ĐT: 0939.923988
Chủ nhật, 6-7-25 11:15:21
Theo dõi Báo điện tử Cà Mau trên

Kỷ vật của ba

Báo Cà Mau (CMO) Biết tôi mê đồ xưa, đồ “độc lạ”, mỗi lần sắp xếp đồ đạc, má tôi hay để ý có cái gì để dành cho tôi hay không. Hôm về thanh minh, má đưa cho tôi một cuốn sổ ố vàng, vài chỗ bị mối ăn, nhưng vẫn còn khá tươm tất. Mở ra coi mới biết đó là cuốn sổ… ghi tiền, ghi lúa của ba tôi hồi xưa.

Cuốn sổ chừng 40 trang, bắt đầu ghi từ năm 1984 và kết thúc vào năm 1991, bao gồm các khoản thu chi, mua bán trong gia đình. Trong số này, những trang ghi “bán chiếu” và “chia lúa thịt heo” làm tôi nhớ và thích nhất, vì nó gắn liền với biết bao kỷ niệm của thời thơ ấu.

Cuốn sổ đơn sơ nhưng mang nhiều kỷ niệm khó quên.

Ba má tôi đông con mà nhà thì ít ruộng, mỗi năm chỉ làm có một vụ lúa mùa, nên nếu trông cậy vào mảnh ruộng thì chỉ đủ lúa ăn, chứ chẳng bao giờ có dư. Vậy nên, quanh năm hai vợ chồng phải xoay xở làm thêm nhiều nghề để cải thiện thu nhập.

Quê má tôi ở xã An Xuyên, nơi có nghề dệt chiếu khá nổi tiếng khi xưa, mà dân trong vùng vẫn quen gọi là “chiếu Tân Lộc”. Nhà ngoại, các dì, các gia đình có bà con với má tôi hầu như nhà nào cũng làm nghề dệt chiếu. Mỗi năm, khi lúa cấy đã cứng cây, ba má tôi chèo xuồng về ngoại mua chiếu để bán lại kiếm lời. Bận đi thì chở rau, cá, trái cây lên biếu ngoại, bận về thì một xuồng “be mười” lặc lè chiếu.

Tôi khi đó mới năm - sáu tuổi, lâu lâu được ba má cho theo về ngoại. Ðường xa, phải đi từ khi gà chưa gáy, hai người thay phiên nhau vừa chèo, vừa bơi mà lần nào tới nhà ngoại cũng tối mịt. Bận về xuồng nặng, nếu may gặp nước xuôi, ba tôi quay ngược hai mái chèo lên trời, lấy cái mền buộc căng ra bốn góc làm buồm. Xuồng chạy ro ro, chỉ cần ngồi sau lái lấy cây dầm làm bánh lái. Hôm nào gặp nước ngược, gió ngược, ba tôi phải lên bờ, ngoai chặt dây xuồng vô lòng bàn tay rồi quàng lên vai kéo đi chứ không tài nào chèo nổi. Ðó thật sự là những hình ảnh in đậm vào tâm trí tôi, khó có thể phai mờ.

Chiếu mua về số bán tại nhà, số thì má tôi chở đi bán dạo. Tôi xưa hay đòi theo má đi bán chiếu. Má chèo xuồng, tôi ngồi mũi vừa cầm dầm bơi vừa “phụ trách” rao hàng. Gặp nhà là gân cổ lên rao “chiếu….u..u hôn…nnnn…”. Nghe ai kêu là mừng húm, xuồng ghé bến thì lẹ làng nhảy lên bờ buộc dây, rồi lăng xăng… tiếp thị.

Buôn bán cũng nhằm ngày, bữa đắt bữa ế. Hôm nào bán được lưng lưng xuồng, hai má con vui hỉ hả. Trên đường về, má hay ghé mấy tiệm dọc đường mua cho tôi vài cái bánh, ít đồ chơi.

Thời đó tiền mặt hiếm, phần lớn hình thức thanh toán khi giao dịch của nhà nông đều quy ra lúa. Năm 1985-1990, một đôi chiếu bán được một giạ rưỡi lúa, mua một chiếc thì một giạ lưng. Mười nhà mua thì hết sáu - bảy nhà mua bằng lúa, qua Tết thu hoạch rồi đong. Chiếu chở đi bán có khi ế, chứ chiếu ở nhà bán đắt như tôm tươi; bà con ưa chiếu ba má tôi bán vì mang “thương hiệu chiếu Tân Lộc” đẹp, bền mà giá lại phải chăng. Gần Tết, chiếu đem về bán không xuể. Lâu lâu, có gia đình chuẩn bị cưới hỏi đặt hàng ba má tôi vài đôi chiếu bông loại tốt, “phiên bản” có lẫy chữ, lẫy hình trái tim… một đôi giá gấp hai - ba lần chiếu thường. Cuốn sổ của ba tôi, có đến vài trang ghi chi chít các giao dịch mua bán chiếu với bà con hàng xóm.

Sau Tết độ chừng nửa tháng là xong mùa lúa, ba má tôi và các anh chị lớn lại chèo xuồng đi “gom” lúa bà con nợ. Ngoài lúa mua chiếu còn có lúa chia thịt heo.

Những ngày giáp Tết xưa, nhà tôi thường làm heo chia lúa. Heo nuôi thì một là bán heo “đứng”, hai là làm thịt để một ít ăn Tết, một ít chia cho bà con. Làm heo chia lúa cực, nhưng lời hơn. Mấy năm đó, một ký hai thịt đổi một giạ lúa, các loại xương, đầu thì rẻ hơn một chút. Một con heo tròm trèm trăm ký, làm thịt ra thì ngoài cái bánh chè cho mấy tay mổ heo nướng nhậu tại chỗ, nhà để lại chút ít thịt mỡ làm nhân bánh tét, một ít mỡ “thắng” để dành chiên xào, ít thịt để kho tàu cúng đưa ông bà…, phần còn lại thường hết veo trong buổi sáng.

Xứ đồng Cà Mau nhiều tôm cá, nhưng lại hiếm thịt heo. Cứ thông báo ngày làm heo là sáng sớm bà con đã kéo tới rần rần. Vui ở chỗ, những nhà càng nghèo thì càng “chịu chơi”, ngoài chia thịt, mỡ họ còn lấy thêm các món như đầu, giò, sườn hay xương mông... Chia thịt heo nhà này xong, vài bữa sau tới nhà khác làm heo thì họ lại tới chia tiếp. Bởi vậy mới có chuyện tới ngày đi lấy lúa thịt heo thì hai ba “chủ nợ” đụng nhau. Ðống lúa nhà “con nợ” nhỏ xíu, nếu đong đủ số để trừ nợ thì cầm chắc hết sạch, lúc đó các “chủ nợ” lại… ngao ngán thoả thuận với nhau mỗi người lấy một ít, chừa cho họ ít lúa ăn và làm giống cho vụ sau. Dân Cà Mau là vậy, họ coi trọng cái tình, cái nghĩa hơn những giá trị vật chất đơn thuần.

Trong cuốn sổ của ba, tôi thấy nhiều trang ghi chữ “R” thật lớn, đè lên các thông tin; hoặc gạch ngang tên người, tức là món nợ đã được thanh toán xong. Bên cạnh, vẫn còn nhiều trang không thấy đánh dấu gì, có lẽ là món nợ chưa được trả. Gần 40 năm rồi, những người có tên trong sổ có người còn, người đã mất, nhưng lật từng trang giấy, kỷ niệm vẫn đong đầy khi bất chợt bắt gặp vài cái tên thân thuộc ngày xưa.

Tôi nhớ lúc nhỏ, ba tôi hay kể đã xoá nợ cho nhiều người bởi họ quá nghèo. Hoặc có những người đột ngột qua đời, ba tôi đến viếng, thắp nhang khấn vái vong hồn người quá cố rồi tuyên bố xoá món nợ cho gia chủ, vì không muốn bà con thiếu nợ dây dưa cho đến đời sau. Người ta hay nói “những thứ cho đi là còn mãi”, tới giờ tôi mới thấm thía điều ấy, vì ba tôi lúc sinh thời, hay má tôi và các anh chị tôi bây giờ vẫn được nhiều bà con láng giềng quý mến.

Ngoài hai “món chính” là tiền, lúa bán chiếu và lúa chia thịt heo, trong cuốn sổ của ba tôi, vẫn còn những trang ghi nhiều món tiền khác. Ví dụ như tiền bán gà, bán vịt, bán trứng; tiền bán cá, bán heo con, bán rượu, bán chuối, bán dừa… cùng các khoản chi tiêu, mua sắm trong nhà. Thậm chí là những trang ghi việc mượn cát, đá, gạch… Xưa, mỗi năm ba tôi lại mua một ít vật liệu xây dựng, để dành dần dần cho đủ số rồi cất nhà; khi đó, những gia đình cất nhà trước, hoặc có người chết, cần vật tư xây mộ là họ lại đến hỏi mượn, làm xong trả sau. Ở vài trang khác, ba cẩn thận ghi lại quá trình học tập của các anh tôi, như năm nhập trường, năm tốt nghiệp và cả những khoản chi cho việc học hành của các con.

Kỷ vật của ba tôi, một cuốn sổ đơn sơ, nội dung tuy thuần về vật chất, nhưng lại mang nhiều giá trị tinh thần trong đó.

Nhìn lại một chút để hoài niệm, để trân trọng mồ hôi, nước mắt của thế hệ đi trước, mà sống sao cho xứng đáng ở hôm nay./.

 

Tuấn Ngọc

 

"Lá chắn thép" nơi cực Nam Tổ quốc - Bài cuối: Dệt nghĩa tình nơi vùng biên

Thắt chặt tình quân - dân, Bộ đội Biên phòng (BÐBP) Cà Mau tích cực tham gia xây dựng cơ sở chính trị, phát triển kinh tế - xã hội ở các địa bàn biên giới biển, đảo, thường xuyên thực hiện các hoạt động nghĩa tình, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho bà con. Ðiều này góp phần củng cố sức mạnh đại đoàn kết, tạo nên thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc, phát huy sức mạnh tổng hợp để bảo vệ chủ quyền biển, đảo.

"Lá chắn thép" nơi cực Nam Tổ quốc - Bài 2: Bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo thiêng liêng

Là lực lượng chủ công trên mặt trận phòng chống các loại tội phạm trên biển, Bộ đội Biên phòng (BÐBP) Cà Mau ngày đêm tuần tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi xâm phạm chủ quyền, vi phạm pháp luật. Những chiến công liên tiếp trong việc triệt phá các chuyên án, bắt giữ tội phạm đã góp phần giữ vững an ninh trật tự, tạo môi trường ổn định cho sự phát triển kinh tế biển.

"Lá chắn thép" nơi cực Nam Tổ quốc

Năm 2025 là năm đặc biệt đối với Bộ đội Biên phòng (BÐBP) Cà Mau khi đánh dấu 50 năm xây dựng, chiến đấu và không ngừng lớn mạnh, trở thành “lá chắn thép” nơi cực Nam Tổ quốc, đảm bảo sự bình yên và vững chắc cho vùng biển, đảo quê hương. Cán bộ, chiến sĩ BÐBP còn là những người bạn, người thân của Nhân dân, cùng chung tay xây dựng thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh, góp phần tô thắm thêm truyền thống vẻ vang của Bộ đội Cụ Hồ.

Lớn lên từ những chuyến đi

Trong suốt chặng đường theo nghề báo hơn 25 năm, có những lúc áp lực, tưởng chừng sẽ phải dừng lại. Song, khi nhìn lại, tôi thầm cảm ơn và tự hào với những gì mà nghề đã mang lại cho tôi, đó là những chuyến đi, khám phá những vùng đất mới, xa xôi, đặc biệt là những chuyến đi biển, đảo. Chính những hành trình ấy đã tiếp thêm sức mạnh, tình yêu quê hương, đất nước, bùng thêm ngọn lửa nghề trong tim tôi.

Khi ý Ðảng gặp sức dân - Bài cuối: Nâng cao hiệu quả quản trị cộng đồng

Bức tranh toàn cảnh về sự hình thành và những thành công bước đầu của mô hình tổ Nhân dân tự quản (NDTQ) tại Cà Mau, cho thấy một thiết chế đầy tiềm năng trong việc kết nối ý Ðảng với sức mạnh cộng đồng. Tuy nhiên, hành trình xây dựng và phát triển mô hình này không tránh khỏi những “gập ghềnh”, những “nút thắt” cần được tháo gỡ.

Viết báo tết trong chiến khu

Buổi sáng cuối đông năm 1973, bầu trời se lạnh. Chúng tôi ngồi viết báo Tết trong khu vườn dừa của chú Sáu Lân ở ấp Lý Ấn, xã Hưng Mỹ, huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau.

Khi phóng viên địa bàn đồng hành cùng địa phương

Từ thời Báo Minh Hải, phóng viên đã được Toà soạn phân công phụ trách địa bàn để cùng ăn, cùng ở, cùng làm với cơ sở, với bà con, nắm bắt thật sát tình hình địa phương, thực hiện các tin, bài nóng hổi tính thời sự, góp phần và đồng hành cùng với sự ổn định, phát triển của địa bàn phụ trách.

Khi ý Ðảng gặp sức dân

Trong công cuộc xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa “của dân, do dân, vì dân”, ở Cà Mau, một mô hình tổ chức xã hội đặc biệt đang âm thầm bén rễ và lan toả sức sống: Tổ Nhân dân tự quản (NDTQ). Thoạt nghe, cụm từ này có vẻ khô khan, mang nặng tính hành chính, nhưng khi đặt chân đến những xóm, ấp nơi mô hình này đang hoạt động, người ta mới cảm nhận được hơi thở của sự tự nguyện, tinh thần đoàn kết và khát vọng làm chủ cuộc sống cộng đồng. Ðây không chỉ là hình thức tập hợp người dân theo địa bàn cư trú, mà sâu xa hơn, nó đang dần khẳng định vai trò như một cầu nối sống động, nơi ý Ðảng được truyền tải một cách gần gũi nhất, hoà quyện với nhu cầu và sức mạnh nội tại của Nhân dân.

Với nghề, tôi thấy mình như vừa chập chững tập đi...

Tôi bắt đầu công việc viết lách từ rất sớm, như các bạn tuổi mới lớn khác, tập tành sáng tác thơ và tản văn. Ở những năm học cấp III, tôi chi tiêu cho mua dụng cụ học tập, hàng quà hay những thứ lặt vặt khác, từ chính nguồn nhuận bút viết lách.

Thức cùng sóng biển

Hầu như năm nào cũng vậy, khi những làn gió chướng đầu tiên lao xao trên cành lá là cái rạo rực về những bài báo xuân cứ thôi thúc trong mỗi chúng tôi.