Cơ hội hiện đại hoá nghề khai thác biển

Cà Mau có tiềm năng và lợi thế lớn về thuỷ sản nhưng nghề khai thác vẫn còn khá lạc hậu. Đội tàu tuy đông nhưng phần lớn là tàu có công suất nhỏ, chủ yếu đánh bắt gần bờ, năng suất đánh bắt và chất lượng sản phẩm đã không cao lại còn ảnh hưởng đến nguồn lợi thuỷ sản của tỉnh.

Cà Mau có tiềm năng và lợi thế lớn về thuỷ sản nhưng nghề khai thác vẫn còn khá lạc hậu. Đội tàu tuy đông nhưng phần lớn là tàu có công suất nhỏ, chủ yếu đánh bắt gần bờ, năng suất đánh bắt và chất lượng sản phẩm đã không cao lại còn ảnh hưởng đến nguồn lợi thuỷ sản của tỉnh.

Nghị định 67/2014/NĐ-CP của Chính phủ về một số chính sách phát triển thuỷ sản (NĐ 67) chính là cơ hội để Cà Mau hiện đại hoá đội tàu cá, tiến tới đánh bắt xa bờ, đưa nghề khai thác thuỷ sản trở thành một ngành công nghiệp thật sự.

Thực trạng nghề khai thác thuỷ sản Cà Mau

Nói đến thế mạnh của Cà Mau thì ngoài nuôi tôm, đánh bắt thuỷ sản được coi là một trong những mũi nhọn để phát triển kinh tế của tỉnh. Ngư trường rộng lớn, người dân Cà Mau có truyền thống đi biển lâu đời, nhiều thế hệ ngư dân đã gắn liền với biển, biển là nguồn sống của họ. Tuy nhiên, với phương thức đánh bắt truyền thống gần bờ, phương tiện không có nhiều cải tiến và khai thác theo kiểu tận diệt thì nguồn sống từ biển đang cạn kiệt dần. Tôm, cá ngày càng ít đi trong khi số lượng tàu cá thì cứ tăng dần lên dẫn đến ngư trường khai thác bị thu hẹp, sản lượng ngày càng ít ỏi. Ðể bù chi phí cho mỗi chuyến ra khơi, ngư dân bắt buộc phải khai thác theo kiểu tận diệt (dùng xung điện, bắt cá trong mùa sinh sản, đánh bắt trong khu vực cấm...).

Đội tàu đánh bắt xa bờ ở Sông Đốc đang hoạt động ven đảo Hòn Chuối.              Ảnh: LÊ KHOA

Kỹ sư Ðỗ Chí Sĩ, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản Cà Mau, cho biết: “Có nhiều nguyên nhân dẫn đến nguồn lợi thuỷ sản của tỉnh bị cạn kiệt, trong đó có thể kể đến việc số lượng tàu khai thác quá nhiều, ngư dân khai thác theo kiểu tận diệt như dùng hoá chất, xung điện, te và cào bay”.

Hiện Cà Mau có trên 4.000 phương tiện đánh bắt thuỷ sản, trong đó lượng phương tiện có công suất nhỏ đánh bắt gần bờ là trên 1.000 chiếc. Ngư trường của tỉnh không chỉ có ngư dân Cà Mau mà còn các tỉnh khác về khai thác như: Kiên Giang, Bạc Liêu, Bến Tre... lúc cao điểm, số lượng phương tiện đánh bắt lên đến hàng chục ngàn chiếc.

Cơ hội hiện đại hoá nghề cá Cà Mau

Ông Ðặng Thành, ngư dân Sông Ðốc, cho biết: “Ðã qua, không phải là người dân không muốn đánh bắt xa bờ nhưng phần lớn ngư dân ở đây có điều kiện kinh tế khó khăn nên họ không đủ sức tự mình đóng tàu công sức lớn và vốn trang bị ngư cụ, nguyên liệu để vươn khơi”.

NÐ 67 ra đời là một cơ hội tốt để ngư dân Cà Mau có thể hiện đại hoá tàu của mình, vươn khơi khai thác hiệu quả và góp phần khẳng định chủ quyền trên vùng biển của đất nước. Tỉnh Cà Mau đang tích cực triển khai thực hiện NÐ 67 bằng nhiều giải pháp quyết liệt cho ngư dân có thể tiếp cận với các gói hỗ trợ, sớm có được những con tàu đủ khả năng vươn khơi. Từ đề án này tỉnh được phân bổ đóng mới 100 phương tiện, trong đó 90 phương tiện khai thác, 10 phương tiện làm dịch vụ hậu cần. Kết quả thẩm định đợt 1 có 18 hồ sơ đủ điều kiện vay vốn với tổng số tiền 145 tỷ đồng, trong tổng số 27 hồ sơ đăng ký. Thời gian tới tỉnh tiếp tục triển khai và đưa ra những giải pháp để tháo gỡ những khó khăn, giúp ngư dân có nhu cầu và đủ điều kiện sớm tiếp cận được với nguồn vốn hỗ trợ này.

Tình trạng đánh bắt huỷ diệt thuỷ sản bằng xung điện vẫn còn diễn ra khá phức tạp. (Một phương tiện vi phạm bị lực lượng kiểm ngư bắt quả tang trên vùng biển Sông Đốc).

Kỹ sư Ðỗ Chí Sĩ, Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và Bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản tỉnh Cà Mau, cho biết: “Nghị định 67 là điều kiện tốt cho ngư dân vay vốn lãi suất thấp để đóng mới tàu công suất lớn, cũng là điều kiện để Cà Mau phát triển mạnh nghề cá truyền thống của tỉnh. Trong thời gian tới chúng tôi tiếp tục rà soát các văn bản đã ký, đồng thời đôn đốc địa phương, cũng như các cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ hơn để thực hiện hiệu quả NÐ 67 của Chính phủ”.

Ông Ðỗ Chí Sĩ cho biết thêm: “Tới đây, ngoài đầu tư hỗ trợ đóng mới tàu, phát triển dịch vụ hậu cần nghề cá thì công tác đào tạo, chuyển đổi ngành nghề cũng được chú trọng. Những ngư dân không đủ khả năng khai thác trên biển có thể chuyển đổi những nghề phù hợp để phục vụ hậu cần nghề cá với mục tiêu lấy chất lượng khai thác làm chủ đạo chứ không phải số lượng tàu khai thác như trước đây. Tuy nhiên, đây là một chiến lược lâu dài cần có sự đầu tư hỗ trợ không chỉ của tỉnh mà còn ở Trung ương, bởi chi phí để ngư dân chuyển đổi ngành nghề là rất lớn./.

Bài và ảnh: Ðặng Duẩn