Nghị quyết Ðại hội Ðại biểu Ðảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020-2025, xác định: “Chú trọng phát triển kinh tế biển, du lịch, năng lượng tái tạo nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế của tỉnh, tạo bứt phá phát triển kinh tế nhanh, bền vững”. Ðến nay, mục tiêu vươn ra biển, làm giàu từ biển của Cà Mau đang dần được hiện thực hoá.
Vùng biển của tỉnh có điều kiện tự nhiên thuận lợi, nguồn lợi thuỷ sản (NLTS) dồi dào, đa dạng với trữ lượng lớn, phong phú về chủng loại, có giá trị kinh tế cao. Thời gian qua, tỉnh đã triển khai nhiều chương trình, kế hoạch... nhằm phát huy tối đa lợi thế này, tiến gần đến mục tiêu trở thành tỉnh phát triển mạnh về kinh tế biển, đảo của khu vực đồng bằng sông Cửu Long cũng như cả nước.
Khẳng định vị thế khai thác, nuôi trồng
Thực hiện tinh thần của nghị quyết, hàng loạt các nhiệm vụ, giải pháp, chương trình, đề án cụ thể và nguồn lực đã được triển khai, bố trí để phát triển bền vững kinh tế biển của tỉnh. Hiện nay, lĩnh vực khai thác NLTS trên biển đóng góp rất lớn cho phát triển kinh tế - xã hội.
Theo ông Châu Công Bằng, Phó Giám đốc Ðiều hành Sở Nông nghiệp và Môi trường, nhiều năm qua khai thác thuỷ sản (KTTS) luôn chiếm một vị trí quan trọng trong lĩnh vực thuỷ sản. Sản lượng khai thác trung bình hằng năm hơn 230 ngàn tấn, chiếm hơn 1/3 tổng sản lượng thuỷ sản. Ðặc biệt, nghề này còn tạo công ăn việc làm cho hàng chục ngàn lao động trong và ngoài tỉnh, cũng như thúc đẩy sự phát triển của các ngành dịch vụ hậu cần khác.
Nghề khai thác biển hằng năm mang về khoảng 230 ngàn tấn thuỷ sản các loại, góp phần quan trọng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Nhằm tạo điều kiện cho người dân phát triển kinh tế, nhiều hệ thống hạ tầng nghề cá đã được đầu tư, đưa vào sử dụng. Hiện toàn tỉnh có 5 cảng cá, trong đó có 2 cảng cá được Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố là cảng cá chỉ định có đủ hệ thống xác nhận nguồn gốc thuỷ sản từ khai thác. Ðồng thời, với 4 khu neo đậu có tổng sức chứa lên đến gần 1.400 tàu cá, cơ bản đáp ứng cho tàu thuyền khai thác quay về neo đậu an toàn, tránh trú khi có dông bão xảy ra.
Tại thị trấn Sông Ðốc (huyện Trần Văn Thời), kinh tế biển là một trong những nguồn lực đã góp phần quan trọng xây dựng đô thị biển phát triển sầm uất, với hàng loạt nhà máy, xí nghiệp, nhất là nhà máy chế biến, đông lạnh, đóng tàu và các ngành nghề dịch vụ hậu cần nghề cá đã được đầu tư xây dựng trên địa bàn. Không chỉ vậy, thời gian qua, tiềm năng và lợi thế về du lịch nơi đây cũng không ngừng được tập trung khai thác. Ông Hồ Song Toàn, Phó Chủ tịch UBND huyện, cho biết, huyện đang tiếp tục quy hoạch, chỉnh trang các hoạt động kinh doanh, mua bán và dịch vụ phục vụ du lịch. Ðồng thời, xây dựng kết nối các điểm du lịch trên địa bàn huyện như: hòn Ðá Bạc, Khu lưu niệm Nghệ nhân Văn hoá dân gian Nguyễn Long Phi (bác Ba Phi), đầm Thị Tường; phát huy giá trị Lễ hội Nghinh Ông Sông Ðốc, tiềm năng du lịch biển đảo...
Hiện nay, tại Sông Ðốc, cụm Tượng đài kỷ niệm Chuyến tàu tập kết ra Bắc năm 1954 vừa được đầu tư hoàn thành, kết hợp với tuyến đê biển Tây, tuyến lộ Tắc Thủ - Vàm Ðá Bạc, tuyến Tắc Thủ - Sông Ðốc, tuyến lộ bờ Nam Sông Ðốc, cầu bắc qua sông Ông Ðốc,... tất cả tạo nên sự đấu nối liên hoàn, là điều kiện phát triển du lịch, du lịch sinh thái, biển đảo và vận chuyển hàng hoá.
Với chiều dài bờ biển trên 254 km và vùng đất ven biển được bao bọc bởi dải rừng ngập mặn, hình thành một khu đệm giữa biển và đất liền; khu vực ven biển của tỉnh có các bãi triều thích hợp để nuôi các loài nhuyễn thể. Các cụm đảo Hòn Khoai, Hòn Chuối, hòn Ðá Bạc phù hợp cho phát triển nuôi hải sản trên biển. Thời gian qua, nuôi hải sản trên biển và ven biển cũng từng bước được quan tâm đầu tư. Cụ thể, xung quanh đảo Hòn Chuối hiện có 33 hộ nuôi cá bớp với 75 bè; khu vực xã Ðất Mũi có khoảng 28 ha nuôi nghêu với sản lượng khoảng 400 tấn/năm. Ngoài ra, có khoảng 1.150 lồng nuôi hàu trên sông, rạch, ven biển, hằng năm cung cấp cho thị trường sản lượng từ 250-300 tấn. Ông Châu Công Bằng cho biết, hiện nay tỉnh đang tiếp tục tiến hành thực hiện điều tra các đối tượng hải sản như: nhuyễn thể, cá biển, cá nước lợ... sống trong tự nhiên tại khu vực ven biển và đảo có khả năng nuôi, để xác định đối tượng nuôi phù hợp, mở ra thêm nhiều đối tượng nuôi mới giúp ngư dân ven biển phát triển kinh tế cũng như bảo vệ NLTS bền vững.
Nghề nuôi cá lồng bè tại khu vực đảo Hòn Chuối đang được phát triển.
Tiềm năng lớn năng lượng tái tạo
Với địa hình 3 mặt giáp biển, tốc độ gió biển từ 6-6,7 m mỗi giây, số giờ nắng khoảng 2.000 giờ một năm... thì năng lượng tái tạo khu vực ven biển, trên biển là lợi thế mà tỉnh đã và đang tiếp tục khai thác. Bước đầu lĩnh vực kinh tế này đã mang lại hiệu quả và vẫn còn nhiều dư địa hấp dẫn nhà đầu tư trong, ngoài tỉnh.
Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh có 14 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, với tổng công suất 800 MW, trong đó có 6 dự án đã vận hành thương mại với tổng công suất 225 MW. Ðối với điện mặt trời, trên địa bàn tỉnh có 1.217 công trình lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà, với tổng công suất 111,564 MWp.
Theo quy hoạch đến năm 2030, tỉnh thu hút đầu tư khoảng 16.464 MW, với các nguồn điện dự kiến là điện mặt trời, điện gió. Theo ông Nguyễn Ðức Thánh, Giám đốc Sở Tài chính, thông tin, tỉnh đang xây dựng Ðề án xuất khẩu điện vùng biển ngoài khơi của tỉnh, dự kiến xuất khẩu sang các nước lân cận như Singapore, Brunei, Thái Lan...
Ngoài ra, trong quy hoạch tỉnh còn có các khu vực điện gió tiềm năng phát triển gần bờ và ngoài khơi nối lưới. Cụ thể, điện gió gần bờ với tổng công suất 3.562 MW tại các huyện: Ðầm Dơi, Ngọc Hiển, Năm Căn, Trần Văn Thời, Phú Tân và U Minh. Ðiện gió ngoài khơi với tổng công suất 5.100 MW tại các huyện: Ngọc Hiển, Ðầm Dơi và Trần Văn Thời. Nguồn điện gió ngoài khơi dồi dào, có thể sử dụng để xuất khẩu sang các nước khu vực, mang lại nguồn lợi kinh tế lớn cho tỉnh.
Dù có rất nhiều tiềm năng, song, để trở thành tỉnh phát triển mạnh về kinh tế biển, đảo của khu vực, vẫn còn rất nhiều khó khăn, thách thức cần phải vượt qua. Ðặc biệt là trước tác động của biến đổi khí hậu, tình trạng sạt lở bờ biển, bờ sông diễn biến phức tạp, và cả chính từ hoạt động khai thác quá mức của con người, tình trạng ô nhiễm môi trường,...
Theo Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021-2023, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Cà Mau có bến cảng Hòn Khoai, cảng Năm Căn, cảng Sông Ðốc. Ðây được xem là điểm nhấn để tạo đột phá phát triển kinh tế - xã hội, cũng như thúc đẩy phát triển mạnh mẽ kinh tế biển của tỉnh nói riêng và vùng đồng bằng sông Cửu Long nói chung.
Nguyễn Phú
Xem thêm bình luận