Nông thôn mới phải mới từ cách nghĩ, cách làm

(CMO) Có chạy theo thành tích, công tác thẩm định có lúc, có nơi không chặt chẽ là thực tế đã diễn ra trong công cuộc xây dựng nông thôn mới (NTM) thời gian qua trên địa bàn tỉnh. Nếu cách nghĩ, cách làm này không được thay đổi trong thời gian tới thì NTM chưa thể mới.

HTX Dịch vụ nông nghiệp Kinh Dớn, xã Khánh Bình Tây Bắc, huyện Trần Văn Thời là một trong những HTX đang ăn nên làm ra hiện nay.

Yếu tố thành tích, sự thiếu chặt chẽ trong thẩm định đã dẫn đến tình trạng trong năm 2017 Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định công nhận 9 xã đạt chuẩn nhưng có xã không thể công bố được do phát sinh một số vấn đề tồn tại, hạn chế.

Mục tiêu cuối cùng của Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng NTM chính là nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân vùng nông thôn. Do đó, đây là hành trình cần sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và phải được làm thường xuyên, liên tục, có bài bản, đi vào những vấn đề trọng tâm chứ không phải là năm này bắt buộc phải có bao nhiêu xã đạt, năm tới phải có mấy xã được công nhận.

Tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất được xem là quan trọng trong 19 tiêu chí cần đạt được. Điều này có nghĩa là mô hình sản xuất, cách thức tổ chức sản xuất là yếu tố then chốt nhất trong xây dựng NTM. Mô hình sản xuất ở đây không có nghĩa là một vài HTX, THT với một nhóm vài chục người theo kiểu các xã đang nỗ lực xây dựng như hiện nay. Quan trọng nhất của hình thức tổ chức sản xuất là cách tổ chức, sắp xếp lại sản xuất phải tác động mạnh mẽ đến đời sống người dân toàn xã, toàn huyện.

“Tổ chức sản xuất trong NTM cần được đánh giá từ hiệu quả chuyển đổi của người dân, tức đa số người dân trong xã sản xuất đạt hiệu quả và đời sống được nâng cao. Đây sẽ là hướng chỉ đạo kiên quyết của UBND tỉnh trong thời gian tới”, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tiến Hải khẳng định.

Thực tiễn cho thấy, sản xuất nông nghiệp của tỉnh vẫn còn manh mún, nhỏ lẻ, mang tính “phong trào”, cung luôn vượt cầu, việc bảo quản chế biến còn hạn chế, chưa gắn với thị trường tiêu thụ sản phẩm. Thực trạng đang diễn ra như trên con tôm thẻ chân trắng của tỉnh là minh chứng sinh động nhất cho tình trạng này. Giá tôm thẻ giảm sâu một phần xuất phát từ cách thức tổ chức sản xuất chưa phù hợp.

Gần như ai cũng biết con tôm sú là thế mạnh của Cà Mau mà không một tỉnh, thành hay quốc gia nào có thể cạnh tranh nổi. Thế nhưng, trong hơn 1.000 ha nuôi siêu thâm canh hiện nay không hộ nào chọn con tôm sú mà chỉ chú trọng đến tôm thẻ chân trắng. Và khi cung vượt cầu thì giá thành sẽ giảm là quy luật tất yếu của thị trường không cách nào tránh khỏi. Câu chuyện buồn trên con tôm thẻ chân trắng lại tái diễn, dù sản lượng tăng hơn 12% so với cùng kỳ nhưng giá trị xuất khẩu lại giảm. Trước tình hình đó, Giám đốc Sở NN&PTNT Lê Thanh Triều cho biết, Sở NN&PTNT cùng với Sở Công thương và một số sở, ngành, địa phương cùng bàn bạc, tính toán, từ đó đưa ra khuyến cáo người dân một cách cụ thể trong nuôi trồng nhằm đảm bảo vừa có sản lượng, vừa hiệu quả.

Sự hình thành các HTX, THT được xem là giải pháp tháo gỡ nút thắt trong tổ chức sản xuất hiện nay. Tuy nhiên, việc xây dựng và duy trì hoạt động của các HTX, THT vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Đa phần các mô hình tổ chức sản xuất như THT, HTX chưa ổn định, bền vững theo sự liên kết.

HTX Dịch vụ nông nghiệp Kinh Dớn, xã Khánh Bình Tây Bắc, huyện Trần Văn Thời là một trong số các HTX đang ăn nên làm ra hiện nay. Mỗi năm, xã viên HTX cung cấp cho thị trường 1.000 tấn lúa thương phẩm đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Tuy nhiên, Giám đốc HTX Nguyễn Trường Đời chia sẻ: "HTX cũng chỉ mới dừng lại ở việc liên kết được với doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm cũng như cung ứng vật tư đầu vào, còn việc liên kết giữa các HTX, THT với nhau trong trao đổi hàng hoá vẫn chưa thể làm được để sản phẩm của xã viên làm ra có nhiều kênh tiêu thụ hơn”.

Với vai trò Trưởng Ban chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau Nguyễn Tiến Hải khẳng định, sẽ không công nhận những xã chỉ đơn thuần có một vài HTX, THT và một số ít người tham gia. Tiêu chí hình thức sản xuất chỉ đạt khi đời sống người dân trong xã được nâng lên. Ngay cả những xã đã được công nhận NTM, nếu các tiêu chí không được nâng lên cũng sẽ không công nhận lại”./.

Nguyễn Phú