ĐT: 0939.923988
Thứ ba, 1-7-25 20:25:13
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Từ nghĩ khác đến làm khác

Báo Cà Mau Là một trong những chuyên gia đầu ngành, có kinh nghiệm trong công tác giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực đột phá khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo (KHCN,ÐMST), PGS.TS Vũ Hải Quân, Uỷ viên Ban Chấp hành Trung ương Ðảng, Bí thư Ðảng uỷ, Giám đốc Ðại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, cho rằng: “Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển KHCN,ÐMST và chuyển đổi số quốc gia, không chỉ là sự thay đổi trong hành động, mà còn là sự thay đổi trong tư duy. Từ “nghĩ khác” đến “làm khác”, Nghị quyết này khuyến khích các nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp (DN) và nhà khoa học dám nghĩ lớn, làm lớn, chấp nhận rủi ro để tạo ra những đột phá có tính chất thay đổi cục diện”.

PGS, TS Vũ Hải Quân khuyến nghị, tỉnh cần có chính sách thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đó, cần có chính sách đào tạo lại đội ngũ, trước mắt là đội ngũ lãnh đạo, công chức, viên chức của địa phương, nhằm nâng cao năng lực, tư duy đổi mới, cách tiếp cận công nghệ, ÐMST và CÐS.

Theo đó, PGS.TS Vũ Hải Quân đã chỉ ra nhiều khía cạnh vấn đề, cùng những giải pháp thiết thực để Cà Mau bứt phá trong thực hiện chủ trương. Cụ thể, tỉnh cần có sự đầu tư lớn cho KHCN, riêng đầu tư cho R&D (những người đảm nhiệm các hoạt động nghiên cứu và phát triển trong quá trình sản xuất) đạt 2% GDP, trong đó kinh phí từ khu vực tư nhân chiếm trên 60%. Song song đó, phải chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, giải phóng sức sáng tạo và tạo điều kiện cho các nhà khoa học mạnh dạn thử nghiệm.

Và điều đặc biệt là phải trao quyền tự chủ trong sử dụng kinh phí nghiên cứu, loại bỏ các thủ tục hành chính rườm rà, khuyến khích sự sáng tạo thực chất. Xem DN là trung tâm trong hệ sinh thái ÐMST, đóng vai trò then chốt trong việc ứng dụng và thương mại hoá các kết quả nghiên cứu khoa học. Các tổ chức nghiên cứu sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra tri thức mới, phát triển công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Tuy nhiên, những thách thức trong triển khai cũng không hề nhỏ. PGS.TS Vũ Hải Quân cho rằng, DN thiếu niềm tin vào tính khả thi của các sáng kiến KHCN, ÐMST, khiến cho việc huy động hơn 60% kinh phí R&D từ khu vực tư nhân gặp nhiều khó khăn. Các nhà khoa học và trung tâm nghiên cứu chưa được trao quyền và tạo điều kiện để thử nghiệm các sáng kiến mới. Việc chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu vẫn chưa được triển khai hiệu quả. Ngược lại, người đứng đầu các bộ, ngành và địa phương vẫn chưa thật sự tin tưởng vào khả năng của nhà khoa học và DN trong việc tạo ra động lực tăng trưởng thông qua ÐMST và chuyển đổi số (CÐS) quốc gia.

Thêm vào đó, sự thiếu hụt cán bộ có chuyên môn KHCN trong đội ngũ lãnh đạo, nguồn nhân lực không đảm bảo cũng là một trong những rào cản lớn. Rõ ràng, tỷ lệ lãnh đạo cao cấp trong các cấp uỷ và các cơ quan quản lý Nhà nước được đào tạo chuyên môn về KHCN và ÐMST vẫn còn thấp. Thiếu lãnh đạo có kiến thức chuyên sâu và toàn diện để xây dựng và hoạch định chính sách phát triển KHCN và ÐMST. Nguồn nhân lực cho KHCN và ÐMST ở các địa phương đang gặp nhiều khó khăn.

"Bên cạnh đó, công tác quản lý khoa học vẫn dựa trên cơ chế phê duyệt và giám sát, thay vì trao quyền tự chủ cho các nhà khoa học và trung tâm nghiên cứu. Thủ tục hành chính phức tạp trong phê duyệt dự án, thanh quyết toán kinh phí và mua sắm thiết bị khiến cho các sáng kiến bị kéo dài và chậm tiến độ. Chưa có cơ chế khuyến khích rủi ro, nên các nhà khoa học vẫn phải chịu trách nhiệm nếu dự án không thành công, khiến cho tâm lý an toàn trở nên phổ biến, hạn chế các thử nghiệm đột phá", PGS.TS Vũ Hải Quân phân tích.

Phải nhìn nhận rằng, nhiều địa phương lúng túng trong việc xây dựng kế hoạch và triển khai các chính sách hỗ trợ ÐMST, đặc biệt là trong lĩnh vực CÐS. Một số địa phương vẫn phụ thuộc vào chỉ đạo từ Trung ương, thiếu chủ động trong xây dựng cơ chế khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp ÐMST. “Nhiều sáng kiến đổi mới bị nghẽn ở cấp thực thi, làm suy giảm hiệu quả của các chương trình R&D và CÐS”, PGS.TS Vũ Hải Quân nêu thực tế.

Ðội ngũ công chức Sở KH&CN tỉnh không ngừng nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, thực hiện nhiều dự án KHCN.

Ðội ngũ công chức Sở KH&CN tỉnh không ngừng nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, thực hiện nhiều dự án KHCN.

PGS.TS Vũ Hải Quân  khuyến nghị, Ban Chỉ đạo của tỉnh cần phối với các trường đại học, viện nghiên cứu, cùng với lãnh đạo từng địa phương cần xác định được đâu là sản phẩm chiến lược của địa phương. Trên cơ sở đó, sẽ đầu tư vào KHCN chiến lược để nâng cấp chuỗi giá trị cho sản phẩm chiến lược theo hướng DN sẽ đồng hành cùng chính quyền địa phương. Trong đó, Nhà nước áp dụng quy tắc 40/60, Nhà nước sẽ chi ra 40% ngân sách để hỗ trợ việc nghiên cứu, DN sẽ bỏ ra 60% ngân sách để làm thế nào nâng cao giá trị của sản phẩm chiến lược. Theo đó, sản phẩm chiến lược và công nghệ chiến lược phải có mối quan hệ hữu cơ. Từ đó, Nhà nước, DN và trường đại học sẽ tạo ra được bộ kiềng 3 chân để cùng nhau nghiên cứu và cải thiện sản phẩm. Ðiều này sẽ giúp DN chia sẻ rủi ro và tích cực tham gia R&D.

Bên cạnh đó, tỉnh cần có chính sách khuyến khích DN đầu tư KHCN, ÐMST và thương mại hoá kết quả nghiên cứu, như: thành lập Quỹ ÐMST tỉnh đồng tài trợ dự án R&D; huy động từ ngân sách địa phương và đóng góp của DN cho các dự án nghiên cứu ứng dụng, chia sẻ rủi ro, vừa khuyến khích DN đặt hàng nghiên cứu từ viện/trường. Tỉnh cần bổ sung danh mục ngành ưu tiên được ưu đãi thuế đặc thù phù hợp cho các DN đầu tư hoạt động R&D, đổi mới công nghệ. Phát triển không gian khởi nghiệp, ÐMST tỉnh.

Ðặc biệt, tỉnh cần có chính sách thu hút và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Trong đó, cần có chính sách đào tạo lại đội ngũ, trước mắt là đội ngũ lãnh đạo, công chức, viên chức của địa phương, nhằm nâng cao năng lực, tư duy đổi mới, cách tiếp cận công nghệ, ÐMST và CÐS. Song song đó, có chính sách thu hút các sinh viên có năng lực về làm việc tại tỉnh nhà, bằng cách có thể vận động DN hoặc thông qua HÐND thành lập quỹ hỗ trợ cho sinh viên vay học tập và cam kết trở về làm việc tại địa phương. Ðây cũng là cách có được nhân tài thật sự về đóng góp cho địa phương.


“KHCN, ÐMST và CÐS, không có con người thì không thể làm được. Tương tự như vấn đề chính sách, dù chính sách có hay đến mấy nhưng con người không ngang tầm với nhiệm vụ thì chính sách cũng không thực hiện tốt được; ngược lại, dù chính sách có khi chưa được hoàn thiện nhưng nếu như có những con người đủ tầm thì từng bước sẽ vượt qua được những rào cản chính sách, tạo ra được những chuyển biến”, PGS.TS Vũ Hải Quân nhấn mạnh.


Hồng Nhung

 

Ðổi mới để sản xuất hiệu quả

Ðầm Dơi là huyện có diện tích nuôi trồng thuỷ sản lớn nhất tỉnh, với hơn 62.000 ha, tuy nhiên, nhiều yếu tố tác động đã ảnh hưởng đến sản xuất của người dân. Vì vậy, thời gian qua, nông dân trên địa bàn huyện tích cực đổi mới để sản xuất đạt hiệu quả. Từ đó, xuất hiện nhiều mô hình mới, cách làm hay, đã và đang được huyện nhân rộng, góp phần phát triển kinh tế, giảm nghèo tại địa phương.

Người bạn tin cậy phát triển

 “Báo chí là một kênh quảng bá, giới thiệu uy tín, tin cậy, có sức lan toả lớn đối với doanh nghiệp (DN). Báo chí trở thành diễn đàn, cầu nối để cộng đồng DN gởi gắm tâm tư, tình cảm, kiến nghị, đề xuất cho sự ổn định, phát triển. Báo chí góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh trong sạch, lành mạnh, tạo ra sự liên kết, cơ hội hợp tác, mở rộng thị trường, góp phần xây dựng một cộng đồng DN Cà Mau ngày càng lớn mạnh”, ông Lê Hoàng Phước, Chủ tịch Hiệp hội DN tỉnh, khẳng định.

Để hoạt động hợp tác xã đúng và tốt hơn

Sáng 23/6, Liên minh HTX tỉnh kết hợp với Trường Trung cấp nghề và Đào tạo cán bộ hợp tác xã (HTX) miền Nam tổ chức tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ kinh tế tập thể, HTX năm 2025.

Ðồng hành cùng nông thôn

Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới (NTM) đã và đang tạo nên những đổi thay mạnh mẽ, tích cực ở nhiều địa phương. Để đạt được những thành tựu đó, bên cạnh sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, có vai trò quan trọng của báo chí trong tuyên truyền, góp phần thúc đẩy quá trình xây dựng NTM đi đúng hướng và đạt hiệu quả tích cực.

Lồng ghép bảo tồn đa dạng sinh học để giảm thiểu áp lực

Thảo luận về việc lồng ghép giảm thiểu tác động đối với đa dạng sinh học trong thực hiện các giải pháp quản lý và các tiêu chuẩn quốc tế đã áp dụng trong mô hình; đề xuất, khuyến nghị các giải pháp quản lý có liên quan, các tiêu chuẩn quốc tế phù hợp với mô hình tôm - rừng Việt Nam” là những nội dung quan trọng trong khuôn khổ Hội thảo “Khuyến nghị giải pháp thúc đẩy chuỗi tôm - rừng bền vững tại Cà Mau theo hướng chứng nhận quốc tế và bảo tồn đa dạng sinh học”, diễn ra vào ngày 19/6. Hội thảo do Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Cà Mau phối hợp với Cục Thuỷ sản và Kiểm ngư tổ chức. 

Mạnh, giàu từ biển

Nghị quyết Ðại hội Ðại biểu Ðảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020-2025, xác định: “Chú trọng phát triển kinh tế biển, du lịch, năng lượng tái tạo nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế của tỉnh, tạo bứt phá phát triển kinh tế nhanh, bền vững”. Ðến nay, mục tiêu vươn ra biển, làm giàu từ biển của Cà Mau đang dần được hiện thực hoá.

Niềm tin về nông nghiệp sạch

Tham quan mô hình trồng rau an toàn của nhiều hộ dân ở xã Trí Lực, huyện Thới Bình, những luống rau xanh mướt đang phát triển, ít ai biết rằng, để có được sự thay đổi tích cực ấy là cả hành trình đổi mới cách nghĩ, cách làm của nông dân, chuyển từ tập quán canh tác truyền thống sang mạnh dạn áp dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất.

Tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công

Kế hoạch đầu tư công năm 2025 của tỉnh được triển khai trong bối cảnh cả nước bước vào cuộc cách mạng mạnh mẽ với 2 mục tiêu lớn, đó là thực hiện chủ trương sắp xếp, tổ chức lại bộ máy của hệ thống chính trị và thực hiện mục tiêu tăng trưởng GRDP năm 2025 đạt từ 8% trở lên, hướng đến tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo. Tuy nhiên, ghi nhận đến thời điểm này, kết quả giải ngân của tỉnh còn khá chậm, cần giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ tiến độ.

Tín hiệu tích cực từ dự án khôi phục nguồn lợi cá đồng

Xác định ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất là “chìa khoá” để thực hiện thành công các mục tiêu tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn, những năm gần đây, tỉnh Cà Mau tích cực triển khai nhiều mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp phù hợp điều kiện tự nhiên địa phương. Một trong những điểm sáng là Dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ trong sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá đồng tại tỉnh Cà Mau”.

Khởi động dự án đồng quản lý bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản tại Trần Văn Thời

Sáng 12/6, tại huyện Trần Văn Thời, Hội Thuỷ sản tỉnh Cà Mau phối hợp với Chương trình tài trợ các dự án nhỏ của Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF SGP) - Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tổ chức lễ khởi động Dự án “Xây dựng mô hình đồng quản lý trong bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản trên địa bàn xã Khánh Bình Tây và Khánh Bình Tây Bắc”.