Cầu mới, đường mới, chưa thể là nông thôn mới

Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) là một chương trình lớn, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với nông thôn và nông dân. Tuy quá trình triển khai chương trình này đã đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng, nhưng việc thực hiện chương trình này ở nhiều nơi vẫn chưa đạt được hiệu quả như mong đợi.

Chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM) là một chương trình lớn, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với nông thôn và nông dân. Tuy quá trình triển khai chương trình này đã đạt được một số kết quả bước đầu quan trọng, nhưng việc thực hiện chương trình này ở nhiều nơi vẫn chưa đạt được hiệu quả như mong đợi.

Phú Tân là xã ven biển nên việc xây dựng hạ tầng NTM gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, nhờ sự hỗ trợ quyết liệt của các sở, ngành, của Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM mà 3 xã chỉ đạo điểm của Phú Tân đã về đích NTM. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa thể hiện rõ nét vai trò chủ thể của người dân trong xây dựng NTM. Chủ tịch UBND huyện Phú Tân Võ Trường Giang nhìn nhận: “Một số xã trên địa bàn huyện chưa phát huy tốt sức mạnh nội lực từ ấp, xóm, người dân. Trong khi đây cũng chính là nguồn lực, chủ thể trực tiếp thực hiện chương trình. Ðiều này ít nhiều gây khó khăn trong quá trình xây dựng NTM đã qua".

Những hàng rào như thế này được xây dựng vội vã ở huyện Phú Tân. (Trong ảnh: Hàng rào tre ở Tân Hưng Tây).

Mặc dù Phú Tân đã có 3 xã đạt chuẩn NTM đúng theo kế hoạch đề ra, tuy nhiên, có một thực tế dễ nhận thấy là để có kết quả trên, huyện đã chỉ đạo rất quyết liệt ở những tháng gần về đích. Trong thời gian này, huyện cử 3 tổ công tác (là thành viên Ban Chỉ đạo huyện) xuống tận các xã, ấp để "cầm tay chỉ việc" cho từng hộ dân xây dựng NTM. Trong 2 tháng "cùng ăn, cùng ở, cùng làm" đó, đoàn cán bộ đã đến từng nhà dân để vận động, thậm chí làm thay từng đế cờ, cột cờ, hàng rào và những hố rác tự hoại tại từng hộ gia đình.

Anh Tô Minh Tiến, Trưởng Phòng Tài chính huyện Phú Tân (thành viên tổ công tác huyện, phụ trách ấp Tân Phong, xã Tân Hải), bộc bạch: "Công tác tuyên truyền của địa phương còn hạn chế; ngoài ra do đặc thù tập quán sinh sống của người dân ven biển nên việc vận động họ vào nền nếp rất khó. Ðặc biệt, với tiêu chí môi trường (xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, hố rác tự hoại, hàng rào cây xanh…) không dễ dàng chút nào. Gần tới ngày công nhận, cán bộ xã phải đi phát quang bụi rậm, vận động treo cờ, ảnh Bác…".

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới việc triển khai chương trình xây dựng NTM ở nhiều nơi chưa đạt hiệu quả như mong đợi, nhưng có một nguyên nhân quan trọng cần sớm khắc phục, đó là công tác tuyên truyền về xây dựng NTM chưa được thường xuyên, chưa sát với thực tiễn. Thực tế cho thấy, tại nhiều địa phương, nhận thức của cấp uỷ, chính quyền và người dân vẫn còn nhiều hạn chế. Không ít người dân chưa nhận thức được họ là “chủ thể” của chương trình này. Họ cho rằng, đây là chương trình đầu tư của Nhà nước cho địa phương mình, là việc của cấp trên chứ không phải là việc của mình. Họ cũng chưa hiểu rõ rằng, cùng với việc tham gia đóng góp sức lao động, tiền của, ý kiến vào các hoạt động xây dựng chương trình là việc tự đầu tư để góp phần nâng cao thu nhập trong các hoạt động kinh tế, giữ gìn nếp sống văn hoá, chỉnh trang ngõ xóm, giữ vững an ninh trật tự…, góp phần nâng cao chất lượng đời sống của chính họ.

Sau chuyến khảo sát về NTM tại Cà Mau, ông Nguyễn Văn Nguyên, Vụ phó Vụ Kinh tế, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, lưu ý: “Qua 3 lần khảo sát tại Cà Mau, chúng tôi nhận thấy người dân vẫn còn tình trạng lơ là, xem NTM là ở trên, của ai chứ chưa phải là của chính họ. Xây dựng NTM là hành trình không đích đến, thay đổi nhận thức mới là điều cốt yếu. NTM không chỉ là con đường mới, cây cầu mới, mà vấn đề là làm sao để thông thương hàng hoá trên những con đường, cây cầu đó; không phải là trạm y tế mới mà là thái độ phục vụ của người thầy thuốc; nhà văn hoá hoành tráng nhưng lại thiếu các hoạt động bổ ích cho người dân thì cũng chưa thể mới…".

Công tác tuyên truyền, vận động là yếu tố then chốt trong xây dựng mọi chương trình hành động. Trong xây dựng NTM cũng vậy, nếu huyện Phú Tân chủ động tuyên truyền và buộc người dân ký cam kết thực hiện những tiêu chí thuộc về hộ gia đình từ 5 năm về trước thì giờ đây địa phương đã có được những hàng rào bằng cây xanh thật sự; những cột cờ, đế cờ, hố rác được đào và dựng lên từ chính tinh thần tự nguyện của người dân chứ không phải đợi “cán bộ” đến làm thay. Phú Tân đang phấn đấu xây dựng huyện NTM vào năm 2020. Nếu tuyên truyền để người dân hiểu ngay từ bây giờ thì 5 năm sau các xã NTM của huyện chắc chắn sẽ nhiều đổi khác./.

Bài và ảnh: Tâm Như