sống./.
Việt Tiến