Xác định ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất là “chìa khoá” để thực hiện thành công các mục tiêu tái cơ cấu nông nghiệp trên địa bàn, những năm gần đây, tỉnh Cà Mau tích cực triển khai nhiều mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp phù hợp điều kiện tự nhiên địa phương. Một trong những điểm sáng là Dự án “Xây dựng mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ trong sản xuất giống và nuôi thương phẩm cá đồng tại tỉnh Cà Mau”.
Dự án cho thấy hiệu quả rõ rệt sau hơn 3 năm triển khai, không chỉ góp phần tái tạo nguồn lợi cá đồng vốn đang cạn kiệt mà còn nâng cao thu nhập cho người dân, tạo sinh kế bền vững, gắn với bảo vệ môi trường sinh thái tự nhiên.
Sức lan toả của mô hình mới
Dự án do Trung tâm Khoa học, Công nghệ và Ðổi mới sáng tạo tỉnh Cà Mau chủ trì, phối hợp với Trường Ðại học Cần Thơ hỗ trợ công nghệ sản xuất giống. Mô hình được triển khai trên quy mô 300 ha mặt nước, với sự tham gia của gần 220 hộ dân tại các xã thuộc huyện Trần Văn Thời và U Minh. Người dân tham gia dự án được cung cấp giống, hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ toàn diện quy trình nuôi phù hợp điều kiện tự nhiên, đảm bảo tỷ lệ sống cao và hiệu quả kinh tế vượt trội.
Kỹ sư Lê Hoàng Hợp, Chủ nhiệm dự án, chia sẻ: “Việc đưa công nghệ vào nuôi trồng giúp người dân thoát khỏi lệ thuộc khai thác tự nhiên, từ đó ổn định thu nhập, đồng thời góp phần thực hiện tốt Chỉ thị 17 của Ban Thường vụ Tỉnh uỷ về ngăn chặn khai thác thuỷ sản mang tính huỷ diệt”.
Xã Khánh An (huyện U Minh) là một trong những vùng ngọt hoá trọng điểm của tỉnh. Toàn xã có hơn 1.500 hộ dân, trong đó khoảng 102 hộ trực tiếp tham gia dự án.
Kỹ sư Lê Hoàng Hợp (bên phải), Chủ nhiệm dự án, theo dõi sát mô hình để nhân rộng trong thời gian tới, với giống cá phù hợp điều kiện môi trường địa phương.
Hộ ông Huỳnh Trung Kiên (ấp An Phú), một trong những hộ dân tiên phong áp dụng mô hình. Với hơn 3 ha đất, gia đình trồng bồn bồn kết hợp nuôi cá đồng. Theo ông Kiên, những năm trước, tình trạng khai thác tận diệt bằng xung điện khiến nguồn lợi cá đồng suy giảm nghiêm trọng. Khi tham gia dự án và nhận hỗ trợ gần 100 kg cá giống, gồm: cá lóc, cá rô, cá trê, ông rất phấn khởi. Nhờ được hướng dẫn kỹ thuật từ Sở Khoa học và Công nghệ, ông đã tự lai tạo và cho cá sinh sản ngay trong khu nuôi. Tỷ lệ sống của cá giống đạt 90-95%, giúp phục hồi đáng kể nguồn lợi cá đồng tự nhiên.
“Ðược hỗ trợ cá giống, tôi rất mừng. Tôi còn đầu tư hàng rào giữ cá mùa mưa, lắp đặt camera để quản lý. Dù chi phí cao nhưng hiệu quả thấy rõ. Chỉ cần cá tái sinh sản ổn định thì tương lai lâu dài rất khả quan”, ông Kiên cho biết.
Ðiều đáng mừng là nhiều hộ dân không thuộc diện hỗ trợ cũng tự chủ động nhân giống, nuôi cá, phục hồi nguồn lợi. Ông Nguyễn Hữu Hạnh, công chức nông nghiệp xã Khánh An, cho biết: “Dù không tham gia dự án nhưng bà con vẫn học hỏi, làm theo, tận dụng diện tích sẵn có để nuôi cá đồng. Ðây là tín hiệu tích cực cho thấy sức lan toả của mô hình”.
Mô hình nuôi cá đồng trồng bồn bồn là hướng đi ổn định cho người dân trên địa bàn xã Khánh An hiện nay.
Quyết liệt ngăn chặn khai thác tận diệt
Dù kết quả bước đầu đáng khích lệ, nhưng thực tế, tình trạng khai thác bằng xung điện vẫn còn diễn ra tại nhiều địa phương. Ðiều này khiến người dân tâm huyết với mô hình không khỏi lo lắng.
Ông Kiên bày tỏ: “Tôi đã lắp tới 16 camera để bảo vệ khu vực nuôi. Chỉ cần mất điện là bị trộm cá liền. Tình trạng này kéo dài sẽ làm mất lòng tin của người dân”.
Tương tự, ông Trần Quốc Phú, ấp An Phú, mong muốn Nhà nước có biện pháp mạnh tay hơn: “Cần nhân rộng mô hình này, nhưng đi kèm với đó là xử lý nghiêm hành vi khai thác huỷ diệt. Chúng tôi canh không xuể, sơ hở là cá bị các đối tượng chích điện ngay. Cá đồng không chỉ cho hiện tại, mà còn là tài nguyên quý giá cho con cháu sau này”.
Dự án không chỉ đơn thuần là mô hình sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế, mà còn là minh chứng rõ ràng cho cách tiếp cận nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường và thích ứng biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, để những mô hình như vậy phát huy hiệu quả lâu dài và lan toả sâu rộng hơn nữa, rất cần sự vào cuộc đồng bộ của các cấp chính quyền, ngành chức năng trong tăng cường chế tài xử lý khai thác trái phép, nhằm bảo vệ bền vững nguồn lợi thuỷ sản cho thế hệ tương lai./.
Kim Cương
Xem thêm bình luận