(CMO) Sáng 30 tháng Chạp, quán cà phê của chị Tám đầu ngõ có vẻ xôm tụ hơn. Bởi lẽ, nhiều người đi làm công nhân ở xa trở về, tập trung lại đây để gặp gỡ láng giềng, hàn huyên tâm sự. Và dĩ nhiên “tiêu đề” về tết được mang ra bàn luận xôn xao.
“Nghĩ cũng lạ! Mấy đứa nhỏ trong xóm mình, bây giờ gần như thờ ơ với tết, không như thời niên thiếu của tôi, cứ bước qua ngày rằm tháng Chạp là lòng dạ đã bồn chồn chờ tết. Sau ngày đưa ông Táo về trời thì bắt đầu đếm từng ngày, có khi nửa đêm giật mình, trong lòng lại nôn nao đón tết…”, Bảy thợ hồ gợi chuyện.
“Tết đến là thêm một tuổi, mà tuổi đời chững chạc như tụi mình thì lại hay hoài niệm về tết cũ”. Sáu thợ mộc đồng tình với Bảy thợ hồ. Hớp một ngụm cà phê thấm giọng, Sáu thợ mộc nói tiếp:
“Lúc tôi còn nhỏ, nhà ở trong chợ Ngã Năm, mấy ngày giáp tết vui lắm. Nhất là sau ngày đưa ông Táo về trời thì hoạt động ở chợ náo nhiệt cả ngày lẫn đêm. Bởi ngày thì buôn bán, đêm nhập hàng hoá rồi phân loại, sắp xếp… Thời bao cấp, tuy đời sống chật vật nhưng người ta tâm niệm tết là phải vui 3 ngày, nên từ mùng 4 tết trở đi chợ mới có người buôn bán. Vì vậy, cuối năm người ta đi chợ đông đúc, chen chúc nhau vì phải lựa chọn thực phẩm, hàng hoá tươi ngon để dự trữ trong 3 ngày".
Bảy thợ hồ tiếp lời: "Tôi nhớ, khoảng 11 giờ trưa 30 tháng Chạp, loa phát thanh bắt đầu réo vang, nhắc nhở các hộ kinh doanh dọn dẹp quầy sạp, làm vệ sinh xung quanh chuẩn bị ăn tết. Khoảng 2 giờ chiều là chợ đã được dọn dẹp sạch sẽ, vắng tanh, pháo nổ vang trời vì nhà nào rước ông bà ít nhất cũng đốt một dây pháo cho vui nhà cửa. Sau khi ăn bữa cơm tất niên, anh em tôi được má tắm rửa, cho mặc đồ mới rồi chúng tôi bắt đầu hành trình “săn” lì xì và bàn chuyện đi chơi tết. Thật ra, thời đó đâu có công viên hay hội xuân, chơi tết của bọn tôi chủ yếu là hùn tiền thuê xe lôi chạy quanh nội ô thị xã, xa hơn là đi vườn trái cây ở xã Tân Thành. Hết tiền thì lại đi chúc tết để được lì xì… và cứ thế rong chơi 3 ngày tết”.
“Đúng là tết mà không nghe pháo nổ thì như thiếu cái gì đó làm cho ngày xuân không còn nôn nao, nhưng mà nghĩ lại thì đốt pháo có hại nhiều hơn là lợi. Thế nên, nhắc chuyện đốt pháo là vì nhớ tết của thuở hàn vi trong thời bao cấp, chớ đừng cổ suý cho tụi nhỏ đốt pháo nghe cha nội”, Sáu thợ mộc nhắc khéo.
 |
| Minh hoạ: MT |
Nghe nhắc về chuyện đốt pháo ngày tết, chú Năm xe ôm tham gia bình luận: “Ngày xuân người ta mong cầu cho sự bình an, nhưng năm nào sau tết cũng nghe có tai nạn về pháo. Chỉ tính riêng cái Tết Nguyên đán Giáp Tuất (1994), trên cả nước đã tiêu tốn gần 30 tỷ đồng cho việc đốt pháo, để rồi từ pháo đã gây ra hơn 720 vụ tai nạn, làm chết hơn 70 người, bị thương hơn 760 người. Cho nên Thủ tướng Chính phủ cấm sản xuất, buôn bán và đốt pháo kể từ Tết Nguyên đán Ất Hợi (năm 1995) đã góp phần tiết kiệm, chống lãng phí và cũng là xuất phát từ nguyện vọng, lợi ích chung của Nhân dân trong cả nước. 24 năm qua, tết không pháo nhưng ngày xuân vẫn rộn ràng đó thôi”.
“Chú Năm nói quá đúng, tập tục thì mình phải duy trì nhưng cái nào xét thấy không còn phù hợp thì phải kiên quyết loại bỏ, hiểu chưa mấy cha nội? Còn chuyện mấy ông nói tụi nhỏ bây giờ thờ ơ với tết cũng sai bét. Tết vẫn là tết, dẫu có bao nhiêu năm thì “xuân” vẫn tươi trẻ, chỉ có điều mỗi giai đoạn có sự cảm nhận và ăn tết khác nhau. Như thời chú Năm, chú Ba ăn tết trong chiến tranh, vừa vui vừa lo bom đạn. Thời của Sáu với Bảy đây, đất nước còn lắm khó khăn, ngày thường làm gì được ăn ngon, mặc đẹp, được cho tiền tiêu xài… nên cứ phải nôn nóng, trông chờ đến tết để được ăn, chơi thoả thích. Còn bây giờ, đất nước mình ngày một đổi mới, xã hội ngày càng phát triển đi lên, đời sống bà con mình sung túc hơn, tụi nhỏ ngày nào không được ăn ngon, mặc đẹp, đi chơi công viên, thậm chí là đi du lịch vào những cuối tuần… nên đâu cần nôn nóng chờ tết”, chị Tám chủ quán chen vào.
Bị chị Tám “lên lớp”, Sáu thợ mộc bông đùa cho đỡ thẹn: “Ở chợ bọn tôi thiếu thốn và nôn tết như thế, nhưng còn ở quê bà ăn tết thế nào hả Tám?”.
“Nhìn chung thì bọn nhỏ tụi mình thời đó đều trông chờ đến tết để được mặc quần áo mới, được lì xì. Nhưng ở chợ thì phải mua bánh trái, thức ăn, còn ở quê tôi mọi thứ đều tự làm lấy. Vui nhất là coi người lớn tát đìa bắt cá, quết bánh phồng, làm các loại bánh khéo, luộc bánh tét đón giao thừa… Hồi nhỏ thì khấp khởi chờ tết, nhưng giờ tết lại lo đủ thứ. Nhà nào cũng tất bật trang hoàng, sắm sửa, nhưng qua ngày mùng 1 là coi như xong. Thiệt là… tết chi cho cực vậy!”, chị Tám than.
“Nói như bây thì còn gì là phong tục cổ truyền hả Tám?”, chú Ba bốc xếp nghiêm giọng giải thích: “Từ ngàn đời xưa, cây lúa đã gắn bó với con người, làng quê Việt Nam và hình thành nền văn minh lúa nước. Do nhu cầu canh tác nông nghiệp, thời gian trong một năm được chia thành 24 tiết khí khác nhau, trong đó tiết quan trọng nhất là tiết khởi đầu của một chu kỳ canh tác. Từ chữ “tiết” người ta đọc chạy thành chữ “tết”, còn “nguyên” nghĩa là sự khởi đầu và “đán” là buổi sáng sớm. Với ý nghĩa đó, người ta quan niệm rằng ngày tết tất cả mọi thứ phải sạch sẽ và mới mẻ thì trong năm công chuyện làm ăn mới phát đạt, nên nhà cửa thường được quét dọn, trang trí rực rỡ, hoa tươi khoe sắc, mua sắm thức ăn... thật chu đáo. Và Tết Nguyên đán là tết cổ truyền của dân tộc, vốn văn hoá quý giá chứa đựng nhiều ý nghĩa đẹp đẽ và thiêng liêng. Thể hiện qua việc sum họp gia đình, thăm hỏi người thân, mừng tuổi ông bà và cúng bái tổ tiên”.
Chú Ba dứt lời, từ phía nhà bà Hai ve chai vang lên điệu nhạc xuân “Tết, tết, tết, tết đến rồi… Tết đến trong tim mọi người. Mừng ngày tết trên khắp quê tôi…”.
“Rồi, nhạc vang rền là nhà bà Hai đang cúng tất niên đón rước ông bà. Thôi tụi mình cũng về lo chuẩn bị cúng tất niên thôi. Tết đến rồi”, chú Năm xe ôm thúc giục mọi người. Song, trước khi rời quán, chú còn ngoáy lại dặn dò chị Tám chủ quán:
“Ngoài ý nghĩa tết chú Ba bây nói lúc nãy, thì tết còn là dịp để mọi người trao gửi yêu thương, gạt qua hết mọi hiềm khích ganh ghét để cùng nhau uống ly rượu đầu xuân, nói lời hay ý đẹp. Loại bỏ lại cái cũ kỹ để đón rước một mùa xuân an khang, thịnh vượng”./.
Mỹ Pha
Xem thêm bình luận