Nhà báo Trần Ngọc Hy một lòng trung kiên, bất khuất

Năm 1943, tốt nghiệp Diplôme, Trần Ngọc Hy về quê tham gia phong trào nông dân đấu tranh chống bọn địa chủ ác bá, chống bọn chính quyền tay sai hà khắc bóc lột nông dân, chống sưu cao thuế nặng.

• Chuyện chữ “T” của Nhà báo Trần Ngọc Hy
• Nhà báo - Anh hùng Trần Ngọc Hy khí tiết lưu danh
• Nhà báo Trần Ngọc Hy một lòng trung kiên, bất khuất

Có học vấn, nhiệt tình cách mạng, gần gũi với đời sống nông dân, nên trong thời gian ngắn, Trần Ngọc Hy trở thành người tiêu biểu, có uy tín cao, trở thành người lãnh đạo phong trào đấu tranh của giai cấp nông dân ở quê nhà. Trần Ngọc Hy thường xuyên tập hợp nông dân diễn thuyết vạch trần âm mưu, tội ác của bọn thực dân phong kiến, kêu gọi nông dân đoàn kết và đề ra phương pháp đấu tranh.

Dưới sự lãnh đạo của Trần Ngọc Hy, phong trào đấu tranh của nông dân xã Tạ An Khương phát triển sâu rộng từng ngày, làm cho bọn làng, bọn quận lo sợ và tìm mọi cách dập tắt những cuộc “nổi loạn” ấy. Chúng biết chắc rằng Trần Ngọc Hy là người “cầm đầu”, cho nên muốn dập tắt các cuộc “nổi loạn” thì phải trừ khử Trần Ngọc Hy. Sở mật thám Sài Gòn ra lệnh truy nã “tên cộng sản, tên cầm đầu” Trần Ngọc Hy. Thế nhưng, Trần Ngọc Hy vẫn tồn tại và hoạt động ngày càng mạnh mẽ trong sự đùm bọc, bảo vệ của bà con nông dân.

Cách mạng Tháng Tám (năm 1945) thành công, Tỉnh uỷ Bạc Liêu (nay là Cà Mau - Bạc Liêu) rút Trần Ngọc Hy về Ty Thông tin Bạc Liêu, phân công ông phụ trách công tác báo chí của tỉnh, Trần Ngọc Hy đóng góp đắc lực vào hoạt động của tờ Thông tin Bạc Liêu và góp công lớn vào việc thành lập tờ báo Chiến - cơ quan ngôn luận của đảng bộ. Sau Hiệp định Geneve năm 1954, thực hiện chủ trương chuyển hướng vào hoạt động bí mật, tờ báo Chiến đổi măng sét “Hoà Bình Thống Nhất”, Trần Ngọc Hy được Tỉnh uỷ phân công theo dõi công tác báo chí, kiêm Trưởng ban Biên tập Báo Hoà Bình Thống Nhất.

Nhà báo Nguyễn Hải Tùng - người từng hoạt động báo chí bí mật với Nhà báo Trần Ngọc Hy, kể: “Hoạt động bí mật, sống trong nhà dân nghèo đông con nheo nhóc, khổ sở, anh Tư Nhân đi kiếm củi, làm cá, nấu cơm, thấy các cháu dơ bẩn, anh tắm rửa, kỳ cọ cho từng cháu. Mỗi khi chị Tư vào thăm, có món ăn gì anh cũng dành phần cho anh chị chủ nhà và các cháu”.

Trước sự kiểm soát gắt gao và khủng bố tàn bạo của  Mỹ - nguỵ, Báo Hoà Bình Thống Nhất dựng căn cứ ở các khu rừng sâu, có khi anh em phải biên tập, in ấn tờ báo dưới hầm bí mật. Khi làm ra tờ báo hay quyển sách, anh em nguỵ trang cẩn thận, không kể ngày hay đêm, chuyển qua hệ thống tổ chức cơ sở đảng, cơ sở quần chúng khắp nơi trong tỉnh. Những sản phẩm quý báu ấy mang niềm tin cho đảng viên, cán bộ và quần chúng, góp phần tạo ra sức mạnh và động lực vượt qua thử thách ác liệt, giữ vững niềm tin cách mạng thắng lợi.

Ngày 9/7/2017, đồng chí Nguyễn Thiện Nhân, Uỷ viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành uỷ TP Hồ Chí Minh đến thăm gia đình bà Ðỗ Thị Mĩnh, vợ Liệt sĩ - Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân, Nhà báo Trần Ngọc Hy tại Phường 5, TP Cà Mau. Ảnh: THANH MINH

Nhà báo Nguyễn Hải Tùng kể: “Cơ quan Báo Hoà Bình Thống Nhất đóng căn cứ tại Tràm Lựu, anh em đang in tờ báo do anh Hy biên tập thì có người chạy đến báo tin, anh Hy bị biệt kích Chi khu Ðầm Dơi vào cứ nổ súng vây bắt, chúng đánh anh Hy sưng phù mình mẩy, không còn nhìn ra anh nữa”.

Là bạn học, tên Quận trưởng Thắng biết rõ Trần Ngọc Hy học giỏi, có tài, nên hắn nghĩ ra kế khuyên dụ Trần Ngọc Hy cộng tác với hắn - nếu Trần Ngọc Hy chịu “quay đầu”, hắn sẽ đề cử Trần Ngọc Hy làm chức Quận phó cho hắn. Mưu hèn kế bẩn này của tên quận Thắng được tên Tỉnh trưởng Trần Thanh Bền ra tay tiếp sức. Thế là chúng chuyển Trần Ngọc Hy lên tỉnh lỵ An Xuyên.

... Tại một cuộc chiêu đãi, tên Tỉnh trưởng Trần Thanh Bền mở lời chiêu dụ ngọt ngào và hứa chắc nịch: Nếu Trần Ngọc Hy ưng thuận sẽ được trả tự do tại chỗ và phong cho chức vụ Quận phó quận Ðầm Dơi. Tên Quận trưởng Thắng và Tỉnh trưởng Bền năm lần bảy lượt chăm sóc, vỗ về Trần Ngọc Hy như vị khách quý, thì cũng năm lần bảy lượt chúng nhận lấy xấu hổ với sự cự tuyệt bằng ý chí và thái độ đanh thép của Nhà báo Trần Ngọc Hy. Sau đó, tên Quận trưởng Thắng và tên Tỉnh trưởng Bền “đối đãi” với Trần Ngọc Hy bằng xà lim và những cực hình độc ác.

Tại khám bót Lò Heo, bọn chúng đưa Trần Ngọc Hy vào giam cùng phòng với Nhà thơ Nguyễn Bá. Nhà thơ Nguyễn Bá kể về Trần Ngọc Hy bằng lời lẽ yêu thương, kính trọng: "Anh Hy có phong thái bình tĩnh, sâu sắc, lời nói chậm rãi, chặt chẽ, chắc chắn, uyên bác. Mặc dù ở trại giam nhưng hằng ngày anh đưa thời cuộc chính trị ra luận bàn với anh em chung phòng giam. Lần đó, sắp đến ngày Quốc khánh 2/9, anh Hy tập hợp anh chị em tù nhân, phân vai tập vở tuồng “Trưng Nữ Vương khởi nghĩa” do anh chấp bút. Tù nhân khám Lò Heo năm ấy mừng Quốc khánh sôi nổi và mang ý nghĩa thật sâu sắc.

Ông Trần Ngọc Triết, em ruột Nhà báo, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Trần Ngọc Hy, hồi nhớ về người anh tài hoa, khí tiết anh dũng, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của quê hương, đất nước. (Ảnh chụp tại phần đất hương hoả, nơi chôn nhau cắt rốn và có một thời gian dài đặt phần mộ Nhà báo, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Trần Ngọc Hy tại ấp Gành Hào, xã Tạ An Khương Ðông, huyện Ðầm Dơi). Ảnh: QUỐC RIN

Sau đêm văn nghệ vài ngày, vào buổi sáng, anh Hy nói với anh em chung còng: “Chúng nó sắp đưa tôi ra bắn! Khi ra tù, các anh gặp anh Bảy, anh Tư (Bảy Thạng, Bí thư Tỉnh uỷ; Tư Bình, Phó bí thư Tỉnh uỷ), nhắn Tỉnh uỷ cần đẩy mạnh cả đấu tranh chính trị với vũ trang, phải lấy thanh niên làm ngòi pháo, đưa thật nhiều nội tuyến vào lòng địch..., cho tôi gởi lời từ giã anh Bảy, anh Tư và anh em”.

Không quá 10 ngày khi anh Hy nói điều này, một toán lính đến còng tay anh Hy, áp giải lên chiếc xe bít bùng".

Thực hiện âm ưu chiêu dụ không thành, tên Tỉnh trưởng Bền ra lệnh cho tên Quận trưởng Thắng: “Ðại uý mang ông ấy về thuyết phục lần nữa, nếu ông ta không nghe thì tôi cho phép đại uý khử ông ta”.

Tên Quận trưởng đưa Trần Ngọc Hy vào dinh quận giam lỏng. Cũng với bài bản cũ, lấy mối quan hệ bạn học, trả tự do và đưa chức vụ quận phó làm miếng mồi béo bở... Nhưng hắn hứng chịu những đòn đanh thép của Trần Ngọc Hy đáp trả đích đáng, khiến bản chất gian manh, tàn bạo của hắn hiện nguyên hình, chúng tra tấn Trần Ngọc Hy chết đi sống lại nhiều lần.

Buổi sáng ngày 26/10/1957, một tiểu đội lính trang bị súng ống kè hai bên đưa Trần Ngọc Hy ra sân lễ Quốc khánh của chúng. Một tên sĩ quan bước ra, đứng trước mặt Trần Ngọc Hy, nói: “Ðại uý cho ông cơ hội cuối cùng, ông nói đi, ông có chấp nhận cộng tác với Ðại uý không? Ðang ngồi, bỗng Trần Ngọc Hy đứng bật dậy nói thật lớn: “Không! Thầy trò chúng bây là bọn phản quốc, là bọn sát nhân. Tôi là thanh niên phải đấu tranh cứu nhà, cứu nước, không cúi đầu làm tay sai cho đế quốc Mỹ hại dân, hại nước”. Vừa dứt lời, Trần Ngọc Hy phun nước bọt vào mặt tên sĩ quan. Cả tiểu đội lính áp vào, đứa dùng đế giày, đứa dùng báng súng tung vào người Trần Ngọc Hy. Trần Ngọc Hy hô thật to: “Ðả đảo bọn phản quốc! Ðả đảo bọn sát nhân!”. Tiểu đội lính lôi xểnh Trần Ngọc Hy ra bến sông, hàng chục loạt súng tiểu liên nhả đạn vào ông.

Phó trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Phạm Việt Phong và Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam tỉnh Cà Mau Nguyễn Thanh Dũng trao bằng khen của Trưởng ban Dân vận Trung ương cho Nhà báo Lâm Phú Hữu. Ảnh: THANH MINH

Trao Giải báo chí Trần Ngọc Hy năm 2019 nhân kỷ niệm 94 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam. Ảnh: THANH MINH

Nhà báo Nguyễn Chiến, Tổng Biên tập Báo Cà Mau, cùng Nhà báo Phạm Thanh Phong, Giám đốc Ðài Phát thanh - Truyền hình Cà Mau trao Giải báo chí truyền thống Trần Ngọc Hy lần thứ XXXI năm 2022 cho các tác giả. Ảnh: MỘNG THƯỜNG

Nhà báo Phạm Văn Tri